چرا واشنگتن برای بازگشت تهران به میز مذاکره اصرار دارد؟
۴ دلیل ایران برای نگه‌داشتن آمریکا پشت در مذاکرات برجام/ از کاخ سفید التماس از ایران امتناع
یک کارشناس آمریکایی امور بین‌الملل در مقاله‌ای با اشاره به آخرین تحولات در خصوص مذاکرات احیای برجام، چهار دلیل قاطع و منطقی را برای بی‌اعتنایی ایران به کاخ سفید مطرح کرد.
به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، «تد اسنایدر»، فارغ‌التحصیل رشته فلسفه و تحلیلگر الگوهای سیاست خارجی و تاریخ ایالات‌متحده در مقاله‌ای که در وب‌سایت خبری – تحلیلی «آنتی وار» منتشرشده، آخرین تحولات در خصوص احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت، به علاوه آلمان موسوم به ۱+۵ زده، از بی‌صبری طرف آمریکایی برای روشن شدن تکلیف مذاکرات وین گفته و به دلایلی منطقی که باعث شده ایران برخلاف سال ۲۰۱۵ یا حتی اوایل سال ۲۰۲۱ با تأمل بیشتری در خصوص بازگشت به میز مذاکره با غرب تصمیم‌گیری کند اشاره کرده است.
لازم به ذکر است که دو سال پس از امضاء توافق هسته‌ای (برجام)، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، بدون دلیل محکمه‌پسند و علی‌رغم پایبندی ایران به تمامی مفاد برجام، کشور خود را از این توافق خارج کرد و تمامی تحریم‌های اولیه و ثانویه علیه تهران را بار دیگر جاری ساخت. ایران تا یک سال صبر کرد و به تعهداتش ذیل برجام و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبند بود و منتظر ماند تا سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان، ساز و کار مالی مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه تهران را اجرایی کنند اما تروئیکای اروپایی نتوانست از پس قلدری ایالات‌متحده برآید و درنهایت ایران در سال ۲۰۱۸ تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد و درنهایت اعلام کرد که برای پیشبرد فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای، هیچ محدودیتی قائل نیست.
این روند به همین صورت پیش رفت تا در انتهای سال ۲۰۲۰ با شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا شد. بایدن در کمپین انتخاباتی همیشه از بازگرداندن کشورش به برجام صحبت می‌کرد. درنهایت در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۰، ایران و سه کشور اروپایی وارد دور جدیدی از مذاکرات برای احیای برجام شدند که پس از ۶ دور گفت‌وگو در وین، پایتخت اتریش بدون نتیجه با پایان یافتن دوره ریاست جمهوری حسن روحانی رها شد و تصمیم‌گیری در خصوص نحوه ادامه آن به دولت سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور جدید ایران سپرده شد. دلیل به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین به‌زعم بسیاری از کارشناسان زیاده‌طلبی آمریکا و قصد این کشور در گنجاندن مسائل غیرهسته‌ای ازجمله برنامه دفاعی موشکی ایران و نقش منطقه‌ای تهران اعلام شدند.
اولین اقدام آمریکا برای جلب رضایت ایران برای ورود به مذاکرات لغو تحریم‌هاست
اسنایدر با آشنایی کامل به روند شکل‌گیری برجام و تحولات پس‌ازآن مقاله خود را با تیتر «صبر آمریکا در حال لبریز شدن است اما ایران این‌چنین نیست» شروع کرده است.
وی از همان ابتدای مقاله با زبان طعنه می‌نویسد که ایالات‌متحده صبوری خود را در خصوص تعلل ایران در بازگشت به میز مذاکره برای احیای توافقی از دست داده است که خودش بدون دلیل موجه از آن خارج شد و تابه‌حال هیچ اقدامی ازجمله تسهیل تحریم‌ها علیه تهران انجام نداده است.
اسنایدر ادامه می‌دهد که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا کار را به نصیحت کردن ایران هم کشانده و اعلام کرده است که «زمان دارد از دست می‌رود». از سوی دیگر، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران (رابرت مالی) به ایران هشدار می‌دهد که «صبر ایالات‌متحده و هم‌پیمانانش رو به پایان است و همه منتظر تصمیم ایران هستند».
