سفارش امام صادق(ع) درباره ثواب روزه در ماه‌ رجب

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ ماه رجب از ماه‌هاى بسيار پرفضيلت است، تا آن جا كه ماه رجب «ماه خدا» ناميده شده است، پيغمبراكرم صلى الله عليه و آله ماه رجب را «ماه اصَبّ» ناميده است، زيرا رحمت خدا در اين ماه بر امّت فرو مى‌ريزد.

از روايات متعددى درباره ماه رجب اهمّيّت فوق العاده اين ماه، و عبادت و خودسازى در آن كاملًا روشن مى‌شود، در این میان روز سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم رجب «ایام البیض؛روزهای روشن» و شب سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم، «ليالى بيض؛ شب‌هاى روشن»؛ دارای فضیلت و  اعمال مهم از جمله روزه و دیگر عبادات است که شایسته است به نحو احسن مورد اهتمام آحاد جامعه اسلامی قرار گیرد.

معنی ایام البیض

«ايام » در لغت جمع«يوم» به معنى روز است؛ «بِيض» جمع «ابيض» به معناى سفيد است.لذا«اَیّامُ البیض»به معنای روزهای سفید است که به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه قمری گفته می‌شود و در شريعت و فقه اسلام بر اقامت سه روز در مسجد جامع براي عبادت خدا و تهذيب نفس اطلاق می‌شود.

اهمیت ایام البیض در یک نگاه

بدیهی است نزد شیعیان، ایام البیض ماه رجب، و در مرتبه بعد، شعبان و رمضان، از اهمیتی ویژه برخوردار است. به ویژه آنکه در نظام اسلامی سنت اعتکاف نیز در ایام البیض رجب به خوبی مورد توجه قرار گرفته است.

فرزند كُميت (شاعر معروف اهل بيت) از پدرش نقل مى كند كه گفت:من روزى خدمت مولايم امام باقر عليه السلام رسيدم؛ عرض كردم كه اى فرزند رسول خدا، من ابياتى درباره شما گفته‌ام، اجازه مى‌دهيد بخوانم؟ فرمود: مى‌دانى كه الان ايّام البيض است و تناسبى با خواندن شعر ندارد؛روشن است کلام نورانی امام باقر(ع)، نشان دهنده اهميّت ايام البيض در سیره اهل بیت(ع)است.

اهمیت روزه در ایام البیض

روزه گرفتن در ايام البیض ثواب فراوانى دارد و این مسأله منبعث از ارزش و جایگاه روزه داری در ماه رجب است؛ به نحوی که از روايات متعددى كه درباره روزه‌هاى ماه رجب حتى يک روز از آن وارد شده، اهميت فوق العاده آن كاملًا روشن مى‌شود؛ لذا مرحوم «شيخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق عليه السلام نقل مى‌كند كه يكى از ياران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتش رسيد، چون نظر مبارک امام عليه السلام به او افتاد، فرمود: آيا در اين ماه روزه گرفته‌اى؟عرض كرد: نه، فرمود: آن قدر ثواب از تو فوت شده كه اندازه آن را كسى جز خدا نمى‌داند... ثواب‌هاى روزه ماه رجب نجات از سكرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شدايد قيامت و نايل شدن به برائت و رهايى از آتش دوزخ را در پی دارد.

در حديث ديگرى آمده است:«... هر كس يک روز از اين ماه را روزه بدارد، از آن مى‌نوشد! در حديث ديگرى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى خوانيم: «هر كس يک روز از اين ماه را روزه بگيرد، خشنودى عظيم خدا را به دست آورده، خشم الهى از او دور مى‌شود، و درهاى جهنّم به روى او بسته خواهد شد!»

نماز شب سیزدهم ماه رجب

شب سيزدهم ماه رجب نخستين شب از «ليالى بيض؛ شب هاى روشن» است كه در آن دو ركعت نماز كه در هر ركعت، بعد از سوره حمد سوره هاى يس، ملك، و توحيد را بخواند،وارد شده است.

در این زمینه امام صادق عليه السلام فرمود: «در شب سيزدهم، دو ركعت نماز بگذارد و در هر ركعتى پس از سوره «حمد» اين سه سوره (يس، ملك و توحيد) را بخواند».

اعمال روز سیزدهم رجب

روز سيزدهم ماه رجب مصادف با ولادت اميرالمؤمنين على عليه السلام است و اوّلين روز از ايّام البيض است. روزه گرفتن در اين روزبسیار تأکید شده است به نحوی که هر كس كه بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد بايد اين روز را روزه بگيرد.

نماز شب چهاردهم ماه رجب

شایسته است انسان در شب چهاردهم، چهار ركعت نماز بگزارد «هر دو ركعت به يك سلام» و در هر ركعتى «حمد» و «يس» و «ملك» و «توحيد» را بخواند.

