آنا گزارش می‌دهد؛
محک اکران فیلم های فجر با سنگ رده‌بندی سنی/ فیلم‌هایی که شاید مخاطب خاص داشته باشند
یکی از حواشی همیشگی اکران در سینمای ایران احتمال رده‌بندی سنی آثار روی پرده است.
به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، در آستانه اکران نوروزی سینمای ایران هستیم. همیشه اکران‌ها با خود حواشی‌های مختلفی را به همراه دارد که یکی از آن‌ها بحث رده‌بندی سنی است. این مقوله هرساله مورد بحث قرار می‌گیرد.
آن‌چه مشخص است درجه‌بندی در نظر گرفته شده برای سینمای ایران فارغ از آن‌که به خوبی جزئیات را در نظر گرفته و متناسب با شرایط و عرف جامعه ماست، شباهت‌هایی هم با درجه‌بندی استاندار جهانی دارد. این مسئله نشان می‌دهد که که دغدغه سلامت روان کودکان در همه دنیا اهمیت بسیاری دارد، دغدغه‌ها نسبتا مشابه هستند و سینما هم می‌تواند در این زمینه نقش موثری داشته باشد. البته تعیین سن کودکان و نوجوانان در درجه‌بندی فیلم‌ها در جهان و ایران براساس اطلاعیه سازمان سینمایی تفاوت اندکی دارد اما آن‌چه درباره ویژگی فیلم‌ها مطرح است تا حدود بسیاری مشابه است.
تصویب نظام درجه‌بندی سنی فیلم‌ها
سال‌ها بود بحث رده‌بندی سنی فیلم‌ها در سینمای ایران مطرح بود، برای مدتی مورد توجه سینماگران و فعالان حوزه سینما قرار گرفت و پس از مدتی به فراموشی سپرده شد اما در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۸ بود که «دستورالعمل نظام درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی» توسط سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری ابلاغ شد. این اتفاق تمجید کارشناسان حوزه جامعه‌شناسی و فعالان آن را هم به همراه داشت. این آیین‌نامه در یک مقدمه، ۱۶ ماده و ۹ تبصره تدوین و بر مبنای آن رده‌بندی سنی برای فیلم‌های سینمایی در چهار دسته طبقه‌بندی شد:
گروه ۹+: این فیلم دارای الفاظ یا صحنه‌های نامناسب برای کودکان است و تماشای آن برای کودکان زیر ۹ سال توصیه نمی‌شود.
گروه ۱۲+: این فیلم دارای صحنه‌های نسبتاً خشونت‌آمیز، دلهره‌آور، استعمال دخانیات و یا الفاظ نامناسب است. تماشای آن برای افراد زیر ۱۲ سال توصیه نمی‌شود.
گروه ۱۵+: این فیلم دارای صحنه‌های خشونت‌آمیز، ترسناک، استعمال مواد مخدر، روابط خلاف عرف جامعه، زبان تند و نامناسب است. تماشای آن برای افراد زیر ۱۵ سال توصیه نمی‌شود.
گروه ۱۸+: این فیلم دارای صحنه‌های افراطی از خشونت، صحنه‌های استعمال مواد مخدر، صحنه‌هایی تداعی‌کننده روابط زناشویی، الفاظ و حرکات نامناسب است. تماشای آن برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است.
در ابتدای این اطلاعیه سازمان سینمایی آمده است: «پیشگیری از هرگونه آسیب به مخاطبان اعم از کودکان و نوجوانان، اخلاقی و باورهای اجتماعی و جوانان بر اساس موازین تربیتی به عنوان ضرورت صنعت تصویر شناخته می‌شود، اهمیت این موضوع بدان خاطر است که گاه نمایش رفتار و گفتار شخصیت‌های منفی و ترس و مضامین مشابه هستند، برای رخدادهایی که متضمن خشونت برخی گروه‌های سنی نامناسب است، لذا اطلاع‌رسانی، طبقه‌بندی آثار و توصیه‌های آگاهی‌بخش با انواع روش‌ها ضروری به شمار می‌رود. نظام درجه‌بندی سنی فیلم‌ها یا بد بودن محتوای آثار نبوده و صرفا هدایت‌گر مخاطبان در تشخیص مطابقت آثار با موازین تربیتی و روحی روانی است و به همین منظور تبیین و ابلاغ می‌شود.»
