«فرهنگ عمومی» نیازمند همدلی و مشارکت جامعه

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ روزهای اخیر و پس از کمپین بی‌حجابی، جامعه بیش از هر زمان دیگری به همدلی و مشارکت عمومی برای آرامش‌بخشی به فضای عمومی و رسیدن به الگوهای منطقی برای افزایش تعقل، روشنگری در اصول، ترمیم باورها و آسیب‌های ناشی از سرکوب رفتارهای سرگردان و غیر هنجارشکن؛ نیازمند است تا از چالش‌های اضافی و ناشی از تداوم دوقطبی‌های به وجود آمده در جامعه جلوگیری کند.

تجربیات قبلی در سیاه‌نمایی و شکست درونی ملت‌ها به‌خصوص در موضوعات مذهبی و اعتقادی نشان می‌دهد که دشمنان در تلاش هستند تا سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی ملل را از هم‌افزایی به جنگ و تقابل بکشانند.

فضاسازی‌هایی که در تقابل بین شیعه و سنی، سنی و تکفیری، مسلمان و غیرمسلمان در کشورهای دیگر باعث دعواهای فراوان و تحلیل قدرت ملت‌ها و گاهی حتی به برادرکشی‌ها منجر شده، تجربیات دردآوری هستند که فقط دشمنان فتنه‌افکن را به اهداف‌شان رسانده است. اکنون نیز که دشمن نتوانسته است بین ملت و حاکمیت کشور، آشوب‌افکنی کند به سراغ ملت رفته و در پی اختلاف‌افکنی بین گروه‌های مردمی است.

آنها فکر می‌کنند که با ایجاد شکاف مذهبی بین یک ملت متحد می‌توانند آنها را درهم بشکنند؛ اما باید هوشیار بود و به کلام سردار فتنه‌شکن، شهید سلیمانی استناد کرد که تمام جوانان کشور اعم از باحجاب و شُل‌حجاب را فرزندان خود می‌دانست و با همۀ آنها به طور یکسان مهربان بود به همین دلیل هم به سردار دل‌ها مشهور شد.

مسئلۀ اصلی این است که در دوران رشد و تربیت نسل جوان، اصولی مانند قانونگرایی، باورسازی عمومی، نهادینه کردن رفتارهای سازنده و اتحاد عمومی به فرزندان کشور آموزشی داده نمی‌شود؛ بنابراین رسانه‌ها به‌ویژه رسانه‌های پرزرق و برق مهاجم توانسته‌اند خود را به عنوان یک مربی آشنا به موضوعات روز جامعه معرفی کنند و در فرایند تربیتی کودکان و نوجوانان نقش‌آفرینی کنند.یا ماجرای برخورد انسانی امام موسی صدر با فیروز، خوانندۀ زن مشهور لبنانی که او را از یک خوانندۀ با سبک غربی به بلندگوی حمات از جنبش شیعیان تبدیل کرد و اکنون نیز در اخلاف او همین رأفت و نگاه انسانی موجب تحکیم دل‌ها و پرهیز از شکست درونی ملت لبنان شده است.

اما در این ایام شاهد اظهارنظرهای شتابزده یا رفتارهای هیجانی هستیم که ناخواسته و از روی تهییج احساسات مذهبی در راستای خواست دشمنان در جریان است که اصلاً سازنده نیست به‌ویژه آنکه این رفتارها بین نخبگان فزونی یافته و بدون توجه به تولید راه‎حل‌های راهگشا به تقابل‌های غیرسازنده دامن زده است.

گاهی نیز برخی مدیران برای توجیه کم‌کاری‌ها و بعضی تصمیمات نادرست، موضوعاتی را به میان می‌کشند که یا به پدیدۀ بی‌حجابی و ریشه‌های فرهنگی-اجتماعی آن ربطی ندارد یا اینکه باعث ادامه‌دار شدن دوقطبی‌های به وجود آمده و جریحه‌دار شدن افکار عمومی می‌شود. از این رو می‌توان اظهارات آنها را نوعی فرار رو به جلو ارزیابی کرد. با این حال از طریق ساده کردن صورت مسئله می‌توان به راه حل‌های مفید دست یافت.

