اندر احوال عبدالرحیم جعفری

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ عبدالرحیم جعفری بنیانگذار و مدیر سابق انتشارات امیرکبیر (زادروز ١٢ آبان ١٢٨۵ _درگذشت ١١ مهر ١٣٩۴) یکی از شخصیت‌های خودساخته، کارآفرین، فرهنگ‌دوست در سرزمین ما در روزگار معاصر است که میراث فرهنگی و سرمایه او نتوانست از ایستگاه مصادره اموال در آغاز انقلاب اسلامی بگذرد و او به‌ناچار بخش دوم عمر خویش را در عسرت و حسرت گذراند.

بیشتر بخوانید:

استاد شفیعی کدکنی؛ معلمی موفق و تأثیربخش

اکنون اگرچه به اعتبار حکم دادگاه انقلاب اسلامی و نتیجه آن حکم لازم‌الاجرا، نوشتن از مرحوم جعفری در جاهایی بهانه‌ای برای اصل دادگاه و پشتوانه فکری حکم صادره شده‌، اما به نظر می‌رسد بایستگی دارد که کارنامه چنین مردی که از خردسالی و نوجوانی شاگرد دون‌پایه چاپخانه‌ها بوده‌ و صرفاً با تلاش و کوشش و عشق به چنین جایگاهی رسیده‌، مورد بازخوانی جوانانی باشد که ناامیدی از یافتن کار آنان را در برزخ خستگی و شکست انداخته‌ است.

رفتار با مرحوم جعفری (جدا از احترام حکم دادگاه) گویای آن است که دولت در ایران چشم دیدن بخش خصوصی و آورده‌های او را که اتفاقاً از پس هزار مانع خودساخته همین دولت برآمده‌، ندارد و گریبان او را رها نمی‌کند، در حالی‌که فرمان مولای‌متقیان حضرت علی علیه‌السلام خطاب به مالک‌ اشتر در حمایت از کارآفرینان افتخار فرهنگ و باورهای ماست؛ اما بیگانگان در عمل به آن از ما پیش افتاده‌اند.

اگر سازمان تبلیغات به نام مالک جدید این مجموعه با مؤسس با تجربه آن ادامه همکاری می‌داد، بعید بود چاپ کتب ضاله از آن بنگاه شکل بگیرد؛ اما نشان داده می‌شد که ابتکارهایی که از صفر به صد رسیده‌، مورد حمایت است. (البته اکنون هم همین نگاه دولت به بخش خصوصی در جریان بوده و کافی‌ است فردا بروید درخواست تأسیس یک گاوداری بدهید... ) بگذریم.

قصد داشتم بیشتر به کارنامه مرحوم جعفری بپردازم و اینکه هر دانشجویی با مجموعه پرشمار و نازک و البته مفید شاهکارهای ادبی و فرهنگ معین و دیگر کتاب‌های ادبی چاپ امیرکبیر خاطره دارد و البته سوی دیگر شکل‌گیری چنین کتاب‌هایی را مرحوم جعفری در کتاب دوجلدی و بسیار خواندنی خاطرات خود با نام «در جستجوی صبح» آورده‌ است.

در این خاطرات نخستین دیدارهای ناشر با شاعران و ادیبان و دانشگاهیان عصر آمده‌ که می‌تواند به شناخت بیشتر خواننده علاقه‌مند از نامداران معاصر بینجامد.

در دهه‌های نزدیک به ما برخی ناشران ستمی نانوشته در حق نویسندگان روا داشتند و خاطرات مرحوم جعفری تراز و معیاری برای کار درست فرهنگی هم هست.

شکوه دوم کار مرحوم عبدالرحیم جعفری، از زیر صفر آغاز کردن و از هیچ همه چیز درست‌کردن است آن هم در کار فرهنگی که از عصر فردوسی تا امروز بی خون‌دل‌خوردن و رنج‌کشیدن به سامان نمی‌رسیده‌ است.

عبدالرضا مدرس‌زاده دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/