جابه‌جا کردن مرز‌های هنر با فناوری‌های جدید

به گزارش خبرنگار فرهنگی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، فناوری یکی از شُرکای اصلی پیشرفت به دست آمده از تلاش‌های علمی در قالب تولید دستگاه‌ها و محصولات مختلف در صنعت است. از سوی دیگر، هنر، ابزار انتقال ایده‌ها و احساساتی است که به حفظ جامعه ما و گفت‌وگو‌های بین ما انسان‌ها کمک می‌کند. هنر و فناوری همواره در ارتباط با هم بوده اند. مارشال مک لوهان در این خصوص گفته است: «مدیوم هنر پیام رسان ما است.» چارچوب و بستر فنی‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم خلاقیت مان را تغذیه می‌کند.

اما امروزه این چارچوب در حال تغییر است، به طوری که ایده‌هایی که از طریق کدنویسی کامپیوتری بیان می‌شوند روز به روز بیشتر و بیشتر در زندگی ما شایع می‌گردند. دیجیتالیزه کردن مستمر جوامع‌مان در حال ایجاد یک به اصطلاح زمین بازی جدید برای هنر است و این کار را از طریق دنیا‌های مجازی و روش‌های جدید تجارت کردن انجام می‌دهد. آن همچنین در حال تغییر قوانین بازی است، به طوری که امروز با مفهومی به نام هنرمند در عصر شبکه‌ها رو به رو هستیم.

خلاقیت هنری و هیبریدیزاسیون در عصر اینترنت

ظهور اینترنت و فناوری‌های بر مبنای وب تاثیر بسیار عمیقی روی خلاقیت هنری داشته که از جمله آن‌ها می‌توان به همکاری‌های بیشتر، تقسیم کار‌ها و مشارکت اشاره کرد.

در دهه ۱۹۹۰، پیدایش اینترنت منجر به ظهور هنر نِتی (یا شبکه ای) شد، اصطلاحی که اشاره دارد به آثاری که به نوعی با اینترنت مرتبط هستند. هنرمندان نتی از «شبکه¬ی شبکه ها» به عنوان محیطی برای انتقال پیام، به عنوان یک ابزار تولید هنرمندانه و به عنوان یک فضای زنده برای آثارشان استفاده می‌کنند. آن‌ها از ویژگی‌های متمایزش برای ابداع آثار اصیل هنری الهام می‌گیرند، و همزمان از آن برای آزمودن فرایند‌های خلاقانه جدید بهره می‌برند.

تاثیر اینترنت بر هنر امروز از جامعه هنر نتی فراتر رفته است. تغییر و تحولات تکنولوژیکی مختلف آن در حال شکل دادن به نسل‌های جدیدی از هنرمندان هستند، در حالی که فرهنگ و ارزش‌هایی که ناظر بر خلق آن هستند نیز همچنان انواع خلق کردن را تغییر می‌دهند و به روابط جدیدی بین آثار هنری و مردم عادی شکل می‌دهند.

فرهنگ رایگان و همکاری هنرمندانه

تاریخ اینترنت رابطه تنگاتنگی با فرهنگ نرم افزار‌های رایگان دارد. دراین شیوه سورس کد نرم افزار شکسته شده و به اشتراک گذاشته می‌شود و محققان و برنامه نویسان دیگر از رشته‌ها و حوزه‌های مختلف جلو می‌آیند و به تغییر و تحول و بهبود آن نرم افزار کمک می‌کنند. بخش زیادی از بلو‌های سازنده اینترنت بر اساس نرم افزار‌های رایگان یا اصطلاحاً اپن سورس هستند: همه می‌توانند به سورس کد دسترسی داشته باشند، از آن استفاده می‌کنند، کپی اش می‌کنند، تغییرش می‌دهند و دوباره منتشرش می‌کنند.

برای مثال، در ۱۹۹۳، نرم افزار world wide web، که توسط تیم برنرز-لی و رابرت کایلیائو ابداع شده بود در دسترس عموم قرار داده شده که این امر به توزیع سریع و بسیار گسترده آن کمک کرد.

از نظرهنرمندانی که از کد‌های کامپیوتری به عنوان یک ابزار استفاده می‌کنند، اپن سورس نماینده هم ابزار رها شدن از قید نرم افزار‌های مالکیت داری است که اغلب گران و غیرانعطاف پذیر هستند و هم نماینده یک حالت بازتر و تعاملی‌تر از خلق کردن است.

اصول باز بودن، به اشتراک گذاشتن و مشارکت در نرم افزار‌های اپن سورس در تضاد اشکار با دنیای سنتی هنر (که در آن هنرمندان تمایلی به اشتراکِ طرز کار کردنشان ندارند) و تصویر نابغه تنها است.

هنرمندانی که با نرم افزار‌های اپن سورس کار می‌کنند جامعه‌ای از کاربران را تشکیل می‌دهند که به یکدیگر در حل مشکلات فنی و هنری کمک می‌کنند. آن‌ها در فوروم‌های بحث با هم آشنا می‌شوند و کار‌های خود را به دیگران معرفی می‌کنند و درباره فرایند‌های خلاقانه و ابزا‌های فنی مورد استفاده شان بحث و گفتگو می‌کنند. برخی از آن‌ها همچنین مشارکت فعالی در بهبود ابزار‌های مشترک خلاق دارند.

در نتیجه آثار تولید شده میوه و ثمره مشارکت‌های متعددی هستند و نتیجه یک تلاش جمعی محسوب می‌شوند. برخی از آن‌ها در پایان به صورت رایگان دراختیار کاربران دیگر قرار داده می‌شوند.