بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار چگونه گذشت؟

به گزارش خبرنگار گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، همزمان با فرارسیدن هفته پژوهش، بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار از دوشنبه 20 آذر تا چهارشنبه 22 آذر امسال در مصلای امام خمینی(ره) برگزار شد.

هرساله نمایشگاه‌های مختلفی در عرصه‌های گوناگون علمی و هنری در کشور برگزار می‌شود، جشنواره‌هایی که هر روزه هزاران نفر را به محل برگزاری نمایشگاه یا جشنواره‌ها می‌کشانند، از جشنواره‌های هنری فجر گرفته تا نمایشگاه‌های کتاب و مطبوعات. در این بین نمایشگاه‌های عرصه پژوهش، فناوری موقعیت ویژه‌ای دارند؛ چراکه عموم بازدیدکنندگان از این نوع نمایشگاه‌ها نخبگان، پژوهشگران و دانشگاهیان کشور هستند. از این رو باید فضای نمایشگاه مهیای پذیرایی از این میهمانان باشد.

یکی از مشکلات بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار ضعف در بخش رسانه و فقدان ستاد خبری منسجم برای این نمایشگاه بود. مشکل پارکینگ برای حضور خبرنگاران، نبود اینترنت و...موضوعاتی از این دست مشکلاتی بودند که باید برای دوره‌های بعد رفع شوند تا رسانه‌های کشور بتوانند به شکل نظام‌مند‌تری به بازنمایی این رویداد بپردازند.

جدا از ضعف‌های ریز و درشتی که برگزاری نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار داشت در بخش اول این گزارش تلاش خواهیم کرد مروری بر برخی از نکات مثبت این نمایشگاه داشته باشیم. در جمع‌بندی پایانی نیز با تمرکز بر وضعیت پژوهشگاه‌های حاضر در نمایشگاه بر ضرورت تغییر نگاه و رویکرد در این بخش تأکید خواهیم داشت. 

بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار

بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار با هدف ارائه تازه‌ترین دستاوردهای پژوهشی، فناورانه و نوآورانه حوزه پژوهش و فناوری، بررسی چالش‌های فراروی حوزه‌های مرتبط با پژوهش، فناوری و نوآوری، آشنایی سازمان‌ها و نهادهای گوناگون و بخش‌های مختلف صنعتی کشور با توان داخلی در حوزه های پژوهش و فناوری، ابزاری مناسب برای شبکه‌سازی و ایجاد پیوند میان تقاضای دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌های دولتی و غیردولتی و عرضه فناوری توسط استادان، کمک به رفع نیازهای کشور توسط ظرفیت‌های علمی و تخصصی داخلی کشور و افزایش اثربخشی زیست بوم نوآوری و فناوری در توسعه اقتصاد ملی برگزار شد.

این نمایشگاه با حضور روح الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، محمدعلی زلفی گل وزیر علوم و دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در محل مصلای امام خمینی تهران(ره) افتتاح شد و چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۲خاتمه یافت.

هفته ملی پژوهش و فناوری، امسال با برنامه‌ها و مراسمی که بیشتر آن مربوط به تجلیل از پژوهشگران بود برگزار و با شعار «پژوهش و فناوری؛ پیشران رشد تولید و مهار تورم» گرامی داشته شد.

نمایشگاه نماد جهاد تبیین

پیمان صالحی رئیس ستاد گرامیداشت هفته ملی پژوهش و فناوری و معاون پژوهشی وزیر علوم درباره نمایشگاه امسال گفت: امسال پژوهش‌های بسیار کاربردی در نمایشگاه عرضه شد و استقبال مردم بسیار عالی بود.

صالحی نمایشگاه را نماد جهاد تبیین دانست و گفت: با برگزاری نمایشگاه، پژوهش‌های پژوهشگران کشور برای مردم تبیین می‌شود، پژوهش‌هایی که در خدمت جامعه و صنعت است.

رونمایی از سه رادیوداروی تشخیصی و درمانی با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی ایران 

یکی از مهم‌ترین رویدادهای که در حاشیه نمایشگاه پژوهش، فناوری و فن بازار برگزار شد، آیین رونمایی از سه رادیوداروی تشخیصی و درمانی با حضور محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بود.

همچنین در حاشیه بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن بازار، ۷ مورد تفاهم‌نامه و توافق‌نامه میان پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با دانشگاه‌ها منعقد شد. این اقدام در راستای همکاری‌های مشترک با دانشگاه‌ها در زمینه توسعه فناوری‌های هسته‌ای با همکاری دانشگاه‌ها انجام شده است.

حضور دانشگاه آزاد اسلامی با ۱۸۶ محصول

در این نمایشگاه، غرفه دانشگاه آزاد اسلامی با ارائه آخرین دستاورد‌های پژوهشی، فناورانه و نوآورانه و نمایش توانمند‌ی‌های خود در این حوزه با هدف کمک به حل چالش‌ها و نیاز‌های کشور و افزایش اثربخشی زیست بوم نوآوری و فناوری در توسعه کشور، شرکت داشت و در نهایت جزء غرفه‌های برگزیده این رویداد معرفی شد.

