بررسی ابعاد مختلف ازدواج سفید

به گزارش خبرگزاری آنا، به همین دلیل آمار کلی ازدواج رسمی نسبت به سال‌های گذشته پایین آمده است و جوانان تمایل چندانی به تشکیل خانواده و ادامه زندگی در قالب چارچوب‌های عرفی و قانونی را ندارند و احتمالا ازدواج سفید نتیجه چنین تفکری است چرا که در آن طرفین تعهد قانونی نسبت به هم نداشته و با مسئولیت کمتری همزیستی می‌کنند. اما چه عواملی باعث می‌شود برخی افراد به ازدواج سفید روی بیاورند؟ ازدواج سفید بیشتر به نفع دختران است یا پسران؟ در این مقاله قصد داریم برخی ابعاد ازدواج سفید را بررسی کنیم. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

چرا برخی جوانان ازدواج سفید را انتخاب می کنند؟

پژوهش‌ها نشان داده است یکی از دلایلی که افراد به روابط پنهانی و همزیستی در شکل ازدواج سفید روی می‌آورند، سرباز زدن از پذیرش مسئولیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی دست و پاگیرِ شایع در فرهنگ جامعه و تسهیل اسانتر به روابط جنسی است. مشکلات اقتصادی در جوامع امروزی مانند پیدا کردن شغل متناسب با تحصیلات، تهیه مسکن مناسب، هزینه‌های خرید امکانات اولیه زندگی و عدم توانایی در رفع نیازهای معیشتی خانواده سبب شده تا همباشی را به جای ازدواج رسمی انتخاب کنند تا به این ترتیب بتوانند در کنار شریک عاطفی خود بسر برده و نیازهای روحی و جسمی خود را نیز برطرف کنند. اما تداوم چنین زندگی به دلیل عدم برخورداری از پشتوانه اجتماعی و قانونی، احتمالا سست و ناپایدار بوده و برای طرفین ضربات روحی و عاطفی در پی دارد.

یکی از دلایل افزایش ازدواج سفید در بین جوانان امروزی، فرار از حق و حقوقی است که قانون برای طرفین تعیین می‌کند. برای مثال در کشور ایران مهریه ای به عنوان حق زن پس از ازدواج مشخص می‌گردد و مرد موظف است هر زمانی که زن اراده و مطالبه کرد؛ مال یا مبلغ مهریه را به او پرداخت کند. علاوه بر آن در برخی از کشورها قانونی وجود دارد که بر اساس آن تمام اموالی که زن و مرد پس از ازدواج و زندگی مشترک بدست می‌آورند برای زوجین برابر بوده و هر کدام حق برداشت سهم یکسانی دارند. وجود قوانینی از این دست در ازدواج، سبب شده تا دختران و پسران جوان از رسمی کردن روابط واهمه داشته و ازدواج سفید را علیرغم برخی پیامدهای اجتماعی، عاطفی و حقوقی اش ترجیح دهند.

پیامدهای ازدواج سفید

در کشورهای اسلامی مانند ایران، ازدواج سفید ممنوع بوده و برای روابط خارج از ازدواج رسمی مجازاتی هم تعیین شده است. به موجب قانون اسلامی، رابطه غیر شرعی بین زن و مرد جرم بوده و مستوجب حد و تعزیر است. زن و مردی که با ازدواج سفید در کنار هم زندگی می‌کنند در صورتی که از آن‌ها فرزندی به دنیا بیاید فاقد حق و حقوق بوده و نامشروع محسوب می‌شود. به این ترتیب تبعات حقوقی ازدواج سفید علاوه بر اینکه دامن گیر زن و مرد می‌شود زندگی فرزند را نیز تا پایان عمر تحت شعاع قرار می دهد. قانونِ چنین کشورهایی برای کودکانی که به صورت نامشروع متولد می‌شوند، حق و حقوقی در نظر نمی‌گیرد. به علاوه این کودکان از ارث و میراث و حق و حقوق بین فرزند و والدین نیز محروم می شوند.

