نمایشگاه کتاب به اقتصاد کتابفروشی‌های محلی لطمه نمی‌زند

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، دو سالی است که به علت همه‌گیری ویروس منحوس کرونا نمایشگاه بین‌المللی کتاب که در مکان‌هایی همچون مصلی تهران، نمایشگاه بین‌المللی کتاب و شهرآفتاب برگزار می‌شد به ناچار راهی فضای مجازی شد. اتفاقی که هم موافقان و هم مخالفان بسیاری را با خود به همراه داشت؛ حتی برخی از کتابفروشان محلی نیز از برگزاری نمایشگاه مجازی و کم شدن فروش خود اعتراضات بسیاری داشتند، برخی از آن‌ها در چنین شرایطی به سمت فضای مجازی روی آورده و با کسب‌وکارهای نوین خود را سازگار کردند. با این حال با توجه به شرایط موجود امکان برگزاری نمایشگاه فیزیکی ممکن نبود و با وجود نقاط ضعفی که این شیوه برگزاری داشت اما فرصت‌های جدیدی به روی فعالان صنعت نشر و علاقه‌مندان حوزه فرهنگ و هنر باز شد. حال با رد شدن از وضعیت قرمز کرونایی، بهتر شدن شرایط جامعه و انجام واکسیناسیون عمومی محدودیت‌های سر راه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب برداشته شده و قرار است سی‌وسومین دوره این رویداد فرهنگی از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ به‌صورت فیزیکی در مصلای امام خمینی(ره) و به صورت مجازی در سامانه ketab.ir برگزار شود. به همین مناسبت با راحله صبوری نویسنده ایرانی به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

نمایشگاه مجازی و دسترسی عموم مردم به کتاب

صبوری درباره برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب همزمان با فروش آنلاین کتاب گفت: من حُسن‌های زیادی از نمایشگاه مجازی کتاب دیدم و تجربه کردم. تنها ایرادش این است که بعضی از مناطق کشور ما دسترسی به فضای مجازی و اینترنت ندارند و پیدا کردن کتاب از طریق این فضا برای آن‌ها مشکل است، مخصوصاً با طرح صیانت از اینترنت که دسترسی‌ها با مشکل مواجه شده است. وارد شدن به فضای مجازی یکی از محاسن‌اش این است که افراد را به سمتی سوق می‌دهد که بتوانند در یک بستر مناسب و راحت نیازهای خود را رفع کنند. از طرفی با نادیده گرفتن مشکل اینترنت و زیرساخت‌های آن، یکی از بزرگ‌ترین محاسن‌ نمایشگاه مجازی در دسترس بودن کتاب برای عموم مردم است چون خیلی از افرادی که در شهرها و روستاهای دور افتاده هستند نه‌تنها دسترسی به نمایشگاه کتاب ندارند بلکه حتی دسترسی به کتابفروشی هم ندارند و می‌توانند از طریق فضای مجازی کتاب‌های مورد علاقه‌شان را خریداری کنند. این فرصت خوبی برای مدیران فرهنگی است که بستری مناسب برای کتابخوان‌ها فراهم کنند تا همه افراد اجتماع در هر جای ایران به کتاب دسترسی داشته باشند و بتوانند راحت آن را خریداری کنند.

نمایشگاه کتاب همانند فوتبال زبان مشترکی برای مردم دارد

وی با اشاره به اینکه نمایشگاه کتاب نباید صرفا محل فروش کتاب باشد، اظهار کرد: این رویداد فرهنگی باید محلی باشد که تمام علاقه‌مندان به حوزه کتاب و کتابخوانی به خصوص ناشران و نویسندگان باهم ارتباط گرفته و بهم نزدیک شوند. ناشران می‌توانند در جریان علاقه‌مندی و انگیزه کتابخوان‌ها قرار بگیرند و در جریان کار هم‌دیگر باشند. در واقع نمایشگاه کتاب همانند بازی فوتبال می‌ماند؛ زبان مشترکی برای همه دارد و مردم را با هر سطحی به هم‌دیگر ارتباط می‌دهد. شاید مراجعه‌کننده کتاب‌های مورد نظر خود را در نمایشگاه پیدا کند و حتی آن‌ها را خریداری نکند اما می‌بیند که چند ناشر مختلف چند مدل کتاب مختلف را چاپ کرده‌اند، در حالت عادی چنین فرصتی را پیدا نمی‌کند که در جریان چاپ کتاب‌ها از چند ناشر مختلف باشد ولی این نمایشگاه این فرصت را به مراجعه‌کننده‌ها و افراد علاقه‌مند به کتاب می‌دهد.

