آنا گزارش می‌دهد؛
وقتی فضای مجازی گوی سبقت را از کتاب‌های فیزیکی می‌قاپد/ نو که آمد به بازار کهنه شود دل آزار!
روی کار آمدن برنامه‌ها و ابزارهای تازه همانند هر اتفاق تازه‌ای موافقان و مخالفان خود را دارد، در همین راستا به بررسی نکات مثبت و منفی فضای مجازی پرداخته‌ایم.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، پیشرفت تکنولوژی، توسعه فضای مجازی و ارتقای زیرساخت‌های آن شیوه زندگی و زیست ما را با تغییراتی مواجه کرد. برنامه‌های مختلفی در پی خدمات‌رسانی به مخاطب شرایط آسان‌تر و مطلوب‌تری را برای زندگی در عصر امروز به ارمغان آورده‌اند. دنیای ادبیات و کتاب نیز از این دایره خارج نبوده و به سمت برنامه‌ها و ابزارهایی نوین‌تر گام برداشته است؛ از این میان می‌توان به برنامه‌های قصه‌گویی برای کودک و نوجوان، کتاب‌های گویا و الکترونیکی برای رده‌های سنی مختلف اشاره کرد. به روی کار آمدن برنامه‌ها و ابزارهای تازه همانند هر اتفاق تازه‌ای موافقان و مخالفان خود را دارد. در همین راستا به بررسی نکات مثبت و منفی بهره‌گیری از فضای مجازی پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
فضای مجازی جایگزین قصه‌گویی مادر نمی‌شود
برخی از کارشناسان و اهالی قلم فضای مجازی را برای کودک و نوجوان نامناسب دانسته و معتقد هستند که استفاده از گوشی‌های هوشمند برای آن‌ها ضررهایی روانی به دنبال دارد. ضمن اینکه هیچ ابزاری نمی‌تواند جای کتاب فیزیکی و کتابخوانی را پر کند. پری رضوی‌یام، نویسنده، قصه‌گوی کودکان و مدرس ادبیات داستانی در فرهنگسراها و خانه فرهنگ در این‌باره معتقد است که: «فضای مجازی بد نیست اما به نظر من، محدودیت‌های خاص خودش را می‌طلبد. مضاف بر اینکه کودک از طریق حس لامسه، نزدیک شدن و دیدن تأثیر بیشتری می‌گیرد. من می‌گویم تنها وسیله ارتباطی و خوانش که از اول تا آخر از مد نمی‌افتد، کتاب است. هر چند وسایل دیگر نیز می‌تواند ارتباط ما را با محتوا زیاد کند اما فکر می‌کنم در دست گرفتن کتاب و خواندن آن حتی بسیار موثرتر است.»
به گفته وی «برنامه‌هایی باب شده که قصه می‌گویند، مادر خیلی راحت آن را بالای سر کودک می‌گذارد و خودش بی‌خیال این قضیه می‌شود. در صورتی که من فکر می‌کنم همان حضور فیزیکی، صدای او و گاهی اوقات حتی نگاه مادر می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در رشد، تربیت ذهن و تخیلات کودک داشته باشد. فضای مجازی نمی‌تواند جایگزین قصه‌گویی مادر و حضور فیزیکی او برای کودک شود. البته آن هم در جای خود مفید و لازم است چون به‌هرحال بعضی وقت‌ها همین فضای مجازی باعث شده که برخی اسراف‌ها از بین برود اما ما نباید همیشه به این فکر کنیم که مثلاً اسراف اتفاق نیفتد، بالاخره وجود فضای مجازی هم مستلزم هزینه است. باید به این فکر کنیم که با استفاده از همه راه‌های ممکن تمام قدرت‌های ذهنی فرزند خود را رشد دهیم، خریدن کتاب و در اختیار کودک گذاشتن آن یکی از این راه‌ها است.»
بیشتر بخوانید:
- کسی که به نان شب محتاج است به کتاب توجه نمی‌کند/ در ادبیات کودک راه‌های نرفته زیادی پیش رو دارم
- فضای مجازی نمی‌تواند جایگزین قصه‌گویی مادران شود/ والدین بر اساس ذائقه کودکان کتاب بخرند
- میزان کتاب‌های بی‌کیفیت در حوزه کودک و نوجوان کمتر از بزرگسالان است/ کودکان امروز، دیگر نمی‌پذیرند که بتمن یا سوپرمن می‌آید و دنیا را نجات می‌دهد
- کتاب‌های گویا به روشن‌دلان مجال شنیدن قصه می‌دهد/ کتاب صوتی از ارزش کتاب‌های فیزیکی نمی‌کاهد
- گوش کودکان از قصه‌های صوتی پر اما دست‌شان از کتاب خالی!/ آشفتگی بازار نشر به کتاب‌های گویا سرایت نکند
دنیای مجازی را نمی‌شود نفی کرد
این در حالیست که مصطفی رحماندوست شاعر صد دانه یاقوت که برای اهالی ادب و دوستداران ادبیات کودک و نوجوان نامی شناخته شده است، اعتقاد دارد که در مقابل پیشرفت عصر امروز و توسعه فضای مجازی نمی‌شود مقابله کرد و باید با آن همراه شد، در این میان نیاز است که با برنامه‌ریزی از این بستر ارتباطی موثر به بهترین شکل ممکن بهره برد. به باور این مدرس داستان‌نویسی و قصه‌گویی «نباید با هر چیز تازه‌ای که می‌آید و اتفاق می‌افتد مخالف باشیم تا جامعه وجود خودش را به ما تحمیل کند. دنیای مجازی را نمی‌شود نفی کرد. هست و وجود دارد. خانواده‌ها باید در جهت استفاده درست از آن برنامه‌ریزی کنند. اگر آن‌ها برنامه‌ریزی نکنند، مثل خیلی از موارد دیگر زیان می‌زند اما الان فضای مجازی یک بستر ارتباطی موثر است و کتاب در فضای مجازی جای خودش را دارد، ارتباطات کتاب جای خودش را دارد، کاملاً هم قابل استفاده است. آن کتاب خواندن در کتابخانه‌های کاغذی یک قوانین و تأثیراتی دارد، این یک قوانین و تأثیرات دیگری دارد.
