در نشست بررسی دست اندازهای صادرات محصولات کشاورزی توسط دانشگاه تهران مطرح شد؛
تولید محصولات ارگانیک کشاورزی با فناوری نانو
نشست بررسی دست‌اندازهای صادرات محصولات کشاورزی به همت بسیج دانشجویی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران و با حضور تعدادی از کارشناسان و صادرکنندگان برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، نشست بررسی دست‌اندازهای صادرات محصولات کشاورزی به همت بسیج دانشجویی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران و با حضور تعدادی از کارشناسان و صادرکنندگان برگزار شد.
ارزآوری محصولات کشاورزی ۲ برابر نفت است
سینا رضایی از صادرکنندگان برتر جوان در این نشست گفت: ایران از لحاظ اقلیمی جزو برترین کشورها است و محصولات متنوعی را به‌جز محصولات استوایی تولید می‌کند. البته محصولات استوایی هم شرایط تولیدشان داخل ایران وجود دارد ولی کوتاهی‌های زیادی در آن صورت گرفته که خودش بحث جدا دارد.
وی افزود: ما تقریباً در ۳۵ محصول، جزو ۱۰ کشور تولیدکننده برتر دنیا هستیم. اگر در این ۳۵ محصول همچون تولید، جزو ۱۰ کشور برتر صادرکننده نیز بودیم، قطعاً هیچ نیازی به نفت و گاز نداشتیم. دلیل اینکه همیشه در سمینارها و جلسات مختلف دفاع کردیم و تلاشمان بر این بوده است که وقتی محصولی را از کشور خارج می‌کنیم، همانند طلا به آن بنگریم زیرا محصول باید ارزش‌افزوده مناسب و ارزآوری مناسبی برای کشور داشته باشد.
رضایی ادامه داد: متأسفانه با چالش‌های مختلفی روبه‌رو هستیم، از اینکه کیفیت را فدای کمیت کردند و به هر طریقی که شده افراد مختلف، به‌صورت غیر استاندار محصولات را صادر می‌کنند به‌طوری‌که از هر نقطه ایران، محصولی که به کشوری صادر می‌شود، در ۹۹ درصد موارد، محصول ایرانی را محصول درجه ۳ می‌شناسند. چرا می‌گوییم محصول کشاورزی همچون طلا است؟ زیرا برای تولید محصول کشاورزی، ما از صدها متر زیرزمین، از ده‌ها متر زیرزمین، آب را بالا می‌کشیم و از ذخایر آینده استفاده می‌کنیم و به محصولات کشاورزی اختصاص می‌دهیم اما حدود ۳۰ درصد از محصولات متأسفانه دورریز دارند و دور ریخته می‌شوند و حتی صادرات برخی از محصولات کشاورزی چون به‌صورت غیراستاندارد است، باعث شده تا محصولات ارزش واقعی خود را نداشته باشند.
ما تقریباً در ۳۵ محصول، جزو ۱۰ کشور تولیدکننده برتر دنیا هستیموی گفت: با همین شرایط و وضع موجود به‌عنوان مثال هر تن سیبی که به یک کشور ثالث صادر می‌شود حدود حداقل ۶۰۰ الی ۷۰۰ دلار ارزآوری برای کشور دارد، یعنی ۲ برابر نفت است. اگر ۱۰۰ هزار کیلو کیوی یا سیب را با هزار لیتر نفت مقایسه کنید، ارزآوری محصولات کشاورزی ۲ برابر نفت است. شما حساب کنید سال گذشته میلیون‌ها تن حدود ۳۰ درصد (طبق گفته خود وزارت جهاد کشاورزی) از سیب تولیدشده در ایران دور ریخته شده است؛ اگر با قیمت نفت مقایسه کنیم، می‌فهمیم که چه ارزآوری از بین رفته است.
رضایی تصریح کرد: در محصولات کشاورزی نتوانستیم بازاریابی درستی انجام دهیم. البته در ۱۰۰ درصد مشکلات، دولت مقصر نیست، ۷۰ درصد مشکلات این بخش بحث بازاریابی و بحث زیرساختی است. در تولید سیب، ۵ امین کشور تولیدکننده در دنیا هستیم ولی به‌اندازه انگشتان دست، دستگاه سورتینگ اتومات برای این محصول نداریم در صورتی که ترکیه بااینکه به‌تازگی از رقبای اصلی ایران شده است به ازای هر ۱۰۰ هکتار، یک دستگاه سورتینگ اتومات در اختیار باغدارها قرار داده است. این‌ها ضعف‌های زیرساختی است که در بحث صادرات محصولات کشاورزی داریم.
