خسروپناه: نمی‌توان مرز‌های علوم پزشکی و مهندسی را از هم جدا کرد

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بیست و نهمین جشنواره تحقیقات و فناوری علوم پزشکی رازی در مجموعه همایش‌های بین‌المللی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران با تأکید بر فلسفه علم و با بیان اینکه ابتنای علم بر عقلانیت است، اظهار کرد: علم و دانش مبتنی بر عقلانیت است، فرق انسان و حیوان در داشتن آگاهی و نداشتن آگاهی نیست، علم حیوان، غریزی است، اما علم انسان، عقلانی است، علمی که مبتنی بر چهار عقل نظری، عملی، معاش و معاد باشد قرآن آن را به حکمت تعبیر می‌کند. علم و فناوری با فرهنگ در هم تنیدگی دارد، امروزه صنایعی مانند پزشکی و صنایع خودروسازی هم با علم و فناوری پیوند دارند و هم با فرهنگ.

وی ادامه داد: فرق علم حکمی، علم سنتی و علم مدرن در رویکرد آن‌هاست، علم قرون‌وسطی مبتنی بر عقل آخرت‌اندیشی بود، علم دوران مدرن علم نظری، علم عملی و علم تحلیل‌گر را قبول دارد، ولی عقل آخرت اندیشی را نمی‌پذیرد، اما علم حکمی مبتنی بر چهار نوع عقل نظری، علمی، معاش و معاد است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: علم و فناوری با فرهنگ در هم تنیدگی دارد، امروزه صنایعی مانند پزشکی و صنایع خودروسازی هم با علم و فناوری پیوند دارند و هم با فرهنگ. اگر پیشگیری و درمان دو وظیفه مهم پزشکی است وقتی اثربخش خواهند بود که نظام پزشکی با فرهنگ، زیست‌جهان و سبک زندگی مردم ارتباط پیدا کند. بر این اساس اگر بهترین فناوری پزشکی در منطقه‌ای باشد، اما متخصصان با زیست جهان آن منطقه آشنا نباشد نتیجه‌بخش نخواهد بود.

خسروپناه ادامه داد: علوم مهندسی با علوم پزشکی مراوده وثیقی دارند، امروزه علم الکترونیک، سیستم‌های دیجیتال، هوش مصنوعی، فناوری اطلاعات، حتی فناوری کوانتومی پیوند وثیقی با علوم پزشکی دارد. اگر علوم مهندسی در کنار دانش پزشکی قرار گیرد، نرخ رشد تحولات پزشکی را چندین برابر خواهد کرد، بنابراین فلسفه جدید در علم پزشکی مطرح است و پیوند علوم پزشکی با فناوری و علوم مهندسی وثیق است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: زمانی تصمیم بر این شد که آموزش علوم پزشکی از وزارت آموزش عالی جدا شود که در آن زمان مؤثر و نتیجه‌بخش بود، اما اکنون با توجه به توسعه پیوند میان رشته‌ها نمی‌توان مرز‌های علوم پزشکی و علوم مهندسی را از هم جدا کرد و در هم تنیدگی این علوم بیش‌ازپیش شده است.

وی اضافه کرد: از طرفی در هم تندینگی علوم پزشکی و فناوری تهدید انسان‌شناختی دارد که این آسیب احتمالی با پیوند علم پزشکی و فرهنگ حل می‌شود چراکه پزشک حکیم است و پزشک حکیم رابطه انسانی با بیمار دارد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر پیوستگی علوم پزشکی و انسان‌شناسی بیان کرد: انسان پوزیتیویسم، انسان اگزیستانسیالیستی و انسان حکمی سه پارادیم انسان‌شناختی است. اگر انسان‌شناسی حکمت‌بنیان باشند در تمام اجزاء خدمات پزشکی نتایج دیگری دست پیدا می‌کنیم. ابعاد مختلف انسان‌شناختی در تئوری پزشکی تأثیر می‌گذارد و انسان در ساحت‌های گوناگون سلامت و بیماری‌های متفاوت خواهد داشت. در روزآمدسازی نقشه جامع علمی در حوزه سلامت، باید متخصصان حوزه پزشکی با کمک متخصصان سایر علوم نظر دهند، برای روزآمدسازی کل نقشه جامع علمی کشور نیز باید همه متخصصان نظر دهند.

خسروپناه ادامه داد: نگرش حکمرانی به پیشرفت پزشکی ضروری است. جشنواره‌هایی مانند جشنواره رازی در رشد علم پزشکی مؤثر است و سال‌به‌سال با پیشرفت و بالندگی بیشتر همراه است. اما حکمرانی یک بسته از سیاست‌گذاری تا تنظیم‌گری و تصدی‌گری است. اگر این بسته را یکجا نبینیم و حمایت‌های مالی در راستای پژوهش‌های برگزیده نباشد؛ تحقیقات پزشکان بی‌نتیجه می‌ماند و این‌گونه شاهد رشد تحقیقات نخواهیم بود.

وی با اشاره به روزآمدسازی نقشه جامع علمی بیان کرد: در روزآمدسازی نقشه جامع علمی در حوزه سلامت، باید متخصصان حوزه پزشکی با کمک متخصصان سایر علوم نظر دهند، برای روزآمدسازی کل نقشه جامع علمی کشور نیز باید همه متخصصان نظر دهند. در ادامه باوجود تصویب نسخه روزآمد، اگر تنظیم‌گری، قانون‌گذاری و ساختارسازی لازم صورت نگیرد سیاست‌گذاری بی‌نتیجه خواهد ماند. 

رئیس ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور گفت: متولیان تصدی‌گری در کشور باید پشتیبان محققان جوان و شرکت‌های دانش‌بنیان باشند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین عوامل مهاجرت این است که بخشی از حکمرانی اجرایی می‌شود و بخشی دیگر اجرایی نمی‌شود مثلاً وقتی دانشمندی به یک فناوری نو در صنعت پزشکی می‌رسد نباید از ارز دولتی برای واردات آن محصول ساخت داخل اختصاص یابد.