دبیر اتحادیه پیشکسوتان کارگری: قراردادهای سفید امضا فاجعه بازار کار است/ کارگران از تمدید نشدن قراردادهایشان واهمه دارند

علیرضا حیدری در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی آنا با بیان اینکه مشکل نبود امنیت شغلی برای کارگران مشکل مستمر دو دهه اخیر به واسطه چندین متغیر مهم است، افزود: مهم‌ترین بحث در این زمینه قراردادهای موقت است که با وجود گذشته بیش از 25 سال از تصویب قانون کار، هنوز با توجه به ماهیت و نوع کار ساماندهی نشده‌ است. البته دولت و مجموعه ارکان قدرت اعم از مجلس و نهادهای تصمیم‌گیر می‌توانند در این زمینه بسیار موثر باشند.

وی با بیان اینکه بازار بیکاری مشکل دوم کارگران است، تصریح کرد: داغ بودن بازار بیکاری در ایران قدرت چانه‌زنی نیروی کار را هم برای تامین معیشت و هم امنیت شغلی به حداقل می‌رساند.

حیدری با تاکید بر اینکه به واسطه این دو عامل برخی از صاحبان سرمایه از بازار کار به نفع خود بهره‌برداری و به استثمار نیروی کار اقدام می‌کنند، اظهار کرد: این شرایط هم شاغلان و هم بیکاران و افراد در انتظار ورود به بازار کار را آزار می‌دهد.

این کارشناس بازار کار با بیان اینکه دولت دارای بیش‌ترین نقطه اثر برای کمرنگ کردن تبعات نا امنی شغلی در بازار کار است، ادامه داد: البته نقش تشکل‌های کارگری و کارفرمایی را نمی‌توان در این باره نادیده گرفت اما نقش دولت تعیین کننده است.

ظهور قرادادهای موقت در کارهای دائم

وی با تاکید بر اینکه از یکم فروردین ماه سال 1374 تا کنون شاهد ظهور و حاکمیت قراردادهای موقت در حوزه کارهای مستمر بازار کار بوده‌ایم، اضافه کرد: از این زمان به تدریج با بازنشستگی یا اخراج کارگران از آمار قراردادهای دائم کاسته شد و قراردادهای دیگر منعقد شده هم ماهیت دائم نداشتند.

حیدری تاکید کرد: در کنار قراردادهای موقت اشکالی دیگر از به کارگیری نیروی کار شکل گرفت که قراردادهای پیمانکاری نام دارند. از این رو نوع جدیدی از کارفرمایان وارد بازار کار شدند که کارفرمای واقعی نبودند بلکه این افراد نقش دلال و واسطه را برای به کارگیری نیروی کار ایفا می‌کنند.

بردگی نیروی کار در قالب قرادادهای پیمانکاری

دبیر سابق کانون عالی شوراهای اسلامی کار با تاکید بر اینکه این نوع کارفرمایان وضع بازار کار را آشفته‌تر کردند، گفت: در این نوع قراردادها کارفرمایان هرچه برای کسب سود بیش‌تر تلاش می‌کردند باید به همان میزان هم از حقوق کارگر می‌زدند که این شرایط از سال 80 به بعد شدت بیش‌تری پیدا کرد.

وی افزود: دولت در این سال اجازه گرفت تا در راستای کاهش نیروی کار خود بخشی از کارهای غیرتخصصی را واگذاری پیمان انجام دهد که متاسفانه این قراردادهای پیمانکاری با کارگر بیش‌تر به بردگی شبیه بودند.

به گفته وی، این نوع کارفرمایان خود را به هیچ قانون و تعهداتی در بازار کار مقید نمی‌دانند و همین عامل نیز شرایط را برای کارگران سخت‌‌تر می‌کند.

حیدری با تاکید بر دامن زدن قرارداهای سفیدامضا بر آشفتگی بازار کار بیان کرد: کارفرمایان در شروع کار قراردادهایی را به نفع خود با کارگر منعقد می‌کنند که در آن تاریخ فسخ مشخص نیست و کارفرما می‌تواند در هر زمان و در صورت اراده با درج تاریخ مدنظر خود نیروی کار را اخراج کند.

وی اظهار کرد: فاجعه‌بار تر از قرادادهای سفید امضا زمانی است که کارفرما از کارگر خود تسویه می‌گیرد. به عبارت دیگر کارگر حتی پیش از شروع به کار باید امضا دهد که همه حقوق خود اعم از حقوق ماهیانه، بن، عیدی، اضافه کاری و ... را دریافت کرده است. در چنین وضعی هیچ حکمی برای کارگر در مراجعه به مراجع صادر نمی‌شود.

به گفته دبیر اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری، البته معاونت رابط کار دولت یازدهم تمهیداتی مانند تایید اصالت سند، کارشناسی رسمی دادگستری، تعیین تقدم و تاخر امضا کارگر و ... را برای این نوع قراردادها و تسویه‌ها در نظر گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه بازار کار بسیار آشفته‌ای داریم، خاطر نشان کرد: تسویه از ناحیه کارگر به کارفرما می‌تواند به مراتب فاجعه‌بارتر از قراردادهای سفید امضا برای قشر کارگری باشد. در این وضع برخی کارفرمایان در حکم تسویه کامل از کارگر امضا می‌گیرند و سپس به صورت سلیقه‌ای اقدام به پرداخت حقوق نیروی کار می‌کنند و یا اصلا حقی را در ازای کار ماهیانه به کارگر در نظر نمی‌گیرند.