عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با آنا هشدار داد؛
کاهش گونه‌های ماهیان مهاجر در رودخانه‌ها/ موانع تکثیر آبزیان در آب‌های ایران چیست؟
برای جلوگیری از نابودی و کاهش موجودات رودخانه‌ای تصمیم جدی اتخاذ شودعضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد هشدار داد که کاهش انواع گونه‌های ماهیان مهاجر مهم اقتصادی در رودخانه‌های ایران و از بین رفتن تکثیر طبیعی آنها از مسائل کاملاً مشهود است.
روح‌الله احسانی به مناسبت برگزاری دوازدهمین سمینار بین‌المللی مهندسی رودخانه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا در بجنورد اظهار کرد: مسائل و مشکلات زیست‌محیطی در رودخانه‌ها که غالباً ناشی از دخالت انسان در محیط طبیعی آنها بوده، فراوان است و باعث نابودی و یا کاهش موجوداتی شده که در رودخانه‌ها زیست می‌کنند؛ بنابراین ضروری است تا برای حل این مشکلات و مسائل تصمیم جدی اتخاذ شود.
عضو هیئت‌علمی گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد بیان کرد: کاهش انواع گونه‌های ماهیان مهاجر مهم اقتصادی در رودخانه‌های ایران و از بین رفتن تکثیر طبیعی آنها از مسائل کاملاً مشهود در رودخانه‌هاست که توسط منابع و محققان مختلف داخلی و خارجی گزارش شده است.
بیشتر بخوانید:
افزایش آلودگی در پهنه‌های آبی شمال
عوامل تهدید و کاهش ذخایر آبزی کدامند؟
احسانی افزود: وقتی جاذبه رودخانه‌ای ایران برای تخم‌ریزی ماهیان از بین برود، ماهیان از سواحل ایران دور شده و این موضوع سبب می‌شود ذخایر عمده صیادی ایران در محدوده آب‌های تحت مالکیت از بین رفته و یا به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش یابد.
تأثیرات مهم موانع و سازه‌های تقاطعی روی ماهیان مهاجر در رودخانه‌ها
وی با برشماری موانع مهم در تکثیر آبزیان در آب‌های ایران گفت: ساخت موانعی مانند سدها، کالورت‌ها(آبگذرها) و پل‌ها در رودخانه ضربه عمده‌ای روی جمعیت ماهیان دارد که این امر سبب می‌شود مهاجرت و جابه‌جایی ماهیان متوقف‌شده و یا دچار تأخیر شود و حتی می‌تواند کیفیت، کمیت و دسترسی زیستگاهشان که نقش مهمی در تحمل‌پذیری جمعیت ماهیان دارد، تحت تأثیر قرار گیرد.
راه‌ماهی‌ها (سازه‌های زیست‌محیطی) سازه‌های مخصوصی هستند که به ماهیان مهاجر در رودخانه کمک می‌کنند بر موانع مسدودکننده مسیر حرکتشان به بالادست برای تخم‌ریزی غلبه کنند.عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد افزود: آسیب ناشی از سقوط از دراپ‌ها(شیب‌شکن‌ها)، تأخیر در مهاجرت پایین‌دست، از دست دادن زیست‌گاه، آسیب ناشی از تنظیمات دِبی، اثرات ناشی از تغییرات دما و کیفیت آب و افزایش خطر شکار ازجمله تأثیرات مهم موانع و سازه‌های تقاطعی روی ماهیان مهاجر در رودخانه‌ها هستند.
احسانی گفت: راه‌ماهی‌ها (سازه‌های زیست‌محیطی) سازه‌های مخصوصی هستند که به ماهیان مهاجر در رودخانه کمک می‌کنند بر موانع مسدودکننده مسیر حرکتشان به بالادست برای تخم‌ریزی غلبه کنند.
وی با اشاره به مطالعات گوناگون در زمینهٔ راه‌ماهی‌ها اظهار کرد: مطالعات و بررسی‌هایی که روی تعدادی از سازه‌های زیست‌محیطی (راه‌ماهی) ساخته‌شده در رودخانه‌های شمال ایران انجام گرفت، نشان داد که بسیاری از این سازه‌ها (تقریباً همه سازه‌ها) دارای ضعف طراحی و نقص در عملکرد هستند و طراحی آنها بر اساس طراحی عمومی سایر کشورها، البته با اندازه‌ها و ابعادی خارج از محدوده‌های آبزیان بومی انجام‌گرفته بود که با توجه به اهمیت حیات آبزیان در رودخانه‌ها، لزوم بررسی مشکلات و معضلات این سازه‌ها، ضروری به نظر می‌رسد.
معضلات موجود در طراحی راه‌ماهی‌ها
احسانی با اشاره به معضلات موجود در طراحی راه‌ماهی‌ها به آنا گفت: یکی از معضلات طراحی راه‌ماهی‌ها فقدان یا کمبود اطلاعات پایه برای طراحی آنها مانند خصوصیات رفتاری مختلف ماهیان از قبیل سرعت‌های ماهی، دوره مهاجرت، تعداد مهاجر، زمان اوج مهاجرت، نرخ صعود، رودخانه‌های محل مهاجرت و مشکلات بیولوژیکی ماهیان مهاجر در رودخانه است.
وی افزود: فقدان یک ضابطه طراحی و بهره‌برداری با درنظرگرفتن خصوصیات بیولوژیک و رفتارهای ماهیان بومی کشور در رودخانه‌ها و بازه‌های مختلف از مشکلات اساسی طراحی این سازه‌هاست به همین دلیل از ضوابط طراحی کشورهای اروپایی در طراحی راه‌ماهی بدون توجه به ماهیان بومی الگوبرداری می‌شود.
بیشتر بخوانید:
حفظ تالاب‌ها با لایروبی و تخصیص منابع مالی
راه مبارزه با «شیطان بنفش» چیست؟
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد بیان کرد: درزمینهٔ انجام تحقیقات مشترک توسط متخصصان هیدرولیک و عمران با محققان شیلات و زیست‌شناسی در مورد انواع سازه‌های راه‌ماهی مناسب گونه‌های بومی با حمایت سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست و شیلات دچار کمبودهایی هستیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به مشکلات موجود در سازه‌های راه‌ماهی‌ها خاطرنشان کرد: نبود نگاه یکپارچه به رودخانه‌های کشور ازنقطه‌نظر تردد آبزیان، نبود برنامه پایش راه‌ماهی‌های اجراشده، بهره‌برداری نامناسب، نبود فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی مردم و در زمینه مسائل مهاجرت ماهیان و سازه‌های مربوط ازجمله مشکلات موجود در این‌گونه سازه‌هاست.
به گزارش آنا در دوازدهمین سمینار بین‌المللی مهندسی رودخانه که ۴ تا ۶ بهمن ۱۴۰۰ در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، دو سخنرانی توسط روح‌الله احسانی استادیار گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد برگزار شد.
احسانی در نشست تخصصی با عنوان اهمیت و نقش رویکردهای اکوهیدرولیکی در مهندسی رودخانه و سازه‌های تقاطعی نیز مقاله تخصصی با عنوان راه‌ماهی‌های متداول در رودخانه‌های کشور: چالش‌های طراحی و بهره‌برداری را ارائه کرد و در راستای این نشست تخصصی، کارگاهی با عنوان ارزیابی سازه‌های زیست‌محیطی رودخانه‌های شمال ایران توسط عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد برگزار شد که ازجمله کارگاه‌های پربازدید این سمینار بود.
انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
