‍ رودکی؛ پدر کودکی شعر فارسی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ چهارم دی روز نکوداشت آدم‌الشعرا رودکی سمرقندی است و به‌جاست که از این شاعر نامدار و تأثیرگذار یاد شود.

توفیق یافتم کتابچه‌ای درباره رودکی فراهم کنم که نام آن همین عنوان سخن ماست و همزمان با همایش ملی «شعر پدر» بهمن ۱۴۰۰ آینده رونمایی می‌شود. در این کتاب علاوه بر طرح مباحثی که با دیگر آثار مربوط به رودکی هم‌پوشانی دارد، مواردی تازه مانند سبک‌شناسی و روایت‌شناسی شعر رودکی و دلایل فراوانی اشعار این شاعر و دلایل از میان رفتن آن همه اشعار برجسته شده‌است.

رودکی که افتادگی‌های دیوانش، شناخت بیشتر از او را دشوار می‌سازد، نقشی مهم در شکل‌گیری و تداوم شعر فارسی در دوره سامانی و ادوار پس از آن دارد و روشن است که اگر هزاران هزار بیت او از میان نرفته‌ بود، هم شاعران پس از او و هم شعرشناسان در همه دوره‌ها حرف‌هایی دیگر برای خواندن و نقدکردن داشتند.

با این وصف همین که شعر رودکی آینه روشن‌نمای جامعه و خواص عصر سامانی است و در کنار خوشباشی‌های شبانه که رفاه و فراگیری دولت سامانی آن را مؤکد می‌ساخته‌ است، می‌توان بسیاری از آداب و رفتارها را نظاره‌ کرد، خود گویای آن است که در نخستین طلوع شعر فارسی در خراسان، بسیار تا بسیار مضامین شاعرانه به دید آمده‌ است.

اگر بتوان از کنار مسائلی دوگانه مانند نابینایی طبیعی یا عمدی شاعر گذشت، درنگ در باور دینی شاعر و گرایش احتمالی‌اش به شیعیان فاطمی می‌تواند گره‌گشای پاره‌ای ابهام‌ها باشد.

این هم که در این هزار و اندک بیت هم خوشباشی جوانی و هم فرسودگی پیری و روزگار سخت بی‌دندانی آمده‌ است به معنی اولاً کامل بودن نگرش شاعر به آنات و حالات زندگی و دیگر بازتاب فراز و نشیب‌هایی است که می‌تواند شاعر را از ملک‌الشعرایی به گدایی و انبان به دست‌گرفتن بکشاند.

عبدالرضا مدرس‌زاده دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان

انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/