برقراری پیوند علوم انسانی و فناوری در پارک فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی

محمدحسین ایمانی خوشخو رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار هنر‌های تجسمی خبرگزاری آنا با اشاره به اهمیت جایگزین‌کردن درآمد‌های فرهنگی به جای درآمد‌های نفتی افزود: ما در چهار دهه‌ای که از عمر نظام جمهوری اسلامی ایران گذشته، به مقولات فرهنگی به عنوان پدیده‌های مولد نگاه نکرده‌ایم، بلکه این حوزه‌ها بیشتر کمک‌بگیر و وابسته به بودجه‌های دولتی بوده‌اند.

محمدرضا ایمانی خوشخو گفت: توجه به اصالت، فرهنگ و هویت از مزایای محصولات صنایع فرهنگی است. ارزش افزوده محصولات این حوزه در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ میلادی پنج درصد رشد داشته است که در معیار‌های اقتصادی رقم قابل‌توجهی است. در این بین، کشور ما که طبق آمار یونسکو از لحاظ منابع فرهنگی جزو ۱۰ کشور برتر جهان است، سهم چندانی در تولید صنایع فرهنگی ندارد که نشان دهنده غفلت از این موضوع مهم است.

وی اظهار داشت: با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری که در چهل ساله دوم انقلاب اسلامی، باید موارد مغفول چهل ساله اول مورد توجه قرا بگیرد، به نظر می‌رسد یکی از موارد مهم همین صنایع فرهنگی و فناوری‌های نرم باشد. با توجه به تجارب موفقی که کشور‌های دیگر داشته اند، از مسیر‌های موثر برای تبدیل فرهنگ به عنصری مولد و درآمدزا، بستر پارک‌های علم و فناوری است.

** تبدیل ایده به محصول و ورد به بازار

رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی گفت: کارکرد اصلی این پارک‌ها، تبدیل ایده به محصول و ورود موفق تولیدات به بازار با روش‌های علمی است.

ایمانی خوشخو افزود: بر این اساس، پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی حدود ۵ سال پیش تأسیس شد. «ملی بودن» و «تخصصی بودن» دو ویژگی مهم این پارک است. یعنی علاوه بر تمرکز بر کسب و کار‌ها و ایده‌های فرهنگی و هنری، در گستره کشوری فعالیت می‌کند.

وی عنوان کرد: پس از تاسیس پارک و اطلاع‌رسانی درباره فعالیت‌های آن، استقبال ایده‌پردازان و مجموعه کسب و کار‌های فرهنگی فراتر از انتظار ما بود. این موضوع نشان می‌داد که ظرفیت‌ها و مطالبات خاموشی دراین حوزه وجود داشته است که منتظر مجالی برای طرح و جلب حمایت بودند.

** حضور ۱۶۰ شرکت در پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی

دبیر شورای عالی هنر گفت: حوزه فعالیت‌های پارک فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، همه عرصه‌های صنایع فرهنگی از جمله مد و لباس، صنایع دستی، نرم‌افزار و بازی‌های ویدئویی، نوشت‌افزار، گردشگری، هنر و علوم انسانی، صنایع دستی، ادبیات و.. را در بر می‌گیرد. افرادی که در این حوزه‌ها ایده‌هایی دارند که به تقویت و گسترش نیاز دارد می‌توانند با مراجعه به پارک و آگاهی از شرایط حمایت‌ها و تسهیلات، محصولات خود را روانه بازار کنند. خوشبختانه در این مدت دستگاه‌های اجرایی هم پای کار آمدند و تفاهم‌نامه‌هایی امضا شد تا مسیر حمایت از این ایده‌پردازان هموارتر شود.

وی افزود: وقتی این ایده را عملیاتی کردیم، دستگاه‌های اجرایی هم آمدند و تفاهم‌نامه‌هایی امضا شد؛ چون دستگاه‌های فرهنگی ما احساس نیاز کردند که باید وارد این حوزه شوند. هم اکنون هم ۱۶۰ شرکت و موسسه تحت پوشش پارک هستند که به تفکیک شامل ۲۰ مجموعه دانش بنیان، ۵۸ شرکت خلاق و ۸۲ مجموعه فعال در حوزه فناوری‌های نرم می‌شوند. شاید رقمی نزدیک به همین تعداد هم متقاضی داریم. پارک فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی یکی از زیرمجموعه‌های جهاد دانشگاهی است که در گستره ملی کار می‌کند، اما محل استقرار فیزیکی آن در دانشگاه علم و فرهنگ بوده و در صورتی که مشکل محدودیت‌های مکانی حل شود تعداد مجموعه‌های تحت پوشش قطعاً بیشتر خواهد شد.

رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی درباره چگونگی مراجعه دانشجویان ایده‌پرداز به این مجموعه نیز گفت: ما اکنون در شهر‌های شیراز، زنجان و جزیره کیش پردیس دارم و با مذاکراتی که با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داشته‌ایم، به دنبال این هستیم که پردیس‌های پارک را به موازات وجود واحد‌های جهاد دانشگاهی در سراسر کشور افزایش دهیم. تا زمانی که این پردیس‌های جدید تأسیس نشود دانشجویان سراسر کشور می‌توانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی پارک و برقراری ارتباط با بخش‌های مختلف این مجموعه ایده‌های خود را ارسال و در صورت تأیید، مراحل بعدی فعالیت خود را پیگیری کنند.

** ضرورت توجه به دانش‌آموختگان علوم انسانی

ایمانی خوشخو افزود: یکی از رویکرد‌های اصلی پارک ملی فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی توجه به علوم انسانی است. متأسفانه در کشور ما رشته‌های دانشگاهی علوم انسانی به عنوان رشته‌هایی که فارغ التحصیلان آن عموماً بیکار هستند شناخته می‌شود در حالی که در کشور‌های پیشرفته هیچ تفاوتی بین فارغ‌التحصیلان علوم انسانی با رشته‌های تجربی و فنی در زمینه بازار کار وجود ندارد. البته گام اول که همان طرح ایده است را باید خود دانشجویان و دانش آموختگان علوم انسانی بردارند.

وی عنوان کرد: در رشته‌هایی مثل تاریخ و جغرافیا که در ظاهر بازار کار قابل‌توجهی ندارد، ما ظرفیت‌های زیادی برای ایجاد کسب و کار داریم؛ یا در رشته ادبیات، اخیراً ایده‌ای به دست ما رسیده است که می‌خواهد شیوه‌های آموزش زبان فارسی به افراد خارجی را به روز کند. ما این آمادگی را داریم که ایده‌ها را بررسی کرده و نمونه‌های مناسب را حمایت کنیم، اما همانطور که گفتم اولین اتفاق باید از طرف ایده‌پرداز رقم بخورد. به این ترتیب در پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، ایده‌های علوم انسانی با توانمندی فعالان حوزه فناوری پیوند می‌خورد تا شاهد تولید محصول نهایی باشیم.

رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی افزود: یکی دیگر از اتفاقات خوبی که در پارک رخ داده، برگزاری رویداد‌های مختلف فرهنگی و هنری بر اساس نیازسنجی‌هایی است که قبلاً صورت گرفته است. در نتیجه بر گزاری این رویدادها، ایده‌های خوبی هم به دست ما رسیده است. مثلاً یکی از آن‌ها «جایزه ملی طراحی بسته‌بندی صنایع فرهنگی» است که تا کنون دو دوره ازآن برگزار شده است. یکی از ضعف‌های ما در حوزه فروش صنایع فرهنگی بحث بسته‌بندی است که به ویژه در بحث گردشگری خارجی و تهیه سوغات خود را بیشتر نشان می‌دهد.

ایمانی گفت: با توجه به این نیاز مهم بود که فراخوان «جایزه ملی طراحی بسته بندی صنایع فرهنگی» منتشر شد و از دریچه دو دروه برگزاری آنا، ۵۰۰ هنرمند به پارک ملی فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی پیوند خوردند. ضمن این که ۱۵۰۰ ایده به دست ما رسید که از این میان، حدود ۱۰۰ ایده در حوزه‌های مختلف صنایع فرهنگی و صنایع دستی توسط کارفرمایان پذیرفته شد.

** ایجاد «شبکه طراحان زیورآلات و جواهرآلات» در پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی

وی اظهار کرد: در بحث طراحی زیورآلات و جواهرات با این که ما هنرمندان خوبی در این عرصه داشتیم و داریم، اما سهم ما در بازار‌های جهانی بسیار پایین است. در جلسات متعددی که با صنف طلا و جواهر داشتیم به این نتیجه رسیدیم که مشکل اصلی در به روز نبودن طراحی زیورالات است چرا که طراحی‌ها به گونه‌ای است که وزن محصول نهایی را زیاد می‌کند و این شاخص خوبی برای فروش نیست. این در حالی است که برخی کشور‌های حاشیه خلیج فارس که در این زمینه فعال شده‌اند همان محصول را با طراحی زیبا و وزن کمتر تولید می‌کنند که برای مشتری از لحاظ قیمت مطلوبیت دارد.

ایمانی عنوان کرد: فراخوانی در این زمینه منتشر شد و حدود ۲۰۰ طراح زیورآلات کارهایشان را فرستادند و در ماه گذشته از طرح‌های برتر هم تقدیر به عمل آمد. قصد داریم که «شبکه طراحان زیورآلات و جواهرآلات» را با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد کنیم. با تشکیل این شبکه ارتباط میان طراحان جوان، صنف طلا و جواهر و فعالان فروش تقویت می‌شود. چنین رویداد‌هایی در سایر رشته‌های فرهنگی و هنری هم به تناوب رقم خواهد خورد.