زیرساخت‌های کلان برای اثرگذاری نخبگان تأمین شود/ از نفوذ شبه‌نخبگان بهراسیم

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ به‌منظور ایجاد مکانی امن برای جوانان مستعد، یاری جستن از افکار برجسته و عملیاتی کردن برنامه‌ها در هر واحد دانشگاه آزاد اسلامی دفتر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان راه‌اندازی فعال است.

باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در راستای اجرای سیاست‌های جمهوری اسلامی و منویات مقام معظم رهبری درزمینهٔ برنامه‌ریزی برای جذب نخبگان و پرورش و هدایت دانشجویان و دانش‌آموزان مستعد به‌عنوان نخستین مرکز شناسایی، جذب، پرورش، هدایت و حمایت پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاهی، سال ۱۳۷۷ راه‌اندازی شد.

بیشتر بخوانید:

حل مشکل کودکان فلج مغزی با یک اختراع

لزوم گسترش سامانه‌های ارتباطی اعضای باشگاه پژوهشگران

باشگاه‌ پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی ساری در جمع برترین‌های کشور

حمایت از پژوهشگران در چه مسیری قرار دارد؟

اکنون دفاتر باشگاه در بیش از ۳۰۰ واحد دانشگاهی و ۱۰۰ آموزشکده سما در سراسر کشور در حال انجام مأموریت شناسایی، هدایت و فعال‌سازی فعالیت‌های خودجوش دانش‌آموزی و دانشجویی و ایجاد روحیه مسئولیت‌پذیری پژوهشی و پرورش دانشجویان و دانش‌آموزان مستعد دانشگاه آزاد اسلامی هستند.

باشگاه پژوهشگران از سال ۱۳۷۷ تاکنون با جذب بیش از ۹۵ هزار عضو از میان دانش‌آموزان و دانشجویان که ۲۳ هزار و ۸۸۳ نفر آنان فعال هستند از اعضای خود حمایت‌های معنوی و مادی انجام داده و در برنامه جدید باشگاه، رویکرد فعالیت‌محوری جایگزین تسهیلات‌محوری شده است.

دولت باید در اختصاص ردیف بودجه برای دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان ثمره انقلاب اسلامی و بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری که سهم قابل‌ توجهی در تولید علم و پژوهش ایران اسلامی دارد، توجه جدی داشته باشد.باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی قصد دارد با ایجاد رقابت علمی و سایر فعالیت‌های پژوهشی، زمینه رشد و پرورش بهتر اعضای مستعد خود را ایجاد کند، به‌منظور آشنایی با تازه‌ترین فعالیت‌ها و برنامه‌های باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران و واحد ساری با عباس رضایی رئیس این باشگاه گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.

آنا: ابتدا تعریف جامع و کاملی از نخبگی و نخبه‌بودن ارائه کنید و اینکه نخبه چه کسی است؟

رضایی: نخبگی و جامعه نخبگان پدیده بسیار پیچیده اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامیست. یک فرد علاوه بر برخی قابلیت‌های شخصی باید در درون یک دینامیک پیچیده در سطوح مختلف از خانواده تا ملی قرار گیرد تا روزی عنوان نخبه را کسب کند و این دینامیک طوریست که اغلب قابلیت‌های شخصی، تقریباً فاکتوری بوده که می‌توان آن را حذف کرد. تقریباً هرکسی می‌تواند در جایگاه نخبگی قرار گیرد؛ اگر بر مکانیزم‌های بسیار سخت‌گیرانه ورود و به جامعه نخبگی غلبه کند.

نخبه به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثرگذاری وی در تولید و گسترش علم، هنر، فناوری، فرهنگ‌سازی و مدیریت کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید و گسترش دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و اعتلای جامعه انسانی کشور شود.

