منشأ تفکیک نیاز‌های حقیقی و کاذب در اقتصاد اسلامی چیست؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا  از نراق، کرسی علمی ترویجی با عنوان معیار و منشأ تفکیک نیاز‌های حقیقی و کاذب در اقتصاد اسلامی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق برگزار شد.

**ارائه نظام‌های اجتماعی با تبیین منشأ نیاز‌های انسان

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق در این جلسه اظهار کرد: یکی از مباحث بنیادین در ارائه نظام‌های اجتماعی تبیین منشأ نیاز‌های انسان اعم از نیاز‌های حقیقی و کاذب است. در علوم انسانی متعارف بنا به دلایلی انگیزه‌ای برای تبیین این منشأ وجود ندارد.

نصرالله خلیلی‌ تیرتاشی افزود: نپرداختن به این مسئله هزینه‌های زیادی را برای بشریت به دنبال داشته و انواع بی‌بندوباری‌ها، ستم‌ها، توحش‌ها، فسادها، انحرافات، انحطاط‌ها، خودپرستی‌ها، تجاوزها، ازخود بیگانگی‌ها، آلودگی‌های محیط‌زیست، مصرف‌زدگی‌ها، متلاشی شدن خانواده‌ها، بیماری‌های جوراجور و صد‌ها معضل دیگر همه و همه، ناشی از عدم تفکیک بین این دو نوع نیاز است.

وی بیان کرد: از الزامات این تفکیک، شناخت منشاء آنچه انسان‌ها آنها را نیاز می‌پندارند، است. فرضیه کرسی این بوده که منشأ نیاز‌های حقیقی، استعداد‌های ذاتی انسان است که خداوند در بدو خلقت در سرشت انسان قرار می‌دهد و منشأ نیاز‌های کاذب خطا و اشتباه انسان در شناخت هدف زندگی و مسیر رسیدن به آن می‌تواند باشد. با شناخت استعداد ذاتی می‌توان به راحتی نیاز‌های حقیقی را از نیاز‌های کاذب و توهمی بازشناخت.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق با تشریح موضوع کرسی علمی ترویجی عنوان کرد: نیاز‌های انسان از حیث منشأ به نیاز‌های حقیقی و کاذب تقسیم می‌شود. نیاز‌های حقیقی نیاز‌هایی هستند که از واقعیت عینی نشئت گرفته و ارضای آنها باعث رشد و شکوفایی استعداد‌های ذاتی انسان خواهد شد در مقابل، نیاز‌های کاذب شکل تحریف‌شده نیاز‌های حقیقی بوده و از هیچ واقعیت عینی نشئت نمی‌گیرد.

خلیلی‌تیرتاشی ادامه داد: منشأ نیاز‌های حقیقی، استعداد‌های ذاتی انسان است که خداوند در بدو خلقت در سرشت انسان قرار می‌دهد و منشأ نیاز‌های کاذب خطا و اشتباه انسان در شناخت هدف زندگی و مسیر رسیدن به آن است. انسان از دو دسته استعداد برخوردار بوده، یک دسته استعداد ذاتی که در همه انسان‌ها به‌طور مشابهی وجود داشته و دسته دیگر استعداد غیرذاتی که به‌طور اختصاصی در انسان‌ها وجود دارد. استعداد‌های ذاتی، استعداد‌هایی هستند که در طبیعت یک شیء بوده و می‌کوشد آن را به فعلیت برساند؛ اما در غیر ذاتی شیء به‌سوی آن در حرکت نیست.

وی اضافه کرد: انسان استعداد رسیدن به کمال نامحدود را دارد و همواره در تکامل دائمی و ابدی به طرف بی‌نهایت است. این تکامل به خاطر این بوده که آدمی از استعداد‌های ویژه برخوردار است که او را آماده می‌سازد تا از موقعیت حیوان ناچیز مادی به موجود والاتر از هر مخلوقی ترقی پیدا کند.حکمت خداوند به این تعلق گرفته که مجموع استعداد‌هایی که برای پیشرفت جامعه ضروری بوده میان مجموع افراد جامعه تقسیم شود. استعداد‌های غیرذاتی برای رسیدن انسان‌ها به اهداف اجتماعی است.

استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق مطرح کرد: منشأ نیاز‌های کاذب خطا و اشتباه انسان در شناخت هدف زندگی و مسیر رسیدن به آن است. این خطا باعث می‌شود تا انسان به زندگی پست دنیوی رضایت دهد، ناخود را خود بپندارد، ظاهربین شده و از آخرت و یاد خدا غفلت ورزد و در تعدیل جوشش غرایز و اشباع آنها ناتوان شود.

**نیاز‌های انسان به دو دسته مادی و معنوی قابل تفکیک هستند

مصطفی حیدری‌هراتمه عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق نیز به‌عنوان ناقد کرسی علمی ترویجی گفت: انسان‌ها فی‌نفسه نیاز دارند همه نیاز‌ها از طریق کالا‌ها یا خدمات پاسخ داده شوند این نیاز‌ها به دو دسته مادی و معنوی قابل تفکیک هستند. شاید این دسته‌بندی قابل فهم‌تر باشد آنچه مهم‌تر است خروجی یا عایدی ناشی از دفع نیاز بوده که چگونه قابلیت اندازه‌گیری و مقایسه دارد درهمین راستا چه ترکیبی از نیاز‌های مادی و معنوی انتخاب شود به نظر می‌رسد تجهیزات این موضوع بیشتر مورد بررسی قرار گیرد و به گونه‌ایی باشد که برای هر قومی و مذهبی قابل فهم و پذیرش باشد.