مسئلۀ اصلی این است که در دوران رشد و تربیت نسل جوان، اصولی مانند قانونگرایی، باورسازی عمومی، نهادینه کردن رفتارهای سازنده و اتحاد عمومی به فرزندان کشور آموزشی داده نمی‌شود؛ بنابراین رسانه‌ها به‌ویژه رسانه‌های پرزرق و برق مهاجم توانسته‌اند خود را به عنوان یک مربی آشنا به موضوعات روز جامعه معرفی کنند و در فرایند تربیتی کودکان و نوجوانان نقش‌آفرینی کنند.

باید پذیرفت که انبوهی از ده‌ها سازمان رسمی و نهادهای متولی فرهنگ عمومی کشور به‌ویژه آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها در فرایند تربیت نسل جوان به‌طور کامل موفق نبوده‌اند و مسئولیت بخش‌هایی از وضعیت کنونی به عهدۀ آنهاست. از سوی دیگر، کم‌کاری، غفلت، کتمان و رفتارهای اشتباه در رسانه‌های داخلی نیز سبب شده تا ایجاد شفافیت و روشنگری در ذهن کنجکاو جوانان به‌درستی اتفاق نیفتد و فرایند اقناع به‌طور کامل شکل نگیرد.

به عنوان مثال پس از ۵۰ روز که از آغاز مسابقات پربینندۀ لیگ ملت‌های والیبال می‌گذرد، بخش فرهنگی پشتیبانی کنندۀ تیم ملی در حین دیدار با تیم لهستان غافلگیر شد و با پخش موسیقی خوانندۀ لس آنجلسی در سالن مسابقات مواجه شد. این درحالی بود که سازمان برگزارکنندۀ مسابقات، قبلاً از کشورهای شرکت کننده، موسیقی‌هایی را درخواست کرده بود که در حین برگزاری مسابقۀ تیم آنها پخش کند؛ اما وقتی برخی کشورها به این درخواست بی اعتنایی کردند، آن سازمان به انتخاب خود موسیقی‌هایی را گزینش و در حین برگزاری مسابقه پخش کرد!

این قضیه در جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ قطر هم اتفاق خواهد افتاد. براساس قوانین جام جهانی امسال، کشورهای حاضر در مسابقات تا امروز ۵ مرداد ۱۴۰۱ فرصت دارند که موسیقی‌هایی را به میزبان تحویل دهند تا در زمان گلزنی بازیکنانشان از ورزشگاه پخش شود؛ اما بنا به گزارش برنامه ورزش و مردم ۳۱ تیر، کشور هنوز در این زمینه اقدامی نکرده است!؛ بنابراین توجه به روش‌های جدید آموزش فرهنگ عمومی و تحکیم باورهای عمومی در نسل جوان، نیازمند هوشیاری، آرامش، همگرایی، جذب حداکثری و کنشگری فعال و البته نتیجه‌گرایی برای حفظ نسل جوان و پویایی آن در آینده است.

به عنوان مثال دو اتفاق خوب که در این چند روز رقم خورد، می‌تواند به عنوان الگوی عملی در دستور کار مدیران فرهنگی و رسانه‌ای کشور قرار گیرد. نخستین اقدام، راه‌اندازی یک شبکه رادیویی خاص بانوان برای پوشش اخبار و گزارش مسابقات تیم‌های ورزشی زنان بود که با استقبال تیم‌های ورزشی بانوان روبه‌رو شد. این اقدام می‌تواند کنشگری رسانه‌های مهاجم در پوشش اخبار تیم‌های ورزشی زنان ایران را به حداقل ممکن برساند.

دومین اقدام نیز آغاز ساخت سکوی ویژه بانوان در ورزشگاه یکصد هزار نفری آزادی برای رفع ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌هاست که توسط وزیر ورزش و جوانان مطرح شد و در صورت اجرا می‌تواند نویدبخش پرهیز از چالش‌های مشابه باشد.

حمیدرضا حسینی‌دانا رئیس اندیشکدۀ راهبردی رسانه‌ها و فضای مجازی سازمان بسیج اساتید کشور و رئیس گروه هسته پژوهشی پدافند رسانه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند

انتهای پیام/۴۰۶۲/