رضایی تصریح کرد: در بحث تولیدات نیز متأسفانه بحث امنیت غذایی جدی گرفته نشده است. شما وقتی اسم یک تولیدی تراریخته را می‌شنوید، سوالی که برایتان مطرح می‌شود این است که آن سرطان‌زا است یا خیر! محصولاتی که در ایران تولید می‌شوند به دلیل تحریم‌هایی که صورت گرفته افزایش قیمتی که داشته‌اند، سوبسیدها و ارز دولتی که برای خرید سم‌های خارجی پرداخت‌شده است، متأسفانه باعث شده تا سموم استاندارد در ایران وجود نداشته باشند و یا اگر هم باشند، قیمت بسیار بالایی داشته باشند که برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد.
وی در ادامه افزود: به‌تبع باعث شده وقتی محصولات ما را مورد آزمایش قرار می‌دهند، کاملاً اثرات سموم در محصولات ما مشخص باشد. اگر قرار باشد در جایگاه واقعی خودمان قرار بگیریم باید تمام موانع رفع شود و زیرساخت‌های مناسب در بخش تولید و صادرات صورت گیرد تا ایران بتواند در جایگاه واقعی‌اش قرار گیرد. اگر صادرات ایرآن‌همچون تولیدش در جایگاه واقعی خود قرار بگیرد، صد در صد با بازاریابی درست و سرمایه‌گذاری درست در این بخش، مشکلات کشور و مملکت حل می‌شود.
رضایی گفت: بحث زیرساخت‌ها صرفاً زیرساخت‌های داخلی کشور نیست؛ برای مثال در کشور روسیه، چین ۲۵۰ رایزن اقتصادی دارد و مشغول فعالیت است، ترکیه ۲۵ رایزن اقتصادی دارد و مشغول فعالیت است اما ایران تنها یک رایزن اقتصادی در داخل کشور روسیه دارد و عملاً تا به امروز جز شعار از دولتی‌ها چیز دیگری ندیدیم. اگر سیستم‌های بازاریابی کشورهای دیگر را ببینید قطعاً متوجه می‌شوید که چرا ما کشاورزان و تولیدکنندگان و حتی اقتصاد ایران در حال حاضر به این شکل جلو می‌رود.
وی ادامه داد: بخش ترابری، یکی دیگر از مشکلات این حوزه است، از فصل پاییز سال گذشته تقریباً مشکلاتمان با آذربایجان شروع‌شده و همچنان ادامه دارد و با بهانه‌های واهی آن‌هم به دلیل شروع کردن ترکیه و آذربایجان به تولید برخی از محصولات، قصد پس گرفتن بازار روسیه را دارند و به همین دلیل این سنگ‌اندازی‌ها صورت می‌گیرند.
رضایی گفت: فردی در جلسه‌ای می‌گفت در حال حاضر هزار و ۵۰۰ کانتینر داخل آذربایجان مانده و نتوانستند از مرز رد شوند. امروز هم حدود هزار کانتینر داخل خاک آذربایجان ماندند و نتوانستند از مرز خارج‌شده و وارد خاک روسیه شوند. این‌ها مشکلاتی است که متأسفانه وجود دارد و راهکارهای مختلفی نیز برایشان موجود است و می‌شود در این حوزه اقداماتی صورت گیرد و با یک برنامه‌ریزی درست و یک انسجام قوی این مشکلات حل شوند.
دولت باید مشوق‌های صادراتی را شفاف کند
محمد طهماسوند از صادرکنندگان محصولات کشاورزی هم در این نشست گفت: ما باید از لحاظ استراتژیک و از لحاظ جغرافیایی، ببینیم در چه جایگاهی هستیم. جایگاه کشور ما جایی است بااین‌همه پتانسیل تولید در داخل کشور که ۶۰۰ میلیون مصرف‌کننده، همسایه کشور ما هستند که غالباً هم گفتیم که این ۶۰۰ میلیون نفر، مصرف‌کننده مطلق هستند؛ یعنی یا گرمای بیش‌ازحد دارند یا سرمای بیش‌ازحد و درنتیجه باعث شده تا نیاز به واردات داشته باشند. برای این مسئله باید چاره‌جویی شود.
بیشتر بخوانید:
وی افزود: این ۶۰۰ میلیون مصرف‌کننده را خودمان باید ساپورت کنیم و نباید اجازه مداخله و ورود به کشورهای دور را در این منطقه دهیم. البته این موضوع نیاز به زیرساخت دارد تا به این مهم برسیم اما مهم‌ترین عاملی که می‌تواند ما را به این هدف برساند وحدت بین دانشگاه و صنعت است؛ چه در حوزه کشاورزی و چه در هر حوزه صنعتی. دانشگاه باید پا به عرصه تولید گذارد یعنی بین دانشگاه و صنعت تولید، آشتی و دوستی برقرار شود. دانش باید تبادل شود تا بتوانیم مراحل استاندارد تولید خودمان را برای عرض‌اندام در این کشورها داشته باشیم.