عده‌ای معتقدند ازدواج سفید در شرایط بحران اقتصادی کنونی که هزینه‌های خانواده با درآمدشان همخوانی ندارد؛ به نفع جوانان است. اما اغلب مزایایی که برای ازدواج سفید بر شمرده می‌شود موقتی بوده و بیش از دو یا سه سال دوام نمی‌آورد. در ازدواج‌های رسمی زن و مرد پس از ازدواج، سند رسمی دارند و نسبت به یکدیگر مسئول و متعهدند لذا پس از هر دعوا و قهر نمی‌توانند یکدیگر را کاملا کنار گذاشته و راه جدایی را در پیش بگیرند بلکه سعی می‌کنند با حل مسائل پیش آمده چاره ای پیدا کرده و مشکلات را از سر راه بردارند، اما در ازدواج سفید جدایی به اراده و خواست طرفین بستگی دارد چرا که هیچ سند و مدرک و هیچ ارگان و سازمانی این ارتباط را به رسمیت نمی‌شناسد تا در مورد آن‌ها داوری کند، به این ترتیب زن و مرد از هم جدا شده و راه جدیدی را در پیش می‌گیرند.

ازدواج سفید به نفع مرد است یا زن؟

پاسخ به این سوال را با یک مقایسه در چارچوب جامعه مسلمان ایران انجام می دهیم. در ازدواج‌های رسمی و عرفی، مرد از زن خواستگاری کرده و سایر دوستان و بستگان را در جریان دلدادگی خود نسبت به زن قرار می‌دهد. به این ترتیب افراد می‌دانند که این مرد خواستار زن بوده و وظیفه دارد نیازهای او را برطرف کند و شرایط مناسبی از لحاظ عاطفی، اجتماعی و فرهنگی برای وی فراهم آورد. اما در ازدواج سفید، غالبا به دلیل نگاه فرهنگی حاکم بر جامعه، پنهان کاری وجود دارد و خانواده‌ و اطرافیان زوجین، از ارتباط آن‌ها بی اطلاع هستند. به همین دلیل امکان دارد مرد از لحاظ عرفی و نه اخلاقی تعهدی به زن احساس نکند.

همچنین در کشورهای اسلامی برای زن مهریه در نظر گرفته می‌شود تا مرد در قبال درخواست‌هایی که از زن دارد چیزی برای او کنار بگذارد و هر وقت که اراده کرد در اختیارش قرار دهد هر چند دستیابی به مهریه نیز چندان آسان و عموما زنان با مشکلاتی روبرو خواهند شد. به این ترتیب از لحاظ قانونی زن خواهد دانست که حتی اگر مرد در ابراز علاقه نسبت به او صادق نباشد، پشتوانه‌ای برای وی وجود دارد از مرد بستاند، البته مطالبه چنین حقی (مهریه) درکشاکش قوانین پیچیده موجود، بسیار دشوار و گاها غیر ممکن است . در ازدواج سفید این شرط حقوقی در قالب مهریه که عموما هم فاقد قابلیت اجرایی است وجود ندارد.

برخی بر این باورند که آمار خیانت در ازدواج سفید بالاست وعموما کسی که در رابطه بیشتر متحمل شکست‌های عاطفی می‌شود، زن است تا مرد که البته در ازدواجهای رسمی نیز این مساله حاکم است.

مقایسه وضعیت ازدواجهای سفید را در کشورهای اسلامی مانند و ایران با کشورهای غربی باید با در نظر تفاوت های فرهنگی و قانونی در نظر داشت. در بیشتر کشورهای غربی :

• ازدواج سفید به صورت قانونی قابل ثبت می باشد.

• فرزندان حاصل از ازدواج سفید مشروع بوده و از دیدگاه قانون و جامعه مورد تبعیض قرار نمی گیرند.

• ازدواج سفید قبح اجتماعی خود را از دست داده و توسط دولتها حمایت می شود و تفاوت چندانی با ازدواج مذهبی در کلیسا و یا ثبت رسمی ندارد.

• ازدواج سفید می تواند در شهرداری ها ثبت شود و از مزایای یکسان با ازدواج های رسمی برخوردار باشد.

• گزارش خشونت و آزار توسط همسر به مراجع ذی صلاح با سهولت قابل پیگیری و جرم انگاری است.

• مسولیت نگهداری از فرزندان احتمالی بر عهده هر دوی زوجین است.

• تصمیم سقط جنین یا تولد فرزند بسته به توافق طرفین است.

• منبع: کامیل احمدی