حمله به فرصت‌سازی‌های دولت برای ملت/ دلواپسی برای سُم اسب یک مجسمه رومی

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از شهروند، تا پیش از این ناوگان هوایی فرسوده و نبود قطعات یدکی و تحریم‌های گسترده در این صنعت به‌عنوان یکی از بزرگترین مشکلات حوزه حمل‌ونقل در کشور همواره مورد انتقاد نمایندگان مجلس و نیز رسانه‌ها قرار داشت. پس از این سفر بود که مدیرعامل شرکت هواپیمایی ایران (هما) اعلام کرد: تفاهمنامه اولیه خرید ۱۱۸ فروند هواپیمای ایرباس به ارزش ۱۰.۵‌ میلیارد دلار در سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به فرانسه به امضا رسیده است.

درباره جزییات این قرارداد هم گفته شده است که بخش عظیم اعتبار این خرید از طریق فاینانس تأمین می‌شود و از این ۱۱۸ فروند هواپیما، ۴۵ فروند از خانواده ایرباس ۳۲۰ برای پروازهای داخلی و منطقه‌ای، ۴۵ فروند ایرباس ۳۳۰ برای پروازهای میان‌برد و میان‌برد نزدیک به دوربرد، ۱۶ فروند هواپیمای مدرن ۳۵۰ و ۱۲ فروند هواپیما پهن پیکر دوربرد و قاره‌پیما هستند. این اعداد به آن مفهوم هستند که دولت حسن روحانی تاکنون توانسته است دورنمایی روشن از وضع صنعت هوایی کشور و حمل‌ونقل ایمن مسافران به مردم ایران ارایه دهد.
درباره مزایای سفر رئیس‌جمهوری به ایتالیا نیز جلال‌پور، رئیس اتاق بازرگانی ایران در گزارشی که به منظور تشریح تبادلات انجام شده منتشر کرده به نکته قابل توجهی اشاره کرده، این فعال اقتصادی گفته است: آنچه اهمیت دارد اعتباری است که رئیس‌جمهوری به بخش خصوصی ایران می‌دهد. آنها که در دیدارها حضور دارند به خوبی متوجه می‌شوند که دکتر روحانی چقدر برای بخش خصوصی اعتبار ایجاد می‌کند و این اعتبار غیرقابل وصف است. به گفته رئیس اتاق بازرگانی برای نخستین‌بار در حضور رئیس‌جمهوری ایران و نخست‌وزیر ایتالیا سه قرارداد بخش خصوصی در زمینه‌های زیربنایی و فولاد و کشتی‌سازی به ارزش حدود ٣ میلیارد یورو امضا شد. همچنین براساس اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، ایران و ایتالیا ١٤ سند همکاری در حوزه‌های حمل‌ونقل، راه‌آهن و ریل، همکاری‌های آموزشی و پزشکی، بازرگانی، ایمنی، همکاری‌های بندری، کشاورزی، قرنطینه و حفظ نباتات، پزشکی و دارویی امضا کرده‌اند.
تنها نگاهی به تیتر بخش‌های اقتصادی برخی رسانه‌ها در چند ‌سال گذشته نشان خواهد داد که فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران داخلی تا چه اندازه نسبت به شرایط ظالمانه ایجاد شده پس از تحریم‌های اعمال شده علیه جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کرده‌اند؛ زمانی که هواپیماهای ایرانی در فرودگاه‌های خارجی از دریافت حتی سوخت محروم می‌شدند و صنایع مربوط به نفت و گاز هم به دلیل عدم سرمایه‌گذاری خارجی به مرور به سمت زیان‌ده شدن در حرکت بودند. با توجه به این موارد جای تعجب دارد که چگونه تعدادی از رسانه‌ها و شخصیت‌های منتقد دولت عناوین و انتقادات گذشته خود از وضع صنایع را فراموش کرده اما چنین دقیق و موشکافانه به بررسی تاریخ اشکانیان علاقه‌مند شده‌اند.
عمده انتقادها به دولت بر این موضوع متمرکز شده است که دولت با انعقاد قراردادهای اقتصادی با اروپا عملاً ایران را به بازار مصرفی کشورهای اروپایی تبدیل می‌کند. رادیو فرانسه در گزارشی که از سفر حسن روحانی به این کشور منتشر کرد، گفت: روحانی در نخستین روز سفر خود به فرانسه، چهارشنبه ٢٧ ژانویه (هفت بهمن) با شماری از مدیران موسسات صنعتی و خدماتی فرانسه دیدار و گفت وگو کرد. لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه، امانوئل ماکرون وزیر اقتصاد و صنایع این کشور و پییر گاتاز رئیس سندیکای کارفرمایان فرانسه (مِدِف) در این دیدار شرکت کردند. این گزارش می‌افزاید: در این نشست که در هتل انترکُنتینانتال در مرکز پاریس برگزار شد، کارفرمایان فرانسوی آمادگی خود را برای حضور فعال در بازار ایران اعلام داشتند و شرایط لازم برای عملی کردن این خواست را یادآور شدند؛ در مقابل حسن روحانی نیز به انتظارات کشور خود اشاره کرده و گفته که هدف ایران از گسترش مناسبات اقتصادی، تجارت نیست، بلکه جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی به این کشور است.
رادیو فرانسه همچنین تصریح کرد: رئیس جمهوری اسلامی ایران سه هدف این کشور را در این زمینه به ترتیب جلب سرمایه، کسب فناوری و یافتن بازارهای مشترک برای صدور کالاهای ساخت ایران دانسته است.