امنیت غذایی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آینده صادراتی استطهماسوند افزود: ما برای عرضه بسته‌بندی، با خیلی از شرکت‌های دانش بنیان وارد کار شدیم، چندین سال است که زحمت می‌کشیم و دوستان در حال ارائه دانش هستند و تحقیق و آزمون‌وخطا می‌کنیم تا بتوانیم بهترین بسته‌بندی را در صادرات داشته باشیم و خوشبختانه به نتایج خوبی نیز رسیدیم، البته بازهم جای کار دارد.
وی گفت: فناوری نانو به آسیب‌های کشاورزی و ارگانیک تولید کردن محصولات کشاورزی کمک می‌کند و این مهم انجام می‌گیرد. اما موضوعی که باید به آن اهمیت دهیم و باعث شده بین کشور و صادرات فاصله انداخته شود، فرهنگ تولید صادرات محور است. تولید صادرات محور یعنی ما هنوز نتوانستیم در کشور جایگاه تولید صادرات محور را مشخص کنیم تا استانداردهایی برای محصولی که می‌خواهیم به بازارهای جهانی ارائه دهیم، مشخص کنیم. بهترین و اولین کاری که باید انجام دهیم، قبل از هر بازاریابی و هر جایگاهی، باید تولیدات صادرات محور داشته باشیم.
طهماسوند تأکید کرد: امنیت غذایی را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آینده صادراتی می‌دانیم. خیلی از کشورها در حال رسیدن به این استانداردها می‌باشند تا محصولاتشان کاملاً ارگانیک وارد کشورشان شود. کشورهای مصرف‌کننده که واردکننده هستند روی این مهم تمرکز می‌کنند تا حتماً سازوکارها و دستورالعمل‌هایی را برنامه‌ریزی کنند که محصولاتی که خارج از این حوزه است وارد کشورشان نشود.
وی گفت: متأسفانه اگر ما به خودمان نیاییم، دوباره از این بازارها حذف خواهیم شد، همان‌گونه که در حال حاضر به دلیل خیلی از مشکلات، کم‌وبیش حذف شدیم. ما فرهنگ تولید صادرات محور را با استاندارهای غذایی در کشور خودمان به‌نوبه خود انجام دادیم. سرانه مصرف سم در ایران برای هر فرد چقدر است؟ از الآن باید تلاش کنیم و این آینده را بسازیم. ما در محصولات ارگانیک و گلخانه‌ای جایگاه خوبی داریم.
طهماسوند بیان کرد: رودهای صادراتی نیز از مهم‌ترین‌ها هستند. رودها مسیر هستند و بسیار مهم می‌باشند. این مسیرهای صادراتی اگر هموار شوند، کلیه آینده‌های ما در این مسیر با سرعت به سمت صادرات حرکت می. ما سهم‌مان در سوریه را فوق‌العاده کردیم، شاید ۲ درصد است. در آفریقا شاید ۱ درصد است. آفریقایی که به ما پیشنهاد می‌دهد که حاضر هستند کلینیک پزشکی درست کنند و از پزشکان ما استفاده کنند و از ایران برای درمان به آنجا پزشک فرستاده شود. این از لحاظ پزشکی، اما مسیر صادراتی ما کجاست؟ شاید باورش سخت باشد ولی صادرات سیب به آفریقا، صادرات یک محصول لوکس است. سیب را دانه‌ای از ما می‌خرند. همان‌گونه که موز، یک محصول لاکچری است، سیب ما هم یک محصول لاکچری صادراتی محسوب می‌شود ولی ما رود صادراتی نداریم. بهترین رود ما به افریقا، عراق و سوریه است که متأسفانه امنیت ترانزیت نداریم.
وی افزود: ما خلیج‌فارس، مدیترانه و اقیانوس را داریم. می‌توانیم راهی باز کنیم و صادرات انجام دهیم. متأسفانه در حال حاضر اوراسیا را متمرکز محصولات کشاورزی‌مان کردیم. کشورهایی هستند همچون آذربایجان و ترکیه و همچنین اسرائیل که اگر کشور حسابش کنیم، سنگ‌اندازی می‌کنند، دلیلش آن‌هم به خاطر به خطر افتادن بازارهای صادراتی آن‌ها است. ما هم از لحاظ کیفیت و هم از لحاظ قیمت توانستیم بازار را از آن خودمان کنیم و حالا که به اینجا رسیدیم، با سنگ‌اندازی‌هایی که این‌ها می‌کنند، این بازارها را از دست می‌دهیم.