غرفه دانشگاه آزاد اسلامی با ۱۸۶ محصول از شرکت‌های دانش‌بنیان، هسته‌های فناور و مراکز رشد در حوزه‌های تحهیزات و دستگاه‌های دانش‌بنیان، نرم‌افزار و فناوری اطلاعات، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، خدمات و مشاوره آزمایشگاهی و محصولات نوآورانه در نمایشگاه پژوهش، فناوری و فن‌بازار حضور داشت.

در طول نمایشگاه دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد دو بار در روز‌های مختلف در محل نمایشگاه حضو پیدا کردند،  طهرانچی با تأکید بر مسئله محور بودن و نیاز محور بودن پژوهش‌های دانشگاه آزاد از غرفه‌های مختلف نمایشگاه دیدن کردند و به پرسش‌های خبرنگاران و پژوهشگران پاسخ گفتند.

تأکید وزیر علوم بر عدالت پژوهشی

محمدعلی زلفی گل وزیر علوم نیز در روز افتتاحیه وهمچنین روز آخر در محل نمایشگاه حاضر شد و از غرفه‌های دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مختلف بازدید کرد. وزیر علوم در این نمایشگاه بر این تأکید کرد که تحقیقات به سه دسته بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای تقسیم می‌شود که در حال حاضر وزارت علوم، بیشتر روی بحث تحقیقات بنیادی برنامه‌ریزی کرده است؛ اما در این دوره تلاش می‌کنیم ضمن حفظ آن جایگاه و رتبه علمی در منطقه، یک سیستم جدید انگیزشی و سنجشی ایجاد کنیم که تحقیقات کاربردی هم در آن بروز و ظهور بیشتری داشته باشد.

وی سامانه نان را یکی از اقدامات وزارت علوم در حوزه نیازمحوری عنوان کرد و گفت: سامانه نظام ایده‌ها و نیاز‌ها که مخفف آن کلمه «نان» است، حلقه واسط بین عرضه و تقاضای پژوهش کشور خواهد بود تا از طریق آن به برقراری عدالت پژوهشی هم کمک شود، به این صورت که همه دانشگاه‌ها تمامی نیاز‌های ملی را ببینند و در راستای این نیاز‌ها طرح و ایده داشته باشند و در راستای نیازی که از سوی سازمان و نهادی پیشنهاد شده پروژه تعریف کرده و با آن نهاد قرارداد امضا کنند. متخصصان می‌توانند نیاز‌های خود را در حوزه‌ها و سطوح مختلف اجتماعی و صنعتی در سامانه نان ثبت کنند و مشوق‌های علمی برای مراکز دانشگاهی فعال در سامانه نیز در نظر گرفته شده است.

حضور دانشگاه تهران با ارائه بیش از ۶۹ دستاورد پژوهشی

دانشگاه تهران هم با ارائه بیش از ۶۹ دستاورد در این نمایشگاه شرکت داشت که دو دستاورد با عنوان «دستگاه نانو هموژنایزر راکتور اولتراسونیک» از دانشکدگان علوم و فناوری‌های بین‌رشته‌ای و سامانه «ترکیبی تشخیص دی‌اکسیدگوگرد در خشکبار» از دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی در نخستین روز برگزاری نمایشگاه رونمایی شدند. در نمایشگاه امسال، پارک علم و فناوری دانشگاه تهران نیز در غرفه مستقل و با ۱۱ دستاورد پژوهشی حضور داشت.

 طرح‌های پژوهشی بر اساس نیازسنجی انجام شوند

مهدی فکور ثقیه معاون پژوهشی دانشگاه تهران درباره مسئله محور بودن پژوهش‌ها به‌خصوص در حوزه علوم انسانی اظهار کرد: ارتباط جامعه با دانشگاه به‌خصوص دانشگاه تهران که یک دانشگاه برتر و جامع هست در حال شکل گیری است، ما در حوزه‌های علوم انسانی این ارتباط با جامعه را کمتر شاهد هستیم؛ اما سیاست‌هایی که ما دنبال می‌کنیم این است که نیازسنجی کنیم و بتوانیم براساس نیاز‌ها طرح‌های پژوهشی خودمان را طراحی کنیم.

فرصت‌های مطالعاتی صنعت

محمدسعید سیف مدیرکل ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم با حضور در غرفه خبرگزاری علم و فناوری آنا به تشریح موضوعات مختلفی همچون فرصت‌های مطالعاتی صنعت پرداخت و گفت: سال گذشته حدود ۱۱ هزار قرارداد با صنایع و دستگاه‌های اجرایی داشتیم و ۱۱ هزار مسئله و مشکل و تبدیل به راه حل و راهکار شده است.

وی تأکید کرد: ضروری است به صورت مستمر و گام به گام در این مسیر حرکت کنیم. ارتباط با دانشگاه با جامعه و صنعت دفعی نیست و باید گام به گام جلو برویم.  

سیف با تأکید بر مسئله محور شدن پژوهش‌های دانشگاهی خاطرنشان کرد: سال گذشته هزار نفر برای کمک به بهبود بهره‌وری در صنایع کشور از فرصت‌های مطالعاتی تعامل بین دانشگاهیان و صنعت استفاده کردند.  