او اضافه کرده ایران خواستار آن است که بتواند ٣٠‌درصد کالاهای ساخت خود را به بازارهای جهانی عرضه کند.
از سوی دیگر درگیر کردن شرکت‌های بزرگ غربی در اقتصاد ایران به نحوی که مجبور به آوردن سرمایه و ایجاد زیرساخت شود به نوعی تضمین پس از توافق برای جلوگیری از برهم خوردن آن خواهد بود.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیش از این دراین‌باره با اشاراتی البته قابل فهم گفته بود «حفظ توافق بستگی به این موضوع دارد که ما چگونه از آن استفاده کنیم.» این نکته کلیدی است که به نظر می‌رسد از دید منتقدان دولت پنهان مانده است. دولتی که نخستین گام‌های پس از تحریم‌های چند ساله را بر‌می‌دارد باید بتواند ارزیابی مناسبی از عملکرد اقتصادی‌اش به مردم ارایه دهد. صاحبان صنایع و نیز کارآفرینان باید اطمینان یابند که توافق هسته‌ای ایران و ١+٥ در زندگی آنان تأثیر مستقیم خواهد گذاشت همان‌گونه که تحریم‌های شورای امنیت با کسب و کار آنان چنین کرد.
انتقادات مطرح شده از سوی شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌های منتقد دولت در عین حال سوال دیگری را نیز به ذهن متبادر می‌کند؛ چگونه ممکن است بخشی از نهادهای حاکمیتی و رسانه‌های وابسته به آنان که علی القاعده بودجه فعالیت خود را مستقیم و غیرمستقیم از دولت دریافت می‌کنند به‌عنوان اپوزیسیون دولت عمل کنند؟ چنین معادله‌ای در هیچ نقطه‌ای از جهان نمی‌تواند شکل بگیرد و توسط هیچ دولتی نیز تحمل نخواهد شد. این‌که دولتی تمام فعالیت‌های خود را بر یک سیاست مشخص در جهت ایجاد اشتغال و رفع موانع گذشته برای رشد اقتصادی متمرکز کند و آنگاه بزرگترین بلندگوها از بودجه عمومی علیه فعالیت‌های همان دولت عمل کنند. محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت زمانی با اشاره به برخی از این اقدامات گفته بود: «بعضی آتش به اختیارند» و حالا به نظر می‌رسد پس از هر اقدام اقتصادی دولت این آتشباری‌ها سنگین‌تر نیز خواهد بود.

منتقدان این روزهای دولت زمانی حتی تحریم‌ها را کاغذ‌پاره می‌دانستند و بر این باور بودند که تحریم‌های تحمیلی هیچ مانعی نمی‌تواند برای توسعه به وجود آورد. این نگاه و رفتار آنها هنوز از یادها نرفته است. تحریم‌ها البته چنانکه طرف غربی هم انتظار داشت برای اقتصاد ایران فاجعه‌بار نبود؛ توان داخلی و مقاومت مردمی بیش از آن بود که اثر مورد انتظار جمهوری‌خواهان کنگره رخ بدهد. برخلاف انتظارها نه گرسنگی فشار آورد و نه مردم به خیابان‌ها ریختند؛ با این حال به نظر می‌رسد منطقی‌تر آن است که بگوییم حالا و پس از تجربه سال‌های تحریم دوطرف مایل به خروج از وضع پیشین هستند. در شرایطی که شر تحریم‌های ضد ایرانی از سر ملت کم شده، غیرعقلانی است که دولت از این شرایط تازه به وجود آمده استفاده نکند و سعی نکند از سفره‌ای که به روی کشور باز شده، سهمی که مردم شایسته‌اش هستند را بردارد.
نشریه بازرگانی مارکت پلیس (Marketplace) نوشته است: ایران به آرامی برای بازگشت به اقتصاد جهانی کار می‌کند؛ حسن روحانی به اروپا رفته است و سعی دارد سرمایه‌گذاری در کشورش را که چندین ‌سال زیر تحریم‌های گسترده بین‌المللی بوده، ترغیب کند. تحلیلگر این نشریه اضافه کرده است: بسیاری از شرکت‌های آمریکایی نیز می‌خواهند در این فعالیت‌ها سهیم شوند اما در واقع، در شرایط فعلی در سطحی نیستند که بتوانند با اروپایی‌ها رقابت کنند.
نگاهی به مجموعه اقدامات دولت طی چند ماه گذشته نشان می‌دهد که حسن روحانی برای استفاده بهینه و تمام و کمال از شرایط رفع تحریم برنامه‌ای منسجم و حساب‌شده دارد و سنگ‌اندازی برخی در این مسیر مسلما در جهت منافع ملی است و نه تحقق منافع مردمی که سال‌ها در مقابل این تحریم‌ها ایستادند و شرایط سخت را تحمل کردند. در شرایط رفع تحریم وظیفه دولت فرصت‌سازی برای شکوفایی اقتصاد کشور است اما ظاهرا برخی فرصت‌سوزی را به فرصت‌سازی ارجح می‌دانند.