سرافراز چرا رفت؟/ دردسرهایی که کم نبود

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از ایلنا، محمد سرافراز سرانجام از صداوسیما رفت. سرافراز در زمان ریاستِ محمد هاشمی در رسانه ملی در این سازمان مشغول به‌کار شد. او یکی از قدیمی‌ترین نیروهای سازمان به‌شمار می‌آید که به‌صورت پلکانی مراحل ترقی را یک به یک پشت سر گذاشت و در دوران عزت‌الله ضرغامی نیز جزو مدیران ارشد سازمان بود. او از سال ۷۱سمت‌هایی همچون معاونت برون‌مرزی صداوسیما، مدیر شبکه‌های انگلیسی زبان پرس‌تی‌وی و اسپانیایی زبان هیسپان تی‌وی و مسئولیت راه‌اندازی شبکه آی فیلم را برعهده داشته است.

با پایان یافتن دوران مدیریت عزت‌الله ضرغامی در صداوسیما؛ گزینه‌های بسیاری در درون و بیرون از سازمان برای جانشینی مرد شماره‌ یک آن روزهای رسانه ملی مطرح شد که در ‌‌نهایت محمد سرافراز با حکم رهبر معظم انقلاب؛ در ۱۵ آبان ۹۳ به عنوان رئیس جدید صداوسیما بر کرسی ریاست تکیه زد و ششمین مدیر سازمان صداوسیما بعد از انقلاب اسلامی را از آن خود کرد.

رابطه با دولت

انتصاب سرافراز در صداوسیما زمانی صورت گرفت که یک سال از فعالیت دولت یازدهم گذشته بود. دولتی که از لحاظ سلیقه و مشی سیاسی مانند همتای قبلی‌اش؛ محمود احمدی‌نژاد؛ گوش به فرمان رسانه نبود. این‌بار از‌‌ همان ابتدا دولتمردان معتقد بودند صداوسیما آن‌گونه که باید دست‌آوردهای دولت را پوشش نمی‌دهد و در بیشترِ موارد؛ گزارش‌هایی خلاف واقع نیز پخش می‌کند. زاویهٔ میان رسانه ملی و دولت در زمان مذاکرات برجام و پس از آن؛ نقد برجام؛ چندان تقویت شد که هر دو طرف در هر تریبون به نقد دیگری می‌پرداخت. دولت از موضع‌گیری‌های رسانه ملی و مدیران صداوسیما از نقدهای غیرمنصفانهٔ دولت. رابطهٔ شکرآب میان دولت و رسانه ملی هرگز رو به بهبود نرفت بلکه اختلافات روز به روز بیشتر و علنی‌تر می‌شد به گونه‌ای که هر دو طرف در نشست‌های‌گاه و بی‌گاه خود بر تندی انتقادات خود می‌افزود. در این میان روزنامه جام‌جم؛ به عنوان یکی از بازوهای رسانه ملی نیز با انتشار کاریکاتوری از اعضای منتقد هیات دولت؛ به کمک پدر مالی و معنوی خود آمد. گرچه درمیان وزرای هیات دولت؛ حسن هاشمی؛ وزیر بهداشت و درمان که گفته می‌شود به جبهه پایداری و خط فکری محمود احمدی‌نژاد نزدیک‌تر است، کمترین آسیب را دید و بیشترین سهم را از بخش‌های خبری و گزارش‌های به خود اختصاص داد.

انتصاب پورمحمدی و تعطیلی برخی شبکه‌ها

اولین اتفاق پس از انتصاب سرافراز به عنوان مدیر جدید صداوسیما؛ بازگشت دوباره علی‌اصغر پورمحمدی که در زمان عزت‌الله ضرغامی از صداوسیما به وزارت ارشاد رفته بود و قائم‌مقامی حسینی (وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی) را پذیرفته بود، رخ داد. او در مدت کوتاهی دوباره به خانه‌اش بازگشت و به نوعی نفر دوم این حاکمیت مقتدر شد هرچند برخی معتقد بودند او در بخش تلویزیون نفر اول است. ورود پورمحمدی همزمان با بازگشت افراد دیگری همچون محمدرضا جعفری جلوه و محمد احسانی از سازمان سینمایی به صداوسیما و پذیرفتن مسئولیت مدیریت شبکه‌های دوم و اول شد. هرچند محمد احسانی یک سال بعد از سازمان رفت و به‌دنبال او؛ غلامی مدیر شبکه چهار نیز در شهریور ۹۴ استعفا داد. غلامی بعد از برخی رایزنی‌ها راضی به ماندن شد و باز اردیبهشت ۹۵ از مدیریت شبکه چهار کنار رفت.