پای واقعیت مجازی به ۶۵۰ موضوع درسی مدارس کشو باز شد

لازم به ذکر است در این نمایشگاه مطرح شد که۶۵۰ موضوع درسی پایه سوم تا دوازدهم مدارس کشور برپایه واقعیت مجازی «VR» از سوی یکی از شرکت‌های فناور مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در حال تهیه است.

الیاس ناطق، مدیرعامل یکی از شرکت‌های فناور مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در حاشیه بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار، گفت: با تغییر فضای آموزشی در عرصه جهانی و ایران، تولید محتوای کمک آموزشی از شکل تخته هوشمند، ویدئو پروژکتور آموزشی و ... به سمت دنیای واقعیت مجازی تغییر شکل پیدا کرده است.

وی افزود: محتوای آموزشی واقعیت مجازی شرکت ما به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی با رویکرد نظام آموزشی ایران و کشورهای عربی همسایه در حال تدوین است و تا ابتدای سال تحصیلی ۱۴۰۳ با ۳۰۰ موضوع به مدارس کشور ارائه می‌شود. همچنین در طول ۱۲ سال فعالیت در حوزه کمک آموزشی، حدود یک میلیون نسخه از نرم‌افزارهای شرکت ما در زمینه کتاب‌های آموزشی، تعاملی، آزمون، فیلم و بازی آموزشی آزمایشگاه مجازی و راهنمای معلم، تهیه و در مدارس سراسر کشور توزیع شده است.

رونمایی از تصاویر دوربین‌های نصب شده روی کپسول زیستی ایران

بخشی از تصاویر دوربین‌های نصب‌شده روی کپسول زیستی ساخته شده توسط پژوهشگاه هوا فضا در بیست‌ و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار رونمایی شد.

این کپسول زیستی که با انعقاد قراردادی میان سازمان فضایی ایران با پژوهشگاه هوافضا طراحی و ساخته شده است، ۱۵ آذر از پایگاه فضایی سمنان پرتاب شد. سازمان فضایی ایران بعد از توقف ۱۰ ساله با همکاری دانشمندان کشور جدیدترین کپسول زیستی خود را با وزن ۵۰۰ کیلوگرم و با پرتابگر «سلمان» که قابلیت پرتاب کپسول‌های زیستی با وزن نیم تُن را دارد، روز چهارشنبه ۱۵ آذر با موفقیت به ارتفاع ۱۳۰ کیلومتری زمین پرتاب کرد و به زمین بازگشت. از زمان پرتاب این کپسول تا لحظه فرود ۱۵ دقیقه زمان برده است.

حرف آخر/ فعالیت‌های پژوهشی نیاز به تغییر نگاه و رویکرد دارند

در نمایشگاه بیست و چهارم به طور کلی در بخش پژوهش با پنج نوع پژوهشگاه روبه‌رو بودیم،‌ برخی از پژوهشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی صرفاً متعلق به یک وزارتخانه و یا سازمان بودند. برخی از پژوهشگاه‌ها فقط در یک موضوع فعالیت می‌کردند. مثلاً آموزش و پرورش یا نیرو و نظایر آن. برخی از پژوهشگاه‌ها در موضوع و مقوله حاکمیتی فعالیت می‌کردند. برخی نیز در حوزه دین و مذهب فعال بودند.

از آنجا که بودجه و اعتبارات این مؤسسات و پژوهشگاه‌ها مستقیم یا غیرمستقیم از حق و حقوق مردم تأمین می‌شوند، باید خروجی و دستاوردهای آن‌ها عایدی هم به حال جامعه و آحاد مردم  و خیر عمومی(عام‌المنفعه)  داشته باشد. باید در فعالیت‌های پژوهشی به جنگ با بی‌میلی، بی‌پرسشی، بی‌انگیزگی و بی‌مسؤولیتی برخاست.

به زعم کارشناسان مروری بر غرفه‌های بخش پژوهش نمایشگاه، نشان می‌دهد که فعالیت‌های پژوهشی در ایران کنونی نیاز به تغییر نگاه و رویکرد دارند تا از بی‌اثری به ساحت اثرمندی ورود کنند و بار و بر و سایه و ثمر دهند.

بن‌مایه و جان پژوهش‌های اندیشگی و علمی و اصیل، اشتیاق پرسش‌گری است، محمدعلی نویدی(پژوهشگر) در این باره می‌گوید: پژوهش، سنگ بنای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری است. یعنی امر حیاتی و سرنوشت‌ساز است. به همین دلیل، فعالیت‌های پژوهشی نیاز به بازسازی و بازآفرینی دارند. در نهایت اینکه اقتدار پژوهشی و علمی مقدم و اولی بر سایر اقتدارهاست؛ زیرا، اقتدار و قوت پژوهشی تولید و گسترش مرزهای فکری و معرفتی و علمی و تخصصی کشور است. 

بیست ‌و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار همزمان با هفته ملی پژوهش و فناوری از ۲۰ آذر در محل مصلای تهران آغاز به کار کرد و چهارشنبه ۲۲ آذر به کار خود پایان داد.