یادداشت| لزوم اتخاذ آرایش صحیح در برابر غافل‌گیری‌های استراتژیک

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، «آینده‌پژوهی» یک دیسیپلین فرا رشته‌ای است و در رأس همه علوم قرار دارد و برنامه زمینه‌ساز و درون‌پرور بهره‌برداری از همه داشته‌ها و نداشته‌های علوم مختلف برای حل یک راز است.

این علم، رمزگشایی از راز آینده است؛ بنابراین، اگر تمام علوم با مسئله و فرا مسئله روبه‌رو هستند، پس آینده‌اندیشی با یک راز روبه‌روست؛ زیرا آینده مملو از عدم قطعیت است و قطعاً خواهد آمد؛ لذا مملو از صفحه‌های تخمینی است و انباشته از غافل‌گیری‌های استراتژیک است و باید با رازگشایی از رمز آینده، خطاهای تخمینی را کاهش داد، عدم قطعیت‌ها را دریافت و در برابر غافل‌گیری‌های استراتژیک شکل و آرایش درستی گرفت.

از سوی دیگر، علم در دستگاه‌های فکری گوناگون کارکرد متفاوتی را برمی‌تابد. از ارسطو که متکی بر عقل، عقل نقلی، عقل تجربی و عقل علمی را گفت و از درون آن الهیات، علوم تجربی و فلسفه را استخراج کرد، بگیرید تا دیدگاه‌های جدیدی که در حوزه‌های مثلاً معرفت‌شناسی باشلاری از سال ۱۹۲۳ به بعد مطرح شد.

با توجه به همه این‌ها باید تعریفی از علم داشته باشیم و با نظام‌واره اتخاذشده با پارادایم‌های معرفت‌شناسانه و قابل راستی آزمایی پیش رفت. اگر این چند ویژگی را ببینیم، آینده‌اندیشی، هم هدف خاص، هم موضوع خاص، هم روش‌های خاص و هم روش‌شناسی خاص دارد.

آینده‌پژوهی خطاهای تخمینی را پایین می‌آورد و غافلگیری‌های استراتژیک را محدود می‌کند. هزینه‌ها را پایین می‌آورد و ضمانت میزان موفقیت را افزایش می‌دهد؛ بنابراین، کدام سازمان و شخصیتی است که به این علم نیاز نداشته باشد؟

کدام فعال اقتصادی اجتماعی در حوزه‌های گوناگونی است که به این علم نیاز پیدا نکند؟! هر جا اگر به مشاور حقوقی، روانشناسی و غیره نیاز است باید در کنارش مشاور آینده‌پژوه نیز حضور داشته باشد. بلکه بالاتر، حتی رئیس‌جمهور، رئیس مجلس، مسئولان دولتی و تمام کسب‌وکارها باید درصدد حضور مشاور آینده‌پژوهی در کنار باشند. لذا باید درصدد ایجاد کلینیک‌های آینده‌پژوهی باشیم نه اینکه آن را علمی دولتی و حکومتی بدانیم.

*مهدی مطهرنیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی

انتهای پیام/۴۱۶۷/