امام علی (ع) هنگام شهادت به حضرت عباس (ع) چه فرمود؟

حجت‌الاسلام امیرعلی حسنلو مدیرگروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌های ‏علمیه ‏در گفتگو با خبرنگار دین و آیین خبرگزاری علم و فناوری آنا با اشاره به برخی صفات حضرت عباس (ع) بیان داشت: حضرت عباس (ع) بین سال‌های ۲۴ ـ ۲۶ هجری به دنیا آمد و به هنگام شهادت ۳۴ سال داشت. آن حضرت (ع) به «ابالفضل» و «ابوالقربه» و به خاطر زیبایی و جمالی که داشت به «قمر بنی‌هاشم» و ماه فرزندان هاشم مشهور و ‏ملقب شد.

امام علی (ع) در همان کودکی عباسش را سلحشور بار آورد

وی با بیان اینکه حضرت عباس (ع) پرچمدار لشکر امام حسین (ع) در روز عاشورا بود‎، افزود: ‎حضرت علی (ع)، عباس را به کشاورزی، ‏تقویت روح و جسم، تیراندازی و شمشیرزنی تعلیم و عادت داده بود، به گونه‌ای که گاهی در کنار پدر مشغول کشاورزی و باغ‏داری در نخلستان‌ها بود و زمانی احادیث و برنامه‌های اسلامی در مسجد به دیگران می‌آموخت و گاهی به تهیدستان و بینوایان کمک ‏می‌کرد.

حجت‌الاسلام حسنلو ابراز داشت: ‏عباس (ع) در طول دوران امامت امام حسن (ع) با همه توان، در رکاب یاوری او بود. در این دوران، به خاطر مخالفت‌ها و دشمنی‌هایی ‏که معاویه و کارگزاران پلیدش درباره امام حسن (ع) به عمل می‌آوردند و خطر آنان همواره حضرتش را تهدید می‌کرد، عباس (ع) به ‏شدت در نگهبانی برادرش می‌کوشید.

خویشتنداری عباس به خاطر امام حسین بعد از شهادت امام حسن

وی افزود: پس از شهادت امام حسن (ع) نیز عباس (ع) در جریان دفن که دشمنان پلید، ‏پیکر پاک حضرت را تیرباران کردند، غیرت و رشادت علوی، قبضه شمشیر عباس (ع) را به حرکت درآورد؛ اما او سخنان امام خود را ‏یاد آورد و پیروی محض از امام که سرلوحه زندگی درخشانش بود، او را به خویشتنداری فرا خواند.

تو باب الحوائج هستی از هر که خواستی شفاعت کن

این استاد دانشگاه ابراز داشت: حضرت عباس (ع) در قصه کربلا شخصیت دوم این داستان با شکوه تاریخ است و در تاریخ‌سازی قهرمانی است که در کنار امام حسین (ع) در فلسفه علم تاریخ به شخصیت‌های تاریخ‌ساز به عنوان محرک تاریخ می‌پردازند، از این لحاظ نیز عباس (ع) شخصیت برتر تاریخ بشریت است. در یکی از رؤیا‌های صادقه آمده که پیامبر (ص) به عباس (ع) فرمود: «خداوند چشمت را روشن گرداند. تو باب الحوائج هستی. از هر که خواستی شفاعت کن». در آن هنگام که امام علی (ع) در بستر شهادت بود، عباس را طلبید و او را به سینه‌اش چسبانید و فرمود: «به زودی در روز قیامت چشمم به وجود تو روشن می‌شود».

ارتباط حضرت عباس (ع) با شفاعت در روز قیامت

وی ادامه داد: در روایت آمده است، وقتی که روز قیامت برپا می‌شود، پیامبر (ص) به امام علی (ع) می‌فرماید: به حضرت زهرا (س) بگو برای شفاعت و نجات امت چه داری؟ علی (ع) پیام پیامبر (ص) را به حضرت فاطمه (س) ابلاغ می‌کند. حضرت فاطمه (س) در پاسخ می‌فرماید: «ای امیرمؤمنان! دو دست بریده پسرم عباس برای ما در مورد مقام شفاعت کافی است».

وقتی امامان نیز از مقام حضرت عباس (ع) می‌گویند

حجت‌الاسلام حسنلو اظهار داشت: همچنین نقل شده که امام حسین (ع) پس از گریستن شدید خطاب به حضرت عباس (ع) فرمود: «برادرم! خداوند پاداش نیک به تو بدهد. تو در راه خدا به طور کامل جهاد کردی». امام صادق (ع) می‌فرماید: «عموی ما عباس (ع) بینشی تیز و دقیق و ایمانی محکم و استوار داشت. در رکاب برادرش با دشمنان جهاد کرد و به خوبی از عهده آزمایش الهی برآمد و جانبازی و ایثاری تمام کرد و به مقام شهادت رسید».