طهماسوند تأکید کرد: ما نیاز به ورود دولت داریم. ما باید از امکانات صادراتی استفاده کنیم. مهم‌ترین موردی که باعث می‌شود در مسیر صادراتی حوزه کشاورزی موفق باشیم این است که فرهنگ تولید صادرات محور را با دوستی و وحدت بین دانشگاه و صنعت درست کنیم و همچنین مسیر صادرات را هموار کنیم. پارسال ما با ۶ کانتینر به آذربایجان کوچ کردیم که بالغ‌بر ۲ میلیارد تن محصول بود. کدام صادرکننده‌ای حاضر است با محصولات فاسدشدنی و گلخانه‌ای، مسیر ۶ رزوه را در مدت ۲۶ روز طی کند؟ دولت باید مشوق‌های صادراتی را شفاف کند.
جایگاه محصولات ایرانی تقویت شود
هادی قریشی رئیس هیئت‌مدیره شرکت‌های صادراتی هم گفت: در بحث صادرات علاوه بر همه مشکلاتی که شاید بتوانیم به‌صورت کلی به آن‌ها بیندیشیم و راه‌حل دهیم، یکسری نادیده گرفته‌ها وجود دارد که اگر بتوانیم به آن قسمت هم ورود کنیم بد نیست.
وی افزود: یکی از ابعاد ما در بحث تولید و بسته‌بندی، ارسال محصولات است که محل عرضه محصول کشاورزی یا هر محصول ایرانی است و خیلی وقت‌ها به این نکته توجه نکرده‌ایم و به چالش برخوردیم. اولین اقدامی که باید صورت بگیرد این است که باید در بازاری که برای محصولات انتخاب می‌شود جایگاه محصول ایرانی تقویت گردد و البته امری زمان‌بر است. اگر از همین الآن شروع کنیم و از ۱۰ مشکل صادرات ۵ مورد آن را حل کنیم، ۵ مورد دیگر حلشان شاید ۲ الی ۳ سال طول بکشد.
خیلی از اشخاصی که قصد ورود به بحث صادرات را دارند به دلیل وجود مشکلات بروکراسی که در داخل کشور ایجاد می‌شود، جرأت این کار را پیدا نمی‌کنندقریشی اظهار کرد: ما بعضی اوقات در عرصه بین‌الملل عرض‌اندام می‌کنیم ولی هنوز شناخته نشدیم. برای شناخته شدن باید هزینه کرد، از بسته‌بندی‌های خوبی استفاده کرد به‌طوری‌که آپشن(ویژگی)های ضعیفی برای محصول وجود دارند و فروش شما نیز به آن‌ها بستگی دارد. بعضی از بازارها به این آپشن‌ها دقت دارند. کیفیت محصول نیز مهم است. برای مثال در هندوستان عرضه سیب که داشته‌ایم و بسته‌بندی لوکسی هم داشته، خریدار به آپشن‌ها توجه می‌کنم، من آپشن ترکیه رادارم، آپشن شیلی رادارم، آپشن افریقای جنوبی را دارم؛ کدام بهتر هستند؟
وی افزود: بحث دیگری که وجود دارد بحث مشکلات ناخواسته است. ناخواسته بودنش بعضاً ممکن است در کشورهای دیگر پیش نیاید. یکی از مشکلات ما برگشت‌های ارزمان است که مسیرها ناامن و غیرقابل‌اعتماد می‌باشند. در حوزه کشاورزی کسی که محصولش را صادر می‌کند، خواسته‌اش این است که ارزشش برگردد و دوباره ارزش را صرف تولید کند.
قریشی ادامه داد: بحث دیگر بحث بروکراسی است. خیلی از اشخاصی که قصد ورود به بحث صادرات را دارند به دلیل وجود مشکلات بروکراسی که در داخل کشور ایجاد می‌شود، جرأت این کار را پیدا نمی‌کنند. مشکل دیگر این است که خود ما نگاه‌مان نباید نگاه درآمدی باشد. زیرا بخشی از ارزآوری ما در صادرات صرفاً صادرات محصول نیست، بخشی مربوط به صادرات خدمات محصول است. این به چه نحو است؟ شما سورتینگ انجام می‌دهید، شما بسته‌بندی انجام می‌دهید، این‌ها بحث خدمات محصول است.
وی گفت: بخش دیگر از مشکلات، مبحث زیرساختی بابت تهیه محصول است. زیرساخت به این منظور است که صادرکننده، استرس و ترس مثلاً پیدا کردن کانتینر خالی را نداشته باشد. دغدغه صادرکننده باید در بحث تولید و ترانزیت باشد. بستر و فروش را صادرکننده آماده می‌کند ولی بحث‌های دیگر را دولت باید انجام دهد.
انتهای پیام/۴۱۶۷/
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