نمایشگاه کتاب لطمه چندانی به اقتصاد کتابفروشی‌ها نمی‌زند

نویسنده کتاب «مهمان‌صخره‌ها» درباره اقتصاد کتابفروشان در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب بیان کرد: من در این‌باره بررسی انجام داده‌ام؛ قبل از همه‌گیری ویروس کرونا نمایشگاه بین‌المللی کتاب هر ساله برگزار می‌شد، حدود ۲ تا ۳ میلیون بازدیدکننده برای نمایشگاه کتاب داشتیم که فکر می‌کنم این آمار نسبت به کل جمعیت ایران آن‌قدر نیست که بخواهد لطمه‌ای به کار کتابفروشی‌ها بزند. از سوی دیگر زمان برگزاری نمایشگاه نیز بسیار محدود است، بنابراین این رویداد فرهنگی نمی‌تواند لطمه چندانی به اقتصاد کتابفروشی‌های محلی وارد کند. شاید لازم باشد کتابفروش‌ها یارانه‌ای برای فروش کتاب‌شان داشته باشند تا اگر احیاناً کتابی را به صورت آنلاین به خریدار عرضه کردند ضرری متوجه‌شان نباشد. به هر حال باید این واقعیت را بپذیریم که دنیا دارد به سمت دیجیتال شدن پیش می‌رود و خیلی از امور زندگی ما در حال حاضر در فضای مجازی انجام می‌شود. کتاب هم از این قاعده مستثنی نیست. خرید و فروش کتاب به صورت آنلاین در حقیقت یک کار اقتصادی-فرهنگی است؛ هم یک صرفه‌جویی از بابت سرانه مصرف کاغذ است و هم به راحتی در دسترس علاقه‌مندان به کتاب قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید:

• کتاب‌سازی عامل افت تولید در صنعت نشر است


• آثار مترجمان خوب همیشه مشتری دارد/ مافیای کتاب در جست‌وجوی مترجمان تازه‌کار جویای نام و نان!


• برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب با کاهش تلفات کرونایی و واکسیناسیون شهروندان/ امکان سفارش یار مهربان از بستر الکترونیک تا مخاطبان حقیقی


• اردیبهشت‌ تهران باز هم رنگ و بوی کتاب می‌گیرد/ بهره‌مندی مناطق کم‌برخوردار از فروش مجازی کتاب

فرصت بیشتر خوانندگان با کتاب‌های صوتی و الکترونیکی

وی درباره رواج کتاب‌های صوتی و الکترونیکی اظهار کرد: این‌گونه کتاب‌ها باعث می‌شود آمار کتاب خواندن بالا برود چون فرصت بیشتری به خوانندگان می‌دهد. به جای اینکه وقت بگذارند و بازار را بگردند، سایت‌های مختلف کتاب‌های تازه‌چاپ را معرفی می‌کند، به صورت الکترونیکی می‌فروشند و به صورت فایل‌های صوتی در اختیار مخاطبان می‌گذارند. بنابراین فرصت خوبی است و هیچ لطمه‌ای هم به فضای کتاب و کتابخوانی نمی‌زند و از نظر هزینه هم خیلی به‌صرفه است. چهارتا از کتاب‌های خودم الان به صورت صوتی و الکترونیکی در دسترس است و خیلی از مخاطبانم نظرات‌شان را برایم گفته‌اند که چقدر جالب بوده است؛ زیرا که مخاطبان می‌توانند در هر فضایی که باشند، کتاب صوتی را گوش کنند و به همه امور زندگی‌شان هم رسیدگی کنند.

کتاب همانند مشعلی مسیر درست زندگی را نشان دهد

نویسنده کتاب «برسد به دست خانم ف؛ خاطرات سیداحمد» با بیان اینکه اگر می‌خواهیم جامعه را به سمت کتاب خواندن سوق دهیم باید دغدغه کتاب خواندن داشته باشیم، خاطرنشان کرد: وزیر، وکیل و هنرمند ما باید دغدغه کتاب خواندن داشته باشند. من به ندرت می‌بینم که یک هنرمند یا فرد سرشناس، کتاب یا رمانی که خودش خوانده و برایش جالب بوده را در فضای مجازی به مردم معرفی کند. مدیرانی که در حوزه فرهنگی و اجتماعی کار می‌کنند باید فرهنگ‌سازی کنند، خودشان اول دغدغه کتابخوانی داشته باشند، بعد آن فرهنگ را در جامعه با روش‌هایی که کارشناسان و جامعه‌شناسان ارائه می‌کنند در جامعه پیاده کنند تا فرهنگ کتاب خواندن در جامعه نهادینه شود. به نظرم رسانه‌های فرهنگی همانند رادیو و تلویزیون در این زمینه خیلی کم‌کاری می‌کنند و برنامه‌های زیادی برای معرفی و تبلیغ کتاب و کتابخوانی نمی‌بینیم، در صورتیکه رادیو و تلویزیون رسانه‌هایی هستند که بیشترین دسترسی را برای عموم مردم دارند. کتاب همانند یک مشعل می‌ماند که در این دنیای پر از تاریکی می‌تواند مسیر درست زندگی را به ما نشان دهد به شرطی که آن کتاب محتوای خوبی داشته باشد و محتوا بر اساس نیاز من باشد.

وی در ادامه افزود: با توجه به پیشینه قوی ادبیات‌مان نیاز است آن را به دنیا بشناسانیم و فرامرزی کار کنیم، یکی از راه‌هایش ترجمه آثار ما به زبان‌های دیگر است که خیلی می‌تواند در معرفی و پیشبرد زبان و ادبیات فارسی مؤثر باشد. لازم است رشته‌های دانشگاهی در این زمینه باشد که آثار فارسی به زبان‌های دیگر ترجمه شود و این راهی است برای معرفی ادبیات ما به جهان و ارتباط برقرار کردن با جهان بیرون. ما آثار غنی‌ و با ارزشی داریم که در دنیا نایاب هستند و شاید برخی از آن‌ها حرف اول را در دنیا بزنند و مشابه‌اش را نداشته باشیم.

انتهای پیام/۱۱۰/