ضرورت همگرایی علوم در مواجهه با چالش‌های جدید

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا - پروین طالبیان، محمدرضا مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم در چهارمین کنگره همگرایی در علوم غدد و متابولیسم درباره همگرایی در علوم اظهار کرد: اگر بپذیریم که انقلاب اول در جریان علم جهانی، زیست‌شناسی سلولی و مولکولی است و انقلاب دوم را ژنومیکس بدانیم، قطعاً انقلاب سوم که از سال 2 هزار به بعد شکل گرفت است، انقلاب همگرایی علم و فناوری است یا به عبارتی علوم و فناوری‌های مختلف است.

وی افزود: منظور از همگرایی در علوم و فناوری‌ها این است که با وجود ارتباط نداشتن ظاهری شاخه‌های مختلف علمی و فناوری، آنها را در زمینه‌های خاصی مرتبط کنیم. علی‌رغم نظریات متفاوت محققان، تلاش می‌شود که با این ارتباط و پیوستگی که اتفاق می‌افتد یک چالش مهم تحقیقاتی در سطح منطقه‌ای و جهانی حل شود. راه‌اندازی میان رشته‌ای‌ها و چندرشته‌ای‌ها تا فرارشته‌ای‌ها در عرصه علوم و استفاده از تکنولوژی‌های گوناگون در عرصه‌های علمی مثال‌هایی از این همگرایی است.

رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: وقتی گفته می‌شود علوم شناختی، متخصصان و محققان در عرصه‌های مختلف سلامت و بهداشت علوم پزشکی از جمله فیزیولوژیست‌ها، متخصصان اعصاب، روانشناسان و فیلسوفان نقش‌آفرینی می‌کنند و آنهایی که بحثشان انسان‌شناسی است نیز مداخله می‌کنند. این تنوع از گرایش‌های مختلف علمی در خصوص یک موضوع مشترک تحت عنوان علوم شناختی برای بشریت نتیجه‌بخش خواهد بود.

مخبردزفولی اضافه کرد: قرن بیستم دوره تخصص‌گرایی و عمیق شدن در یک موضوع و تخصص خاص بود و با این تجربه اندوخته‌شده علم جهان، به قرن بیست و یکم وارد شدیم و این نتیجه حاصل شد که عمیق شدن در یک موضوع خاص، گره‌گشایی نمی‌کند، این چالش‌ها و معضلات در اقتصاد، سلامت، تجارت و در مباحث پایه مانند زیست‌شناسی، مسائل مرتبط با علوم مهندسی وجود دارد، به همین دلیل اسم آن را انقلاب سوم گذاشتند.

وی ادامه داد: با تنوع علوم و فناوری‌ها که دست‌مایه بشریت و جریان بزرگ علمی کشور است، بدون شک اتفاقات بزرگی در قرن بیست و یکم اتفاق خواهد افتاد. نمونه بارز ضرورت همگرا شدن علم و فناوری در قرن بیست و یکم را در دوران کرونا مشاهده کردیم. در این دوران از علوم مهندسی، علوم پایه، علوم پزشکی و متخصصان مرتبط با بایوتکنولوژی و ... با هم ادغام شدند و از همه توانمندی‌های خودشان در ساخت واکسن استفاده کردند. اگر بخواهیم در جریان آینده جهانی نقش‌آفرینی کنیم باید تفکراتمان را در علوم تغییر بدهیم.

رئیس فرهنگستان علوم عنوان کرد: دیگر جریان سنتی علم جوابگوی نیاز‌های بشر قرن بیست و یکم نیست، لذا در پزشکی، مهندسی، علوم پایه، کشاورزی، خدمات، تجارت، اقتصاد و علوم انسانی باید رشته‌های جدید علمی تعریف کنیم. اگر این اتفاق تجمیعی شکل بگیرد، جریان علوم انسجام خودش را پیدا می‌کند.

وی خطاب به اساتید حاضر گفت: این رویکرد آغاز و تبلیغ و ترویج شود البته حتما در این راه اختلافاتی پیش می‌آید و اختلافاتی ایجاد می‌شود که مانع کار علمی است، اما باید به این چالش‌ها غلبه کنیم و وفاق ایجاد کنیم تا از جریان جهانی عقب نمانیم.

مخبردزفولی بیان کرد: ما باید در این مسیر فرهنگ‌سازی کنیم و با تلاش موانع را برداریم. به نظر می‌آید مرز بین علوم در حال برداشته شدن است یا برداشته شده است، لذا مقاومت کردن در این امر دردی را دوا نمی‌کند، چون این موج جهان‌گیر است و رشته‌ها و تعاریف جدید علوم و آموزش‌های جدید مورد نیاز بشر قرن بیست و یکمی بلاشک جایگزین رشته‌های سنتی، گرایش‌های سنتی، آموزش‌های سنتی و روش‌های سنتی خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: بعضی‌ها پیش بینی می‌کنند که قرن بیست و یکم جهان نوینی شکل خواهد گرفت که سرشار از اکتشاف، اختراع، نوآوری و خلاقیت است، این جهان که توأمان دانایی و همگرایی را رقم می‌زند می‌تواند نویدبخش ارتباطات بین‌المللی برای همه دانشمندان و نتیجه بخش شدن حاصل کار آنها برای رفاه و سعادت و آینده خوب بشریت باشد البته هر جامعه‌ای هم برای دانشمندان خود به طور ویژه این نگاه و توجه و نقش‌آفرینی را داشته باشد.

انتهای پیام/

پروین طالبیان