اعمال روز چهاردهم ماه مبارک رجب

در روز چهاردهم ماه رجب روزه گرفتن پاداش فراوانى دارد. در روايتى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى خوانيم: «هركس كه روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگيرد، خداوند پاداشى به وى عنايت كند كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده و نه بر قلبى خطور كرده باشد! ...».

فضیلت و اعمال شب نیمه‌رجب

شب نيمه ماه رجب؛ شب ارزشمندى است كه چند عمل در آن وارد شده است:

اوّل: غسل. دوم: احياى آن شب به عبادت كه فضيلت بسيار دارد. سوم: زيارت امام حسين عليه السلام كه زيارت آن حضرت در شب و روز نيمه رجب مورد تأكيد قرار گرفته است.چهارم: شش ركعت نماز بگذارد «هر دو ركعت با يك سلام» و در هر ركعتى «حمد» و «يس» و «ملك» و «توحيد» را بخواند. همانگونه که از امام صادق (ع) روایت شده است که «باید در شب پانزدهم، شش ركعت نماز گزارد «هر دو ركعت به يك سلام» و همان سوره ها را در هر ركعت خواند».

پنجم: بجا آوردن سى ركعت نماز، كه در هر ركعت يک مرتبه «حمد» و ده مرتبه سوره «توحيد» را بخواند، در روايتى از رسول خدا صلى الله عليه و آله پاداش فراوانى براى اين نماز ذكر شده است.

ششم: دوازده ركعت نماز (هر دو ركعت به يك سلام) و در هر ركعت يك بار «حمد» و يك بار «سوره» را مى خوانى و پس از پايان نمازها هر يك از سوره هاى «حمد»، «فلق»، «ناس»، «توحيد» و «آيةالكرسى» و همچنين سوره «قدر» را چهار مرتبه مى خوانى و پس از آن، چهار مرتبه مى گويى:«سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَاالهَ إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ اكْبَر؛ خداوند، متعال پاک و منزّه است، و ثنا مخصوص اوست، و نیست خدائی سزاوار پرستش مگر خداوند و او بزرگ‌تر است از اینکه او را وصف کنند». سپس مى گويى:أللَّهُ أللَّهُ رَبِّي، لا أُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً، ما شاءَ اللَّهُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ»،اين نماز را «سيّد» در «اقبال» از امام صادق عليه السلام روايت كرده است.

اعمال روز پانزدهم ماه مبارک رجب

روز نيمه رجب روز مباركى كه در آن چند عمل وارد شده است:

در وهلۀ نخست غسل كردن،هم چنین زيارت امام حسين عليه السلام؛ در روايتى از محمّد بن ابى نصر نقل شده است كه از امام رضا عليه السلام سؤال كردم: «در چه ماهى زيارت امام حسين عليه السلام بهتر است؟» فرمود: «در نيمه رجب و نيمه شعبان».

هم چنین بجا آوردن نماز جناب سلمان که اين نماز به اين نحو است: ده ركعت نماز بجا مى آورى «هر دو ركعت به يك سلام» و در هر ركعت، يك مرتبه «حمد»، سه مرتبه «توحيد» و سه مرتبه «قل يا ايّها الكافرون» را مى خوانى و بعد از سلامِ نماز، دستها را بلند مى كنى و مى گويى: «لا إلهَ الَّا اللَّهُ، وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، يُحْيى وَيُميتُ، وَهُوَ حَىٌّ لايَمُوتُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ، وَهُوَ عَلى كُلِّ شَىْ ءٍ قَديرٌ، اللهُمَّ لا مانِعَ لِما اعْطَيْتَ، وَلا مُعْطِىَ لِما مَنَعْتَ، وَلا يَنْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ؛ معبودى نيست جز خداى يگانه كه شريكى ندارد، فرمانروايى و ستايش از آنِ اوست، زنده كرده و مى ميراند،و اوست زنده اى كه هرگز نميرد، و نيكى ها به دست اوست و او بر هر چيز تواناست، خدايا آنچه تو عطا كنى كسى را توانايى منعش نباشد و آنچه تو منع كنى كسى را توانايى عطايش نباشد، و تلاش غنىّ (بدون عمل) از تو بى نيازش نكند.»آنگاه دست ها را بر روى صورت خود مى كشى.

در روز نيمه ماه رجب نيز پس از هر دو ركعت، آن دعا را مى خوانى ولى پس از جمله «وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْ ءٍ قَدير»اين جملات را اضافه مى كنى:«الهاً واحِداً احَداً فَرْداً صَمَداً، لَمْ يَتَّخِذْ صاحِبَةً وَلا وَلَداً؛معبود يگانه يكتاى تنهاى بى نيازى كه همسر و فرزندى اختيار نكرده است»آنگاه دستها را به صورت مى كشى.