اسنایدر با اشاره به اینکه درست درحالی‌که صبر آمریکا به‌صورت غیرمنصفانه در حال سررفتن است، ایران صبورتر شده و محتاطانه‌تر عمل می‌کند. وی تصریح می‌کند که با گذر زمان به‌تدریج دلایل منطقی ایران در خصوص عدم احتساب حالت اضطراری برای بازگشت به مذاکرات روشن‌تر می‌شوند. به عقیده اسنایدر دست‌کم چهار دلیل می‌توانند از نحوه نگاه و عملکرد ایران به‌کل قضیه مذاکرات مطرح کرد.
از نظر قانون ایالات‌متحده، متعهد بودن یک دولت به قراردادی که واشنگتن پای آن‌را امضاء کرده این الزام را برای دولت بعدی در برندارد که به همان قرارداد پایبند باشد
وی اولین دلیل ایران برای برداشتن قدم‌های محتاطانه به‌سوی میز مذاکره را با یک سؤال شروع می‌کند: «چرا ایران باید در مورد تنبیه خود مذاکره کند؟»
ایران قرارداد مورد تأیید سازمان ملل را امضاء کرده بود و کاملاً به آن پایبند بود. این برای ایران اصلاً قابل‌قبول و منطقی نیست که به دلیل خروج غیرقانونی آمریکا از توافق تنبیه شود. این دقیقاً همان چیزی است که آمریکا به دنبال آن است. آمریکا اصرار دارد که بازگشتش به برجام، به مذاکرات دیگری در خصوص طولانی‌تر کردن توافق و تشدید مفاد ضد ایرانی آن ختم شود. اما سؤال اینجاست که چرا ایران باید محدودیت‌های بیشتری را به خاطر اینکه آمریکا خود قرارداد را نقض کرده است قبول کند؟ مطمئناً ایران قبول نخواهد کرد.
حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در اظهاراتش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام کرد که ایران طولانی‌تر شدن مدت توافق برجام و تشدید و تقویت بندهای محدودکننده را نخواهد پذیرفت. درست به همین دلیل است که ایران احساس ضرورتی برای بازگشت سریع به میز مذاکره ندارد زیرا اگر این‌طور عمل کند یعنی به‌سوی امضای یک قرارداد تنبیهی سختگیرانه‌تر از برجام حرکت کرده است درحالی‌که تهران مقصر نیست بلکه آمریکاست که قوانین را نقض کرد و از برجام خارج شد.
بیشتر بخوانید:
فشار بر ایران برای مذاکره بی‌فایده است
سی‌ان‌ان: تحریم‌ها علیه ایران حتی در حین مذاکرات برجام می‌تواند اعمال شود
اسنایدر دلیل دوم را عدم وجود ضمانت در خصوص اجرای برجام می‌داند. مشخص است که نگرانی فعلی ایران این است که آمریکا حاضر نیست ضمانت قانونی و معتبری بدهد که بار دیگر از یک قرارداد جدید یا همان برجام قدیمی خارج نشود. به همین دلیل است که نه ایران و نه دیگر کشورها نمی‌توانند به آمریکا اعتماد کنند زیرا احتمال دارد کاری را که ترامپ در سال ۲۰۱۷ کرد یک رئیس‌جمهور دیگر پس از پایان دوره بایدن انجام دهد. ایران یک‌بار از این موضوع گزیده شده و حتماً ضمانت می‌خواهد اما آمریکایی‌ها می‌گویند که سیستم دموکراتیک کشورشان به آن‌ها اجازه نمی‌دهد که یک دولت جدید حتماً به تعهدات دولت قبلی پایبند باشد. به این مفهوم که از منظر قانونی، متعهد بودن یک دولت به یک قرارداد در نظام آمریکا این الزام را برای دولت بعدی در برندارد که به همان قرارداد پایبند باشد.