رعایت این آیین‌نامه برای تمامی سینماها، تهیه‌کننده‌ها و پخش‌کننده‌ها لازم‌الاجرا عنوان‌شد و دفاتر پخش فیلم، سالن‌های نمایش فیلم، سامانه‌های برخط نمایش فیلم، سامانه‌های پیش‌فروش و فروش اینترنتی بلیت سینما مکلف به اطلاع‌رسانی درجه‌بندی سنی مندرج در پروانه نمایش فیلم‌ها در تمامی مواد تبلیغی، فضای فیزیکی و مجازی مرتبط با نمایش فیلم شدند.
سازمان سینمایی رد صلاحیت شد
سال ۱۳۹۸ بود که حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی از راه‌اندازی شورایی تازه خبر داد که به واسطه آن تماشای فیلم‌هایی سینمایی برای برخی گروه‌های سنی محدود می‌شد؛ این شورای تازه تأسیس با عنوان «شورای رده بندی سنی فیلم‌های سینمایی» طرحی نو در دل داشت اما تمام کارکردش منحصر به زدن برچسب‌هایی با عنوان ۱۸+، ۱۲+ و... بر گوشه فیلم‌ها بود. این شورا در سرازیری با مبانی حقوقی گرفتار آمد.
دیوان عدالت اداری به فاصله تنها ۴ ماه از اجرایی شدن این قانون، با شکایت دادستان کل کشور حکم به توقف رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی داد. در آن زمان دادستانی کل کشور درخواست ابطال دستورالعمل رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی را به دیوان عدالت اداری داد و دیوان هم دستور توقف اجرای آن را صادر کرد که طبق قانون یکی از دلایلش این بود که «حکم به مجازات و اجرای آن باید تنها از طریق دادگاه صالح و به موجب قانون باشد.»
در آبان‌ماه ۱۴۰۰ اما دیوان عدالت اداری در خبری رسمی عنوان کرد که رده‌بندی سنی آثار سینمایی از اختیارات سازمان سینمایی خارج شد. در این خبر آمده بود: «به‌دنبال شکایت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان امور سینمایی و امور سمعی و بصری مبنی بر درخواست ابطال کل شیوه‌نامه (آیین‌نامه) رده‌بندی سنی آثار سینمایی مصوب ۹۸/۶/۲ رئیس سازمان امور سینمایی و امور سمعی بصری، هیئت عمومی دیوان عدالت اداری پس از بحث و بررسی رده‌بندی آثار سینمایی با لحاظ قید اصل ۱۳۸ قانون اساسی را ضروری دانست، اما تصویب ضوابط مربوطه را از شئون سازمان سینمایی خارج دانست و از بُعد عدم صلاحیت معاون وزیر و رئیس سازمان سینمایی در صدور شیوه نامه مذکور، مقرره مربوط را ابطال کرد.»
پس از آن‌که دیوان عدالت اداری تنظیم ضوابط رده‌بندی سنی آثار سینمایی را از صلاحیت سازمان سینمایی خارج کرد یکی از معاونین این نهاد گفت که تنظیم آیین‌نامه رده‌بندی سنی آثار سینمایی طبق قانون برعهده هیئت وزیران یا وزیر مربوطه (فرهنگ و ارشاد اسلامی) است و سازمان سینمایی صلاحیت انجام این کار را ندارد.
