فرهاد آئیش:‌ با شکستن خط قرمز‌ها تعداد مخاطبان سه برابر می‌شود + تیزر نمایش (ویدئو)

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، فرهاد آئیش در نشست خبری نمایش «چمدان» که سال‌ها پیش آن را روی صحنه برده است گفت: «این نمایش را حدود 22 سال پیش با گروه دیگری که به نسبت غیرحرفه‌ای‌تر از این گروه بودند، به صحنه برده بودم. با اینکه آن گروه تأثیر زیادی روی نوشتن نمایش داشتند، اما دوست داشتم این‌بار آن نمایش را طور دیگری به صحنه ببرم. چمدانی که من نوشته‌ام، حالت کولاژ دارد و حول شی‌ء چمدان است.»

وی با اعلام این‌که دلش می‌خواست دوباره رشد و نگاه‌ دیگری را همراه با این اجرای تجربه کند عنوان کرد: «همزمان با نمایشنامه «چمدان» که نوشته خودم است، نمایشنامه «چمدان» دیگر از یک نویسنده معاصر ژاپنی اجرا می‌شود. گویا کیمفوسا‌آبه نویشنده و نمایشنامه نویس سورئالیست ژاپنی هم چمدان را دیده و آنقدر برایش اهمیت پیدا کرده که داستانی در مورد آن نوشته است، بنابراین دوباره آن متن را ترجمه کردم که پیش از متن خودم، اجرا می‌شود.»

آئیش تصریح کرد: «ما یک ملغمه از مفاهیم را از طریق مدیاهای مختلف با مخاطبان در میان می‌گذاریم که هر یک به صور مختلف روی مخاطب تاثیر می‌گذارد. امید و آرزوی من این بود که مخاطبان در زمان بیرون آمدن از سالن سوال‌های بیشتری نسبت به چمدان داشته باشند که البته می‌تواند ابعاد سیاسی، روانشناسانه و ... داشته باشد.»

کمترین دخالت را در طراحی صحنه، لباس و گریم داشتم

وی ادامه داد: «کار طراحی صحنه، لباس و گریم بازیگران با ایده‌ها و نظرات خود طراحان انجام شد و من کمترین دخالت را در کارشان داشتم که البته در برخی موارد با مشکل بر می‌خوردیم زیرا با نظر من کاملاً متضاد بود. من فکر می‌کردم اجرای این ایده‌ها قیمتی است که باید برای تاثیر عقاید و در برگرفتن سلایق بیشتر پرداخت کنم. زمانی که می‌گویم نمی‌خواهم کارگردانی دیکتاتور باشم، لاف نمی‌زنم. به همین دلیل کمترین دخالت را در طراحی صحنه، لباس و گریم داشتم.»

آئیش تصریح کرد: «باتوجه به طراحی لباس و تا حدی صحنه مجبور به ایجاد تغییراتی شدم و امروز از این بابت خرسند هستم چون اتفاقی که می خواستم یعنی دچار چالش شدن برایم اتفاق افتاد. من می خواستم هم دچار چالش شوم و هم چالش ایجاد کنم.»

وی عنوان کرد: «هنرمند کاری که انجام می‌دهد اگر برای خودش چالش داشته باشد مخاطب را دچار چالش می‌کند و گرنه ممکن است به اندازه‌ای که باید تماشاگرش را دچار چالش نخواهد کرد.»

این هنرمند پیشکسوت تئاتر درباره دغدغه‌های خود برای اجرای نمایش «چمدان» تشریح کرد: «این نمایش را حدود سال 1364 در کالیفرنیا نوشتم. مهاجران ایرانی و غیر ایرانی را می دیدم و تنهایی‌شان، بیگانگی و گمگشتگی‌شان و می‌دیدم چمدان‌هایشان را. برای نوشتن این نمایش هنوز قلم به دست نگرفته بودم که دیدم بشر را! دیدم بشر را همچون مهاجرانی چمدان به دست گمگشته، در پی این ‌که کیستند، از کجا آمده اند و به کجا می‌روند.»

وی همچنین در سخنانش اظهار کرد: «در هر اثر نمایشی یک مثلث وجود دارد، نگاه انسان نگاه فلسفی است که به متن حاکم است، دیگری نگاه اجتماعی سیاسی و دیگری روانشناسانه است. وقتی نمایشی هر سه را داشته باشد کامل‌تر خواهد بود تا این‌که بر روی یک بعد تکیه داشته باشد. این‌که من کیستم و از کجا آمده‌ام و به کجا می‌روم امروز نسبت به 20 سال گذشته بیشتر دغدغه من است.»