آنا: اثرگذاری نخبگان فرهیخته دانشگاهی در جامعه به چه صورت است؟

رضایی: اصلی‌ترین مأموریت نظام نخبگانی، زمینه‌سازی برای اثرگذاری بهینه گروه‌های نخبه در مدیریت تحولات جامعه بوده و در باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان تمام فرآیندها و سیاست‌گذاری‌ها در راستای زمینه‌سازی اثرگذاری فرد نخبه در جامعه است.

نخبگان تمایل به ابراز توانمندی‌های خود دارند به همین دلیل از جامعه انتظار می‌رود که آنان را بپذیرند و با آنان تعامل داشته باشند. لازم است زیرساخت‌های کلانی مانند شایسته‌سالاری و عدالت‌محوری فراهم شود تا نخبگان بتوانند در توسعه جامعه اثرگذار باشند، به‌عنوان نمونه در فناورهای نوین از تحصیل‌کرده‌ها و فارغ‌التحصیلان خیلی درست استفاده کرده و می‌کنیم. مانند فناوری نانو و بیوتکنولوژی و سلول‌های بنیادی، هسته‌ای، هوافضا…اما وقتی‌ که معضلی اساسی و بحران در جامعه به وجود می‌آید، خیلی اثر نخبگان را در جامعه نمی‌بینیم و افرادی که دارای تحصیلات فاخر و جایگاه حقیقی اظهارنظر هستند، چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند و به‌جای آنان از افراد غیرمتخصص بیشتر استفاده می‌شود. اینها نشئت‌گرفته از عدم نخبه گماری در کشور است.

آنا: چرا احساس می‌کنید نخبگان و تحصیل‌کرده‌ها مورد اقبال و توجه نیستند؟

رضایی: اکثر مواقع مشاهده می‌کنیم نخبگان اصلی در حاشیه هستند و آن‌طور که باید به آنان بها داده نمی‌شود و فقط از آنان انتظار حضور در دانشگاه برای فعالیت در آزمایشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هاست، اشتباه از همین‌جا آغاز می‌شود و همین موضوع باعث بروز کاستی‌های بعدی خواهد شد که خدای‌ناکرده یکسری افراد غیرمتخصص جایگاه‌هایی را اشغال می‌کنند و در برخی مواقع حتی مأموریت آگاهی‌بخشی عمومی را نیز به عهده می‌گیرند.

گره‌های کور به دست نخبگان باز می‌شود

آنا: آینده جامعه از نظر شما با چه مشکلاتی روبه‌روست؟

رضایی: باید بهراسیم از زمانی که شبه‌نخبگان جای نخبگان و فرهیختگان واقعی، متعهد و متخصص را در جامعه بگیرند. طرح مسئله کردن در کشور کار سختی به نظر نمی‌رسد؛ اما حل مسئله بحران بزرگی است. هنگامی‌که یاد بگیریم با مشکلات و مسائل در جریان کشور به‌خوبی روبه‌رو شویم و از پس حل کردن مشکلاتمان بربیاییم، آن هنگام است که می‌توانیم بگوییم که توانایی فائق آمدن بر مشکلات را دارا هستیم.

برای حل بحران‌های بزرگ فقط و فقط یک راه‌حل وجود دارد و آن این است که از طرح مسائل و مشکلات در جامعه نترسیم و بتوانیم راهکارهای مناسبی را برای حل آنها ارائه بدهیم. انگار کسی بلد نیست به حل مسائل برسد. اگر بخواهیم آسیب‌های جامعه را برشماریم، کوهی از مشکلات را باید تعریف کنیم، اما کو راه‌حل؟ گره‌های کور به دست نخبگان باز می‌شود، آیا ما به آنان بها داده‌ایم؟ از آنان استفاده درست کرده‌ایم؟ به‌عنوان‌مثال برای معضل اعتیاد کدام راه‌حل درست جامعه‌شناسی را به یاد می‌آورید که در کشورمان عملی شده باشد؟ یا کدام طرح پیشنهادی درباره ازدواج جوانان ثمر داشته است؟ این مشکلات قرار نیست به‌راحتی حل شوند. باید دلمان بسوزد که نمی‌سوزد و این همان بحران بزرگی است که به دنبالش به‌عنوان آسیب بزرگ جامعه می‌گردیم.