در این مدت؛ کمبود بودجه به عنوان عامل اصلی و شعار کار کیفی؛ پورمحمدی و سرافراز را سرگرم ادغام برخی شبکه‌های تلویزیونی و ساختارهای اداری کرد. ادغام معاونت امور استان‌ها با اداره کل امور مجلس، ادغام سیمافیلم با اداره کل نمایش سیما، حذف گروه فیلم و سریال شبکه ۴، حذف گروه فرهنگ و معارف و کودک و نوجوان از شبکه ۵ و تغییر ماموریت این شبکه به شبکه اقتصاد و ادغام آن با شبکه بازار، ادغام شبکه آموزش در شبکه شما، ادغام شبکه تماشا با نمایش و حذف شبکه‌های تماشا و العالم از روی گیرنده‌های دیجیتال و سراسری شدن شبکه‌های افق و نسیم و پخش آن‌ها رروی گیرنده‌های دیجیتال، حذف معاونت سیاسی و تغییر آن به معاونت خبر و ارتقای واحد مرکزی خبر به خبرگزاری صداوسیما، بازگرداندن خبرنگاران ایرانی مقیم خارج کشور و تاکید بر اینکه شبکه‌های پرس تی وی و العالم باید از نیروهای بومی استفاده کنند، ادغام سه شبکه جام‌جم و تبدیل‌ آن‌ها به یک شبکه، ارتقای پخش شبکه مستند به اچ دی، ارتقای کیفیت پخش‌ شبکه‌های یک تا شش به عریض جهانی، تبدیل شبکه اچ دی به تهران و تخصصی کردن شبکه‌ها ازجمله تغییرات اصلی در حوزه سیما بود.

حاشیه‌ها هرگز دست از سر سرافراز برنداشت

محمد سرافراز در ورود به مدیریت صداوسیما یک شعار را سرلوحه کاری خود قرار داد: چابک‌سازی و بر همین اساس بسیاری از بازنشستگانی که همچنان در سازمان مانده بودند را از کار برکنار کرد. ادغام برخی شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی هم؛ بیکاری و نارضایتی‌های درون‌سازمانی را به دنبال داشت. کار به جایی رسید که صدای عزت‌الله ضرغامی (مدیر سابق) بلند شد. گرچه واکنش شدید امیر تاجیک (مدیر شبکه مستند) ضرغامی را وادار به سکوت کرد.

در این مدت؛ شبکه نسیم باوجود آنکه مدت کوتاهی از راه‌اندازی‌اش گذشته بود؛ توانست با پخش برنامه‌های همچون دورهمی و خندوانه تبدیل به شبکه‌ای پرمخاطب شود. برخی گفتند دورهمی به دستور سرافراز ساخته شده و بعد‌تر مشخص شد این برنامه به همراه دیگر همتایان خود؛ خندوانه و شب کوک همگی ایده‌های خود را از نمونه‌های خارجی گرفته‌اند با این‌وجود این موضوع از مخاطبان این برنامه‌ها نکاست. در همین مدت؛ شبکه مستند از یک شبکه منفعل و با کیفیت پایین به یک شبکه پرمخاطب تبدیل شد و کیفیت پخش آن نیز به اچ دی ارتقا یافت و در همین مدت مستندهایی ساخته و پخش شد که تاکنون امکان نمایش در صداوسیما را نداشتند.

دردسرهای نمایشی

در آبان ماه سال ۹۴ در قسمتی از برنامه فیتیله‌ای‌ها آیتمی پخش شد که اعتراض شدید هموطنان آذری را به‌دنبال داشت و به دنبال آن راهپیمایی‌های گسترده‌ای در اردبیل، تبریز و ارومیه برگزار شد. دامنهٔ اعتراضات؛ تعطیلی پخش این برنامه در شبکه دو و برکناری ناظر پخش شبکه را به دنبال داشت هرچند سازندگان فیتیله بعد‌تر به شبکه یک آمدند.

تبدیل برنامه‌های زنده‌ای همچون هفت که مخاطبان نسبتا خوبی داشتند به برنامه‌های تولیدی؛ یکی دیگری از اقدامات سرافراز بود. هرچند این سیاست در ادامه شکست خورد و برنامه هفت دوباره به‌صورت زنده اجرا شد. در ادامه رقابت این برنامه با برنامه نقد سینمایی که از شکه چهار پخش می‌شد؛ اتفاق جالبی را به دنبال داشت. دیدگاه این دو برنامه چنان در تضاد با هم بود که در برابر مسایل سینمایی تناقضی آشکار در آرایشان دیده می‌شد.

برنامه ماه عسل هم حاشیه‌هایی برای سرافراز به‌دنبال داشت. حضور یک مدلینگ عروسی در این برنامه و انتشار عکس‌های بدون حجاب میهمان برنامه؛ حاشیه‌ها را موجب شد.