من زیاد دغدغه‌های سیاسی ندارم

آئیش با بیان این‌که در این اثر 20 ویودئو دارد که به عمد آنها را نگاه نکرده است عنوان کرد: «من زیاد دغدغه‌های سیاسی ندارم و اصلا کسانی را که با شعارهای سیاسی که دل مردم را خنک می‌کند نمایش اجرا می‌کنند را رد نمی‌کنم و معتقدم این نگاه نگرش نیز نیاز جامعه است و طبیعی است که با شکستن خط قرمز‌ها تعداد مخاطبان سه برابر شود.»

هیچ وقت ادعای هنرمندی که خودش را ناجی تئاتر و یا متعهد بداند، نداشته‌ام

وی بیان کرد: «سال‌های زیادی است که کار می‌کنم و هیچ وقت ادعای هنرمندی که خودش را ناجی تئاتر و یا متعهد بداند، نداشته‌ام. به دنبال ارتباط با انسان‌های دیگر هستم و این طرز تفکر با خود نوعی دموکراسی ایجاد می‌کند. دغدغه‌ام سوال کردن از هستی و نقد خود و آدم‌های اطرافم در ارتباط با خودم است که درون خود بعد جامعه شناسانه و سیاسی دارد اگرچه چندان نمود پیدا نمی‌کند.»

آئیش که تاکنون 12 یا 13 نمایشنامه به نگارش در آمورده است در اشاره به شیوه کاری خود تصریح کرد: «من دوست دارم مدام از عمق و سطح حرکت کنم و برای مخاطب ذهنیتی ایجاد کنم و خود آن را بشکنم و باز بسازم و بشکنم. در نمایش «چمدان» هم همین‌طور است و پی‌در‌پی از کمدی به تراژدی در رفت و برگشت هستم. »

وی همفکری برای رسیدن به نتیجه گروهی را یک معجزه معرفی کرد و در ادامه تاکید کرد: «در کارگردانی نمایش «چمدان» ارتباط من با طراحان همراه با دموکراسی بود. زمانی که با یک گروه کار می‌کنیم، تعدادی هنرمند مستقل در آن وجود دارند که در طراحی‌های صحنه، گریم یا لباس ما را همراهی می‌کنند. »

پویا آریان پور نیز ضمن اشاره به همکاری‌های پیشینش با آئیش گفت: «وقتی برای اولین بار توصیف چمدان را کردیم اعضای گروه مشغول خیال‌پردازی درباره آن شدند و این‌که چمدان در ذات خود یک شی است ولی به این‌که کجا می‌تواند قرار گیرد و برحسب کارکرد زمان می تواند تعابیر مختلفی از آن داشت و یا برداشت‌های ناشی از این‌که چه کسی آن را در دست گیرد و حتی کجای خانه قرار دهد صحبت کردند. ما سعی کردیم با رنگ سفید روی چمدان اطلاعاتی را که در چمدان‌ها است را پاک کنیم تا بچه‌ها بتوانند اطلاعات خود را روی آن پخش کنند.»

وی با بیان این‌که 12 ویدئو برای این اثر ساخته شده، اعلام کرد: «پیدا کردن لوازم و نصب و اجرای ویدئوها کار گروهی بود. در خیلی جاها می‌بینیم که تئاتر با هنرهای تجسمی آمیخته می‌شود اما کمتر دیده شده که از ورود تا خروج از تئاتر پروسه موثری برای ایجاد تخیل دنبال شود.»

همکاری طولانی مدت به فهم و درک از کار کمک کرده

طهماسبی که سال‌ها است با آئیش در اجرای آثار نمایشی همکاری می کند، درباره همکاری خود گفت: «از سال 1991 با آئیش کار کرده‌ام بنابراین وقتی با یک نفر 25 سال همکاری داریم طبیعی است که به لحاظ فکری و کلاری به هم نزدیک باشیم و نظرات و سلایق یکدیگر را بهتر بشناسیم. من این شانس را داشته‌ام که مدت طولانی با آئیش کار کنم و خوشحالم که این همکاری به فهم و درک کار به من به عنوان بازیگر یا کارگردان کمک می‌کند.»

آزادی عجیب و خطرناک در تصمیم‌گیری

همچنین در پایان نگار نعمتی، طراح لباس این نمایش بیان کرد: «نمی‌توان بدون صحبت از طراحی صحنه و گریم، از طراحی لباس این نمایش سخن گفت. این سه بخش تاثیر و هماهنگی زیادی با همدیگر داشتند و من فقط برای این کار می‌توانم بگویم که آییش ما را به طرز عجیب و خطرناکی در تصمیم‌گیری‌های‌مان آزاد گذاشته بود و فقط قواعد اصلی را به ما توضیح داد.»