پیشرفت تکنولوژی در جهت رفاه افراد کم برخوردار
در این میان برخی از صاحب نظران ادبی هم با پیشرفت و توسعه فضای مجازی و روی کار آمدن برنامه‌های نوین موافق بوده و معتقدند باید با روش‌های روز دنیا پیش رفت زیرا که همه دنیا از فضای مجازی بهره گرفته و به سمت ارتقای زیرساخت‌های آن در حرکت هستند. ضمن اینکه بسیاری از ابزارهای تازه و پیشرفت تکنولوژی به افراد کم برخوردار در جهت رفاه و آسایش بیشتر کمک بزرگی می‌کند. هادی خورشاهیان، مسئول واحد نظارت بر ضوابط نشر کتب کودک و نوجوان، شاعر و نویسنده معاصر معتقد است که: «من خیلی اصراری ندارم که ما تا ابد به همین شکل مطالعه کنیم. مگر قدیم‌ها این شکلی بوده است؟ قرار نیست ما همیشه به یک روال معمول کتاب بخوانیم. اگر این‌جور باشد که پس باید گفت تلویزیون هم نگاه نکنیم به این دلیل که جای کتاب خواندن را می‌گیرد! سینما هم نرویم چون جای کتاب خواندن را می‌گیرد! رادیو گوش ندهیم به‌خاطر اینکه جای روزنامه خواندن را می‌گیرد! نه! هر کدام، بخش خودش را دارد و واقعاً هم اصرار نداشته باشیم تا ابد به همین شکل جلو برویم. شاید تا پنج سال دیگر نیازی نباشد که از نظر فیزیکی کتاب بخوانیم. نیازی به این چرخه حیرت‌انگیز تولید کتاب نباشد. حالا نمی‌خواهم بحث را محیط زیستی کنم.»
به گفته وی «از سوی دیگر کسانی که نابینا هستند، افراد کم‌سواد، بی‌حوصله و... کتاب صوتی بسیار به آن‌ها کمک می‌کند. من خود نویسنده‌ام، کتابخوان هم هستم ولی شاید حوصله نداشته باشم رمانی مثل «جنگ و صلح» که هزار و ۵۰۰ صفحه است را بخوانم، دوست دارم در ایام فراغتم صوتی‌اش را گوش کنم، چه ایرادی دارد؟ به نظرم جای کتاب فیزیکی را نمی‌گیرد، اگر هم بگیرد نباید نگران باشیم چون وقتی چیزی جای چیز دیگری را می‌گیرد، عموماً آن ادوات یا دستگاه قبلی کشش لازم را نداشته است. منکر اینکه خواندن کتاب فیزیکی کم می‌شود نیستم ولی اینکه فکر کنیم آسیب خاصی بزند؟ نه! به نظرم آسیب خاصی نمی‌زند. این جمله را هم اضافه کنم تا منتقدان ناراحت نشوند، بستگی به والدین هم دارد. ما خودمان کتاب‌خوانیم، فرزندانمان هم کتابخوانند.»
به هر حال، با توجه به پیشرفت‌های عصر تکنولوژی و نیازهای به روز جامعه برخی ابزارهای قدیمی دیگر آن‌قدر کشش ندارند که بشود فقط به آن‌ها بسنده کرد، باید به کمک فضای مجازی و برنامه‌های تازه‌تر مکملی برای ابزارهای پیشین فراهم کرد تا به نوعی در جهت پاسخ به نیازهای جامعه گام برداشت و این حکایت از ضرب‌المثل معروف «نو که آمد به بازار کهنه شود دل آزار»، دارد. از طرفی فضای مجازی و امکانات تازه آن می‌تواند به افراد کم برخوردار همچون نابینایان کمک بزرگی کرده تا آن‌ها نیز بتوانند از حق طبیعی خود در جهت کتابخوانی بهره لازم را ببرند. ضمن اینکه با معرفی و نقد کتاب در فضای مجازی می‌توان در جهت افزایش فرهنگ کتابخوانی و بالا بردن سطح مطالعاتی کشور گام‌های موثری برداشت.
انتهای پیام/۱۱۰/
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