علی ضیاء نیز در زمان بازی پیروزی و استقلال شادی غیرمعمولی از خود نشان داد که باعث رنجش سرمربی استقلال شد و او نیز برای مدتی اجازهٔ اجرا را از دست داد.

در این مدت؛ مجریانی همچون احسان کرمی، رضا رشیدپور که پیش از این نمی‌توانستند در صداوسیما برنامه اجرا کنند؛ دوباره به تلویزیون بازگشتند اما حسینیان به‌دلیل فعالیت در سایت تی وی پلاس ممنوع‌التصویر شد.

پخش آیتمی از برنامه اکسیر و رفتاری که فرزاد حسنی با مه‌مان برنامه داشت نیز موجی از اعتراضات را نسبت به روند برنامه‌سازی در سازمان به دنبال داشت هرچند سازندگان برنامه اعلام کردند آیتم موردنظر؛ نمایشی بوده است.

می‌توان گفت دردسرهای سرافراز در دوسالی که بر صندلی ریاست سازمان تکیه زد؛ کم نبوده است. او با رسانه‌های منتقد خود نیز رابطهٔ چندان گرمی نداشت. در این دوران گرچه بیشتر کار‌شناسان حامی دولت و منتقدان دولت گذشته معتقد بودند ساختار برنامه‌های سیاسی و خبری سازمان هیچ‌ تغییری نداشته و تنها اندیشه گروه‌ها؛ افراد؛ نهاد‌ها و جناح‌های خاصی در سازمان مدنظر قرار می‌گیرد اما روند برنامه‌سازی سازمان به سمت فضاهای مفرح‌تر پیش رفت. گرچه نه در این دوران و در سال‌های پایانی ضرغامی هیچیک از تولیدات سازمان در فیلم‌ها و سریال‌ها مورد توجه جدی قرار نگرفته و تولید فیلم‌ها و سریال‌های کم‌محتوا همواره با نقد جدی مواجه بوده است. تکراری بودن بخش اعظم برنامه‌های سازمان نیز اعتراض بسیاری از بینندگان شبکه‌های تلویزیونی را به دنبال داشته است که مدیران این سازمان با طرح موضوع بودجه سعی در قانع کردن مشتریان خود داشته‌اند.

جای خالی برنامه برای نوجوان‌ها

ضعف در برنامه‌سازی رسانه ملی در دوره‌های مختلف و مدیران مختلف این رسانه؛‌گاه نقدهای مقام معظم رهبری را به دنبال داشته است. رسم ایشان بر این بوده که در مناسبت‌های مختلف درباره برنامه‌های صداوسیما اظهارنظر کرده و انتقاداتی را مطرح کرده‌اند. آخرین نکاتی که ایشان به آن اشاره کرده‌اند؛ روند برنامه‌سازی برای جوانان و نوجوانان بود.

رهبر معظم انقلاب به مناسبت روز معلم در دیدار با معلمان و دانش‌آموزان خطاب به صداوسیما فرمودند: صداوسیما باید یک سرفصل کارى مخصوص آموزش‌وپرورش داشته باشد؛ آد‌م‌هاى با فکر بنشینند برنامه‌ریزى کنند. چند روز پیش -شاید هفته‌ى پیش- جمعى از نوجوان‌ها و جوان‌هاى دانش‌آموز اینجا در حسینیّه بودند و برایشان بنده صحبت کردم. یکىشان یک نامه‌اى به من داد، دیدم حرف حسابى می‌زند؛ نوشته بود که در صداوسیما براى کودکان برنامه هست، براى بزرگ‌ها برنامه هست، براى ما جوان‌هاى دبیرستانى برنامه نیست. دیدم راست می‌گوید، حرف درستى است.

به‌دنبال این هشدار مقام معظم رهبری، سرافراز سریعا اعلام کرد صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به فرمایشات معظم‌له لبیک گفته و به برنامه‌ریزی و سیاست گذاری‌های متناسب برای تحقق مطالبات رهبری خواهد پرداخت و به‌منظور رفع دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب آمادگی خود را برای بهره‌گیری از نظرات نخبگان و کار‌شناسان اعلام داشته و در این زمینه تلاش خواهد کرد با تشکیل کارگروه‌های تخصصی و استفاده از کار‌شناسان متخصص، بستر‌ها و زیرساخت‌های لازم را برای تحقق منویات رهبری در توجه به نیازهای جوانان و تولید برنامه‌هایی به‌شیوه‌های هنرمندانه و کار‌شناسانه برای اقناع فکری، روحی، دینی و علمی آنان فراهم آورد. هرچند عمر مدیریت سرافراز آنقدر طولانی نشد تا بتواند به آنچه گفته بود؛ عمل کند.