وی گفت: این مقام مواسات ابوالفضل (ع) با برادر بزرگوار خود در زیارت ناحیه مقدسه هم آمده که می‌فرماید: «السلام ‏علی ‏أبی ‏الفضل العباس بن امیرالمؤمنین: المواسی أخاه بنفسه الآخذ لغده من أمسه، الفادی له، الواقی الساعی إلیه...»؛ سلام ‏بر ‏ابا‏الفضل العباس فرزند امیرمؤمنان، آنکه با جان خود نسبت به برادرش مواسات کرد و از گذشته‌اش برای آینده توشه ‏برگرفت، ‏آنکه ‏خود را فدای برادر کرد و جان خویش را سپر او قرار داده و به سوی او سعی و تلاش کافی کرد». البته لقب «حامی» نیز که از سوی امام هادی (ع) در زیارت ناحیه به عباس داده شده است، به طور شایسته، زیبنده وجود او است.

خورشید، ‏حسین (ع) است و ماه، عباس (ع) ‏

این استاد حوزه خاطرنشان کرد: ‎مرحوم سيدعلي ‏قاضي فرموده است: در حين کشف بر من روشن و آشکار شد که مظهر رحمت خداي عالم هستي، وجود مقدس حضرت سيدالشهدا، ‏امام حسين (ع) است و در آن رحمت، سقاي کربلا، سرحلقه وفا، آقا باب الحوائج الي الله ابوالفضل العباس است».‏‎ ‎علامه سيد عبدالرزاق مقدم مي‌نويسد: «بي‌شک، ‏حسين و عباس از مصداق‌‌هاي برجسته اين آيات قرآن بودند که خداوند در آيه 1 و 2 سوره شمس مي‌فرمايد: «والشمسِ وضُحاها وَ ‏القَمَرِ إذا تَلاها»؛ خورشيد، ‏حسين (ع) است و ماه، عباس؛ ... عظمت و شخصيت معنوي ابوالفضل به سبب نور مقدس امام حسين (ع) بود که در ‏آينه وجود پيراسته‌اش، تابيده بود».

‏وی درباره ادب حضرت عباس (ع) افزود: روايت شده که عباس (ع)، بي اجازه در کنار امام حسين (ع) نمي‌نشست و اگر پس از اجازه مي‌نشست، مانند عبد خاضع، دو زانو در برابر مولايش مي‌نشست. هنگام ظهور برترين ادب و احترام قمر بني هاشم، هنگام ورود او به شريعه بود. لحظه‌اي که دست در آب فرو برد تا کام تشنه خود را جرعه‌اي بنوشاند، ناگاه ياد عطش مولاي خود افتاد و بي‌درنگ آب از دست خود فروريخت و تشنه از شريعه خارج شد.

 نه بزرگ عباس (ع) به امان‌نامه شمر

حجت‌الاسلام حسنلو با اشاره به اینکه شجاعت عباس (ع) قبل از کربلا زبانزد عام و خاص بود، تصریح کرد: در عاشورا شجاعت عباس (ع) بارها نمایان شد، گوشه‌هایی از شجاعت حضرت عباس (ع) در ميدان نبرد را در رجزهايي می بینیم که هنگام آغاز نبرد خواند که هر بخشي از آن‌ها، بيانگر عالي‌‌ترين درس‌هاي شجاعت، ايثار، همت بلند، وفاداري و اخلاص است.

وی درباره امان‌نامه‌ای که شمر برای حضرت عباس (ع) آورد، ادامه داد: حضرت عباس (ع) در این حال شرم داشت که چنین دشمنی در مقابل امام زمانش امان‌نامه‌‌ای آورده است، برای همین در ابتدا جواب نداد تا اینکه امام اجازه داد که پاسخ دهد. عباس (ع) پس از دستور امام سوی شمر آمد و همان جا امان‌‌نامه را پاره کرد و وفاداریش را به آقا و مولایش اعلام کرد.

اوصافی که از عباس (ع) می‌آموزیم

مدیرگروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌‌های ‏درباره آخرین شب دوران حیات حضرت عباس (ع) بیان داشت: در شب عاشورا هریک از یاران بلند شدند و اظهار عشق کردند، حضرت عباس (ع) گفت: «لم نفعل ذلك لنبقي؟ لا أرانا الله ذلك أبداً»؛ هرگز خدا آن روز را نياورد كه ما تو را به خاطر حيات دنيا رها كنيم اين چيزي جزء بصيرت و آگاهي و شناخت امام زمان نیست.

وی گفت: وقتي که حضرت عباس (ع) در عصر عاشورا به شهادت رسید، امام حسين (ع) به بالينش آمد و فرمود: اکنون پشتم شکست و کمرم شکست این اوج عواطف یک برادر در فقدان برادر وفادار است. زندگاني ابالفضل العباس (ع) سراسر درس سعادت و خوشبختي است و بر ماست كه از ‏تمامي شئونات اين سردار رشید کربلا، از علم و حلم، از ادب و وقار و از همه مهم تر تسليم در برابر امام زمانش پند بگیریم.