بیشتر بخوانید:
- انتقاد سعید قطبی‌زاده از ادبیات نقد برخی از منتقدان سینما/ «لباس شخصی» به‌دلیل مسائل امنیتی اکران نشد
- مشکلات اکران حاصل بی‌تدبیری مدیران سینمایی دولت روحانی است/ گِل‌گرفتن در خانه سینما کمترین کاری بود که انجام دادم!
- ۲۲ فیلم سودای سیمرغ جشنواره فجر زیر ذره‌بین/ ۱۰ روز با این فیلم‌ها زندگی می‌کنیم
- پیامدهای جوگیری دردسرساز خانم نویسنده ادامه دارد / واکنش دیر و منفعلانه مدیران وزارت ارشاد و تلاش برای تغییر زمین بازی
آیین‌نامه‌های اجرایی توسط هیئت وزیران نوشته شود
«مهدی دربین»، معاون قضایی در امور هیئت عمومی و هیئت‌های تخصصی دیوان عدالت اداری، در گفت‌وگویی رسانه‌ای در ارتباط با این رای گفت: هیئت عمومی در رای خود این را اعلام کرده است که طبق اصل ۱۳۸ قانون اساسی علاوه بر اینکه قانونگذار تصریح کرده است که آیین‌نامه‌های اجرایی قوانین باید توسط هیئت وزیران نوشته شود، هریک از وزرا صلاحیت دارند در حوزه مسئولیت و حدود وظایف خویش و مصوبات هیئت وزیران، آیین‌نامه وضع و بخشنامه صادر کنند ولی مفاد این مقررات نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد. این اجازه و اختیار به وزرا و هیئت وزیران داده شده و معاون وزیر و رئیس سازمان سینمایی اختیار تدوین شیوه‌نامه، آیین‌نامه و مقرراتی از این دست را ندارد.
وی با تاکید بر لزوم اصل رده‌بندی سنی آثار سینمایی بیان کرد: در بندهای ۱۱ و ۱۳ ماده ۳ آیین‌نامه «نظارت بر نمایش فیلم و اسلاید و ویدیو و صدور پروانه نمایش آن‌ها» با اینکه اشاره شده است فیلمی که مجوز ساخت و پخش می‌گیرد باید فاقد «صحنه‌هایی از جزئیات قتل، جنایت، شکنجه و آزار به نحوی که موجب ناراحتی بیننده یا بدآموزی گردد» و «تصاویر و اصوات ناهنجار اعم از آن که ناشی از نقص فنی یا غیر آن باشد به نحوی که سلامت تماشاگر را به خطر اندازد» باشد اما لزوما این به آن معنا نیست که تماشای فیلم‌ها برای همه رده‌های سنی مناسب است. مرجعی که راجع به رده‌بندی سنی آثار سینمایی ضابطه‌گذاری می‌کند وزیر مربوطه یا هیئت وزیران است.
دربین با بیان اینکه در یکی از بخش‌ها و فصول آیین‌نامه رده‌بندی سنی آثار سینمایی تخلف از ضوابط رده‌بندی پیش‌بینی و برای آن مجازات تعیین شده است، خاطرنشان کرد: مشخصا بیان تخلفات و جرایم، میزان و نوع مجازات برعهده مقام اداری نیست پس هیئت عمومی از این جهت که اولا تدوین رده‌بندی سنی از شئون معاون وزیر و رئیس سازمان سینمایی خارج است و در حدود صلاحیت هیئت وزیران یا وزیر مربوطه است این آیین‌نامه را ابطال کرد دوما هرکسی که آیین‌نامه رده‌بندی سنی آثار سینمایی را تدوین می‌کند (چه هیئت وزیران چه وزیر مربوطه) باید حواسش باشد که فصلی که جرایم و تخلفات را ذکر و برای آن‌ها مجازات تعیین کرده است از شئون آیین‌نامه نویس خارج است و در اصل تعیین تخلفات و مجازات از شئون قانونگذار و صدور و اعمال حکم از شئون مرجع قضایی است.