یکی از راهکارها این است که به معنای واقعی، هر رئیس ارگان از یک دستیار یا مشاور نخبه در کنار خودش استفاده کند. آن فرد نخبه می‌تواند موارد تأثیرگذار را به نحو مقتضی و باهوش وافر و انگیزه فراوان به حوزه مدیریتی و بدنه ارگان منعکس و از بروز مسائل بحران‌زا و غیر کارشناسی جلوگیری کند. متذکر می‌شوم منظور از نخبه فقط نخبه دانشگاهی نیست؛ بلکه افرادی که دارای هوش و تحصیلات مناسب درزمینهٔ مورد نیاز باشند هم می‌توانند عصای دست سازمان باشند.

مکانیزم کارآمدی در به کارگیری نخبگان نداریم

آنا: چگونه می‌شود فاصله بین نخبگان و بطن جامعه را کم کرد؟

تشکیل فراکسیون نخبگان و پیگیری مستمر مطالبات این قشر مهم جامعه توسط این فراکسیون در صحن مجلس، زمینه‌ساز استفاده عملی جوانان و نخبگان در کارآمدتر کردن ایران در گام دوم انقلاب است.رضایی: امروزه تعدد نخبگان از مشخصه‌های جوامع مدرن بوده و هرروز شاهد ظهور نخبگان جدیدی در جامعه هستیم که صاحب‌فکر و اندیشه بوده و نماینده بخشی از جامعه و یا اثرگذار بر آن هستند. ازجمله می‌توان نخبگان علمی، نخبگان سیاسی، نخبگان کارگر، نخبگان دانشجو، نخبگان کشاورز و... را نام برد. در عمل نخبه‌پروری را خوب انجام می‌دهیم؛ اما زمانی که باید این نخبگان را به‌کار بگیریم، مکانیزم کارآمد نداریم و این خطر مهاجرت را نیز بیشتر می‌کند. در حقیقت نخبه‌پروری زمانی ارزش پیدا می‌کند که هم‌زمان نخبه‌گماری داشته باشیم وگرنه همان نخبه‌پروری هم برای شما جز افزودن هزینه و پرورش نیروی ماهر و زبردست برای کشورهای پیشرفته چیز دیگری نیست.

تعدد نخبگان موجب تحرک جامعه و پویایی آن شده که امکان نوآوری را مهیا می‌کند. پس لازم است به مراجعه مجدد به تعریف نخبه میان دانشمند و مخترع با نخبه تفاوت قائل شد؛ زیرا که در هر جامعه باید اداره امور هر بخش به دست نخبگان همان حوزه باشد تا بتوانند با تصمیم‌گیری صحیح و مشارکت به‌عنوان بازیگران فعال، نقش اجتماعی خود را ایفا کرده و از طرفی با استفاده از نفوذ خود الگوسازی کرده و در هدایت نسل جوان و ایجاد ارزش‌های صحیح اقدام کنند.

از طرفی این موضوع به اصولی از طرف اندیشمندان جامعه و مدیران حکومتی تبیین شود؛ زیرا که جامعه برای پیشرفت نیازمند نخبگان در زمینهٔ‌های مختلف بوده تا از یک‌جانبه‌نگری، مدرک‌گرایی و یاس و ناامیدی در جامعه جلوگیری کند؛ زیرا با این تعاریف هرکس می‌تواند در کار و رشته خود نخبه شده و با ارائه افکار نو موج جدیدی ایجاد کند.

