در نشست همایش سواد رسانه‌ای مطرح شد؛
کودکان بی‌دفاع‌ترین مخاطبان رسانه هستند
نخستین نشست پنجمین همایش سواد رسانه‌ای با عنوان «کودک و والدگری در فضای مجازی» برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، در نخستین نشست پنجمین همایش سواد رسانه‌ای بهاره نصیری و محسن بنی‌هاشمی به بیان نظرات خود پرداختند.
بهاره نصیری عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: والدین باید در گام اول به این نکته توجه کنند که دیگر امکان‌پذیر نیست که فرزندان را با رویکرد فضای زندگی در دنیای مجازی محروم کرد، بلکه باید به سمت و سوی دانش و استفاده مطلوب از این فضا در حرکت بود.
* کودکان بی‌دفاع‌ترین مخاطبان رسانه هستند
کودکان مظلومترین و بی‌دفاع‌ترین مخاطبان رسانه هستند و در این راستا والدین سه نوع رویکرد در مواجهه رسانه‌ای فرزندانشان با فضای مجازی دارند، برخی معتقدند حضور در فضای مجازی اجتناب‌ناپذیر است و آن را می‌پذیرند، برخی معتقدند باید آنها را به آگاهی‌های رسانه‌ای مجهز کرد و برخی نیز معتقدند باید آنها را از این فضا دور کرد.
بنا بر توصیه‌های آکادمی کودکان امریکا، کودکان پیش از ۱۸ماهگی نباید به رسانه‌های دارای صفحه نمایشی دسترسی داشته باشند. این در حالی است که کودکان ۱۸ تا ۲۴ ماه اجازه دارند گاهی همراه با والدینشان برنامه‌های باکیفیت ببینند، چرا که دسترسی پیش از موعد به رسانه‌ها به سلول‌های مغزی آنها آسیب می‌زند و در آینده صدمات جبران‌ناپذیری برای آنها متصور شده‌اند.
* دایه‌گری دیجیتال
دایه‌گری دیجیتال به سبکی از مراقبت گفته می‌شود که وسایل دیجیتال، جایگزین روابط فعال کودک با محیط و والدین می‌شود و کودک بیشتر ساعات بیداری خود را در مجاورت مداوم با انواع صفحه نمایش و دستگاه‌های دیجیتالی می‌گذارد. کودکانی که از سنین بسیار پایین روزانه ساعات طولانی در معرض مستقیم انواع رسانه‌ها هستند. در این سبک از مراقبت، کودک مورد غفلت واقع شده و در مجاورت مداوم با دستگاه‌های دیجیتالی به سر می‌برد و جنبه‌های مختلف تحول او دچار وقفه می‌شود. فرصت تعامل با مادر یا مراقبت‌کننده را از دست داده و تجربیات غنی محیطی را که برای رشد به‌هنجار اجتماعی و کشف دنیای پیرامون ضرورت دارد، از دست می‌دهند.
* پستانک دیجیتال
برخی ویژگی‌های دایه‌گری دیجیتال شامل استفاه از صفحه نمایش به عنوان پس‌زمینه که عدم برقراری ارتباط چشمی با کودک هنگام شیر دادن، غذا دادن و ... باعث می‌شود کودکان نیز از آنها تقلید کنند. همچنین استفاده از صفحه نمایش و مجموعه ابزار‌های مراقبت از کودک به کودک آسیب می‌زند. گاهی مادر در آشپزخانه است و گوشی را در اختیار کودک می‌گذارد تا به کارهایش برسد، اما در آن موقعیت ممکن است، کودک به فایل‌های نامناسب دسترسی پیدا کند.
استفاده از صفحه نمایش به عنوان پستانک دیجیتال ویژگی دیگری است که والدین در هنگام بیماری یا ناراحتی کودک در اختیار کودک قرار می‌دهند و کودک با آن آرام می‌گیرد و کودکان از آنها این عادت را می‌آموزند. گاهی والدین از تماشای صفحه نمایش گوشی به عنوان عامل مشوق یا مراقبت یا حواس‌پرتی کودک، حتی در تسهیل کردن غذا دادن به بچه، گرفتن ناخن و ... استفاده می‌کنند. اینها باعث عملکرد نامناسب مغزی و کاهش تعامل با دوستان، خواهر و برادر می‌شود.
* کوچ به سمت رسانه
یکی از مهمترین مؤلفه‌هایی که به طور بنیادین موقعیت پیش‌رسانه‌ای شده را شکل می‌دهد، حذف جایگاه طبیعت از زندگی است و طبیعت به حاشیه رانده می‌شود و رسانه جای طبیعت را می‌گیرد و انسان‌ها در اسارت رسانه قرار می‌گیرند. والدگری در موقعیت طبیعی با والدگری در موقعیت رسانه‌ای شده، دو شیوه فرهنگی متفاوت و متضاد از والدگری را شکل داده‌اند. در حال حاضر دانش تجربی و تئوریک لازم برای فهم اینکه چگونه از مدل فرهنگی طبیعی به مدل فرهنگی رسانه‌ای در حال کوچ کردن هستیم، در اختیار نداریم، اما شاید افرادی که در هر دو فضا هر دو مدل را تجربه کرده‌اند تا حدودی بتوانند برخی از مختصات را بیان کنند.
فضای مجازی به عنوان فضای دوم زندگی امری اجتناب‌ناپذیر است. فضای حاکم بر انسان در پرتو اینترنت، دارای مختصاتی است که بشر در دوره ما قبل مجازی شدن آن را تجربه نکرده است. فرزندان ما هم در این فضای جدید زیست می‌کنند، بازی می‌کنند و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های هویت‌بخش خود را در فضای دوم زندگی دنبال می‌کنند.
والدگری در این فضا را نمی‌توان بدون لحاظ کردن واقعیت‌های نظام ارتباطات برخط صورت‌بندی کرد. والدین باید در گام اول به این نکته توجه کنند که دیگر امکان‌پذیر نیست که فرزندان را با رویکرد فضای زندگی در دنیای مجازی محروم کرد، بلکه باید به سمت و سوی دانش و استفاده نامطلوب از این فضا در حرکت بود. تهدید‌ها و فرصت‌ها را نیز باید طبق مؤلفه‌های هویت‌بخش فرزند در فضای اول واقعی و فضای دوم مجازی درک کرد
ایجاد زندگی سرشار از زندگی تعاملی، دور کردن وسایل دیجیتال از کودک و والدگری در تقابل با دایه‌گری رسانه‌ای از جمله راهکار‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
پایان بخش این نشست سخنان سیدمحسن بنی‌هاشمی، عضو هیئت علمی دانشگاه سوره پیرامون «علوم اعصاب شناختی و سواد رسانه‌ای کودکان» بود.
انتهای پیام/