رده‌بندی سنی فیلم‌های چهلمین جشنواره فجر
با مرور محتوایی آثار به نمایش در آمده در چهلمین جشنواره فیلم فجر که حدودا ۱۰ روز پیش به پایان رسید، به نظر می‌رسد آثاری هستند که اگر در اکران نوروزی روی پرده بروند، احتمالا مشمول درجه‌بندی سنی خواهند شد. البته مواردی که به ان اشاره می‌شود صرفا پیش‌بینی است.
«علف‌زار» به تهیه‌کنندگی بهرام رادان، نویسندگی و کارگردانی کاظم دانشی به‌خاطر سوژه ملتهب که بر اساس جرایم خشن و غیراخلاقی است، نمایش دادگاه محاکمه مجرمان و متهمان حادثه و بیان مباحث به شکل خشن و آشکارا، ممکن است با رده‌بندی سنی در سینماهای کشور بر روی پرده قرار گیرد. علاوه بر موضوع ملتهب و حساس این فیلم سینمایی، ارتباط میان شخصیت‌های داستان مسائلی مطرح می‌شود که شاید برای سنین پایین مناسب نباشد.
«ملاقات خصوصی» فیلمی به تهیه‌کنندگی امیر بنان، نویسندگی امید شمس، بهمن ارک، علی سرآهنگ و کارگردانی امید شمس است. این فیلم اگر چه به برخی آسیبهای اجتماعی ژرداخته و در روند داستان اصلی خود مشکل خاصی ندارد اما برخی سکانس‌های مربوط به ارتباط عاطفی دو زوج اصلی فیلم به گونه‌ای است که شاید مشمول رده‌بندی سنی قرار گیرد؛ البته به خاطر سکانس‌های زندان هم که با درگیری و دعوا همراه است احتمالا برخی سکانس‌های آن نیز تعدیل یا با رده‌بندی سنی اکران شود.
همچنین می توان به «مرد بازنده»، فیلمی جنایی و معمایی به کارگردانی محمدحسین مهدویان اشاره کرد. بیان اآشکار برخی از مفاسد اقتصادی، اخلاقی و البته خشونتی که در برخی سکانس‌ها هست، می‌تواند این فیلم را نیز در دایره رده‌بندی سنی قرار دهد.
«بی‌مادر» فیلمی به کارگردانی مرتضی فاطمی و تهیه‌کنندگی علی اوجی و محمدرضا مصباح است که امیر آقایی، میترا حجار و پردیس پورعابدینی در آن ایفای نقش کرده‌اند. این فیلم هم به‌خاطر بیان برخی مسائل مرتبط با موضوع رحم اجاره‌ای و... احتمالا مشمول رده‌بندی سنی خواهد شد.
«نمور» فیلمی به کارگردانی داوود بیدل و تهیه‌کنندگی یاسر جعفری است. این فیلم این روزها به‌خاطر اظهارات نوشین معراجی نویسنده فیلمنامه مورد توجه قرار گرفته با اینکه فیلم از لحاظ فنی و هنری ارزش قابل توجهی نداشته و ایراداتی زیادی دارد. یکی از موضوعات محوری این فیلم درباره روابط خارج از ازدواج است. احتمالا «نمور» نیز شامل رده‌بنی سنی شود.
به‌طور کلی می‌توان گفت این فیلم‌ها نکته حساسی ندارند و به نظر می‌رسد در نهایت با رده‌بندی ۱۲+ اکران شوند. در این میان ممکن است فیلم «علف‌زار» با رده بندی سنی ۱۵+ در زمان اکران روی پرده سینماهای سراسر کشور قرار گیرد. به هرحال این شورای پروانه نمایش است که در مورد محدودیت‌های سنی فیلم‌های سینمایی تصمیم خواهد گرفت.
انتهای پیام/۱۱۰/
انتهای پیام/