آنا: جایگاه نقش مجلس در مقوله نخبگان چگونه است؟

رضایی: اگر به نخبگان و استعدادهای نهفته جامعه توجه ویژه‌ای شود و توانمندی‌های مردمی را به فعلیت درآوریم و این استعدادها را در بخش اقتصاد به‌کار بگیریم، شاهد تعالی و برون‌رفت از مشکل اقتصادی که از چالش‌های جدی کشور است، خواهیم بود. دولت و مجلس می‌توانند در این موارد عنوان‌شده و در به‌کارگیری نیروهای جوان و بااستعداد و جامعه نخبگانی کشور به‌خوبی نقش ایفا کنند.

از مجلس انتظار داریم از نخبگان واقعی حمایت کنند، وقتی در جامعه نخبگان واقعی درجای‌ خود باشند، می‌توانیم به آینده آن ملت امیدوارم بمانیم و روح امید واقعی را در جامعه بدمیم؛ چراکه جامعه نیاز به پوست‌اندازی دارد.

تشکیل فراکسیون نخبگان و پیگیری مستمر مطالبات این قشر مهم جامعه توسط این فراکسیون در صحن مجلس، زمینه‌ساز استفاده عملی جوانان و نخبگان در کارآمدتر کردن ایران در گام دوم انقلاب است.

بیشتر بخوانید:

چاپ ۱۴ کتاب توسط اعضای باشگاه پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی مازندران

باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی مازندران سال ۹۹ چه موفقیت‌هایی کسب کرد؟

از ثبت ۳۰ اختراع تا کسب ۱۹ مدال رنگین

آموزش و پژوهش از اولویت خارج شده است

آنا: نقص‌ها و کمبودهای کنونی عرصه پژوهش و فناوری کشور و بایدها و نبایدهای این حوزه را چه می‌دانید؟

رضایی: متأسفانه به علت مشکلات اقتصادی کشور در تمام سطوح اداری، آموزش و پژوهش از اولویت خارج و تأمین هزینه‌های جاری اداری و کشوری به اولویت اصلی مدیریتی در همه سطوح و ارکان تبدیل‌شده است. تأمین هزینه‌های پژوهش، ایجاد شرایط فرصت مطالعاتی برای پژوهشگران، تأمین تجهیزات پژوهشی و وجود دانشجویان باانگیزه و علاقه‌مند به لحاظ علمی از لازمه‌های پیشرفت در عرصه پژوهش و فناوری است که به‌تازگی در سطح وسیعی مورد غفلت واقع‌شده است.

دولت باید در اختصاص ردیف بودجه برای دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان ثمره انقلاب اسلامی و بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری که سهم قابل‌ توجهی در تولید علم و پژوهش ایران اسلامی دارد، توجه جدی داشته باشد.

باید توجه داشت که پیشرفت‌های کنونی نتیجه امکانات و توجهاتی است که سال‌های گذشته وجود داشته و با گذشت زمان قطعاً شاهد کاهش موفقیت‌ها هستیم. سال‌هاست که استادان امکان استفاده از فرصت مطالعاتی را ندارند، سال‌هاست که به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی بسیاری از دستگاه‌ها و تجهیزات به‌روز نشده و گاه ازکارافتاده است، سال‌هاست که به دلیل اختلاف فاحش ارزش ریال و ارزهای بین‌المللی شاهد فروش مواد و تجهیزات تقلبی در بازارها هستیم، سال‌هاست که به دلیل تأمین نشدن بودجه‌های پژوهشی امکان انجام تحقیقات علمی در دانشگاه‌ها با مشکلات جدی همراه شده است، سال‌هاست که تب مدرک‌گرایی منجر به حضور عمدتاً دانشجویان غیرعلاقه‌مند در مقاطع ارشد و دکتری شده است، سال‌هاست که اختلاف فاحش درآمد در دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه آزاد منجر به فعالیت استادان در شغل‌های دوم شده و سهم آنان در پژوهش‌های علمی را کمرنگ‌تر کرده است. اگر برای این موارد فکری اندیشیده نشود، مطمئناً در آینده با رکود علمی در کشور مواجه خواهیم بود.

انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/