دانشگاه آزاد اسلامی یک سازمان جامعه‌پرداز تمدن‌ساز است

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، نشست هم‌اندیشی نمایندگان ریاست دانشگاه در هیأت نظارت بر تشکل‌های اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی، با دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی عصر روزگذشته در هتل فرهیختگان سازمان مرکزی برگزار شد.

دکتر طهرانچی در این نشست با تبریک فرارسیدن اعیاد شعبانیه به جریان تعلیم و تربیت اشاره کرد و گفت: نظام تعلیم و تربیت شامل چهار حوزه فرد، خانواده، سازمان و اجتماع می‌شود که هر یک از آنها متصدی خود را دارد. پیش از آنکه مدرنیته نهادی به عنوان دانشگاه را خلق کند، مدرسه وجود داشت و مدارس نیز حول یک نفر بودند که آن فرد مربی و بسترگذار در صحنه تعلیم و تربیت بود. به همین دلیل مدارس علمیه به نام یک نفر شناخته می‌شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: فرق مدارس علمیه با دانشگاه در این است که دانشگاه یک نهاد و برآمده از نظامات مدرنیته است که در آن، کرسی‌محوریِ مدارس، جای خود را به سازمان‌محوری داده است. به این ترتیب دانشگاه یک سازمان است و مدارس عمومی نیز تبدیل به سازمان شده است. اتفاقی که ضمن این تغییر رخ داده، این است که مسئولیت تعلیم و تربیت برعهده سازمان قرار گرفته و تمامی کنشگران سازمان در این مقوله نقش دارند. به عنوان نمونه از حدود 132 واحد درسی، 64 استاد در تعلیم و تربیت دانشجو مشارکت دارند و در کنار آنها نیز، مدیران، فرهنگ سازمانی، نظام مدیریتی و معلمی نیز نقش‌آفرین است. به همین دلیل است که در معرفی افراد می‌گویند فارغ‌التحصیل دانشگاه شریف یا دانشگاه تهران و... است.

او با اشاره به تفاوت‌های مدرسه و دانشگاه فردمحور و سازمان‌محور اظهار کرد: به عنوان نمونه مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی که فردی سنتی و برآمده از مدرسه علمیه فردمحور و کرسی‌محور بود، دانشگاهی را تأسیس کرد، اما خروجی این دانشگاه شاگردان آیت‌الله مهدوی کنی نیستند، بلکه دانش‌آموختگان نهاد دانشگاه امام صادق (ع) هستند که به لحاظ وجوه مختلف دانشگاه، دانش‌آموختگان متفاوت هستند، اما طلبه‌های حوزه علمیه مرحوم آیت‌الله مجتهدی، خوی ایشان را می‌گرفتند، اگر چه در این حوزه با اساتید مختلفی کلاس داشتند و این فرق دانشگاه امام صادق (ع)، دانشگاه شهید مطهری و دیگر دانشگاه‌ها با مدارس علمیه است.

دکتر طهرانچی تصریح کرد: اتفاقی که در مورد دانشگاه‌های ایران افتاد، این است که در دانشگاه‌های ما فرد مهم است، اما همچنان نتوانسته مکتب‌آفرین باشد. البته دانشگاه‌های ما رفتار خاصی به سمت مکتب‌آفرینی دارند. این در حالی است که در غرب مکاتب اقتصادی، سیاسی و... را به نام مکتب دانشگاه‌ها و مؤسسات می‌شناسند، اما در کشور ما هنوز دانشگاه‌ها، مکتب‌ساز نشده‌اند؛ اگر چه در آنها اقتصاد و علوم سیاسی تدریس می‌شود، اما کار تخصصی انجام نشده که حکمرانان ما بگویند براساس مکتب اقتصاد یکی از دانشگاه‌های خودمان رفتار می‌کنند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که به دلیل پیچیده شدن مباحث، دیگر فرد نمی‌تواند مکتب ایجاد کند، چراکه همه زوایای مختلف را باید دید و متناسب با آن مکاتب اقتصادی، اجتماعی و فناورانه خلق کرد که هر کدام از آنها باید دارای ویژگی‌هایی مانند مردم نهاد بودن، عدالت‌محوری و ... باشند. اگر چه بیشتر در مکاتب، افراد و نحله فکری مؤثر است، اما دانشگاه‌ها تجمیعی از افراد معتقد به آن مکتب را لازم دارند که بتوانند مسائل را به صورت گسترده تحلیل، ترسیم، شبیه‌سازی و پیش‌بینی کنند. این روند در نیمه دوم قرن 20 شکل گرفت و دانشگاه‌های غرب سیر تحولی را طی کردند.

او با اشاره به ظهور و بروز وقایع و پدیده‌های مختلف از سال 2001 تاکنون خاطرنشان کرد: طی این دوره شاهد اتفاقات مختلفی ازجمله پایان جنگ سرد و پیدایش اقتصاد نوظهور چین و پیمان‌ها و رقابت‌های جدید بودیم که انقلاب اسلامی به عنوان دال مرکزی این وقایع باعث شد قرن 21 با جلوه دیگری در غرب طراحی شود که یکی از این جلوه‌ها عبور از سازمان به پلتفرم و ساختارهای جدید اجتماعی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به نگاه پلتفرمی به نظامات مختلف اجتماعی افزود: خصوصیت سازمان این است که در درون کشورها و ملیت‌ها جای دارد، هرچند سازمان‌هایی مانند سازمان ملل، یونسکو و... به وجود آمدند، اما اشتراکی از سازمان‌های ملی داشتند. این در حالی است که پلتفرم های در حال خلق، فراملیتی عمل می‌کنند، در این زمینه می‌توان به فدراسیون‌های ورزشی اشاره کرد که مانند یک پلتفرم و سکو هستند و حق حاکمیت‌های ملی در آن محدود شده است. اکنون پلتفرم‌ها با زیرساخت شبکه مجازی و ارتباطات گسترده ترکیب شده و در حال نهادسازی و رفتارسازی است. به این ترتیب، به زودی رفتارهای پلتفرمی جای رفتارهای سازمان‌محور را خواهد گرفت.