هفتۀ سوم نوامبر ۲۰۲۳؛ از موجوداتی با تقارن پنج‌طرفه تا عصر جدید در بمب‌های هسته‌ای

نیچر

موجوداتی با تقارن پنج‌طرفه!

بدن بیشتر جانوران تقارن بدنی دوطرفه دارد، یعنی یک سر در ابتدای بدن، بک دم در انتهای بدن که در یک راستا با هم قرار دارند و بدن که با تقارنی مشخص در سمت راست و چپ بدن، از بالا تا پایین کشیده شده است. به نظر شما موجودی هست که این قاعده را نقض کند؟ در اعماق دریاها گونه‌ای از آبزیان به نام خارپوستان زندگی می‌کنند که بدنی متفاوت با فرم رایج شناخته شده دارند. ستاره‌های دریایی و خارپشتانی که در اعماق آب‌ها زندگی می‌کنند تقارن پنج برابری دارند، یعنی پنج اندام از یک بخش مرکزی انشعاب یافته است. پروندۀ اصلی این شماره از مجلۀ نیچر به موضوع تحقیق لوران فرمری و همکارانش از دانشگاه برکلی کالیفرنیا اختصاص دارد. آنها درباره ژن‌هایی که باعث این تقارن عجیب در بدن ستارگان دریایی می‌شود تحقیقاتی داشته‌اند. این که چطور سر در میانه بدن قرار گرفته و پاها یا ساختارهای دم مانند در اطراف آن هستند و می‌توانند حرکات متفاوتی داشته باشند؟ بخشی از نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد این حیوانات دریایی فاقد ژن‌هایی هستند که در بدن موجودات با تقارن دو طرفه وجود دارد. بنابراین خارپوستان موجودات خاصی هستند که شناخت ویژگی‌هایشان به درک تکامل موجودات زنده کمک می‌کند چون به نظر می‌رسد آنها با شکلی متفاوت تحول یافته‌اند.

ساینس

وزن سنگین زباله‌ها بر گرده زمین

افزایش دمای زمین در بیشتر کشورهای جهان به عنوان معضل بسیار جدی به رسمیت شناخته می‌شود. اما هنوز برخی از کشورها، که از قضا از پرجمعیت‌ترین کشورهای دنیا هم هستند، هنوز به قوانین جهانی برای کاهش آلاینده‌های خود توجهی ندارند. در کنار این بی‌توجهی گاهی بعضی اتفاقات به افزایش ورود گازهای آلاینده به جو زمین دامن می‌زند. مثلاً آتش‌سوزی گسترده در محل دفن زباله در هند نمادی از چالش‌های سوء‌مدیریت زباله‌های جامد است که آلودگی زیادی را به جو زمین روانه کرده است. با نزدیک شدن دمای کره زمین به حد مجاز توافق پاریس و به خطر انداختن تعهد جهانی متان، پژوهشگران محیطی زیست تلاش می‌کنند راه حلی برای حوادث مشابه در کشورهای مختلف پیدا کنند، راهی برای این که از فاجعۀ زیست محیطی نجات پیدا کنیم و قبل از آنکه خیلی دیر شود جلوی سیاست‌های اشتباه کشورها در حوزه منابع زیستی را بگیریم.

ساینتیفیک امریکن

عصر جدید در صنعت بمب‌های هسته‌ای 

در پرونده ویژه مجله ساینتیفیک امریکن به تاریخچۀ بمب‌های هسته‌ای در امریکا و دیگر کشورهای جهان اشاره شده است. قصه‌ای که از زمان رابرت اوپنهایمر در طول جنگ جهانی دوم آغاز شد و تا سال‌های بعد ادامه پیدا کرد. پروژه‌ای که هدفش نه کینه‌توزی بود و نه نفرت، بلکه با امید ساختن دنیای بهتر شروع شده بود، اما به فاجعه ختم شد. پس از دهه‌ها تلاش برای خلع سلاح قدرت‌های جهانی و کاهش تنش‌ها، اکنون نگرانی‌ها دربارۀ استفاده از این سلاح که روزی قرار بود صرفا علم را به پیش ببرد، بیش از همیشه است.