اسنایدر به اظهارات تریتا پارسی، مؤسس شورای ملی ایرانیان آمریکا (نایاک) اشاره می‌کند که گفته بود تیم مذاکره‌کننده ایرانی حتی به این راضی شده بود که بایدن ضمانت بدهد تا پایان دوره ریاست جمهوری خودش از این قرارداد خارج نشود اما بایدن از پذیرش آن تقاضا هم امتناع ورزیده بود. این رویکرد یعنی «سیستم دموکراتیک آمریکا اجازه ضمانت دادن نمی‌دهد»، تنها بهانه‌ای بیش نیست. پس می‌توان یک سؤال منطقی دیگر پرسید که چرا ایران باید پای قراردادی سختگیرانه‌تر را امضاء کند که طرف دیگر حاضر نیست تعهد بدهد آن را نقض نخواهد کرد؟
چرا ایران با داشتن روابط بهتر با کشورهای منطقه باید مانند روزگاری که تحت‌فشار منطقه‌ای هم بود عمل کند و بی‌محابا به‌سوی احیای قراردادی تنبیهی و بی‌فایده برود؟
اسنایدر دلیل سوم ایران برای عدم اطمینان به‌طرف آمریکایی در خصوص ورود به مذاکرات احیای برجام را تمایل واشنگتن برای در دست داشتن اهرم فشار بر تهران می‌داند. به این ترتیب که آمریکا نمی‌خواهد تحریم‌هایش علیه تهران را در خلال مذاکرات موقتاً لغو کند یا حتی کاهش دهد تا این اهرم فشار را برای تسلیم کردن آن در دست داشته باشد.
استراتژی نگاه به شرق راهکاری هوشمندانه برای بی‌تأثیر کردن فشار تحریم‌ها
وی معتقد است که حربه فشار حداکثری علیه تهران وقتی کارساز است که همه راه‌های تبادلات تجاری و بازارهای بین‌المللی را به‌سوی ایران مسدود کند اما ایران که در خلال سال‌های گذشته در مقابله با تحریم‌ها از تجربیات خوبی بهره‌مند شده است، توانسته با نگاه به شرق به‌ویژه انعقاد قرارداد همکاری ۲۵ ساله با چین به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار، بیش‌ازپیش به کم‌اثر کردن تحریم‌های ایالات‌متحده امیدوار باشد. ایران با روسیه هم توافقنامه همکاری ماهواره‌ای امضاء کرده است. تهران به‌تازگی به‌عنوان عضو دائم سازمان همکاری شانگهای پذیرفته‌شده و قرار است که قرارداد همکاری ۲۰ ساله با ونزوئلا منعقد کند. سؤال سوم این است که چرا ایران که بیش از گذشته توانسته خود را از گزند تحریم‌ها در امان بدارد، به‌سوی مذاکراتی که به‌جز تنبیه و محدودیت برایش چیزی نداشته بدود؟
بیشتر بخوانید:
خطیب‌زاده در واکنش به تحریم‌های جدید علیه ایران: آمریکا نشان داد قابل اعتماد نیست
بایدن با رهبران اروپایی درباره ایران رایزنی می‌کند
اسنایدر دلیل چهارم تعلل منطقی عجول نبودن ایران برای ورود به مذاکرات احیای برجام را کمتر شدن فشارهای منطقه‌ای علیه تهران می‌داند.
وی می‌گوید، زمانی حاکمان عربستان سعودی به اسرائیل و برخی از کشورهای منطقه غرب آسیا برای تشکیل ائتلاف ضد ایران پیوست و به‌شدت با هرگونه قرارداد ازجمله برجام با ایران مخالفت می‌کرد؛ اما تقریباً از سال ۲۰۲۰ به این‌سو در رویکردش نسبت به تهران، تغییر تدریجی داده است و درنهایت، گفت‌وگوهای عادی کردن روابط با تهران را هم کلید زده است. ریاض در حال حاضر به‌صورت غیررسمی سیگنال‌هایی فرستاده است که با توافق هسته‌ای ایران درصورتی‌که به تولید تسلیحات اتمی توسط تهران ختم نشود مخالفتی ندارد. حال که عربستان به‌عنوان قدرتمندترین رقیب منطقه‌ای ایران درصدد بهبود روابط با تهران است، مطمئناً فشار در منطقه بر ایران کمتر شده است و همین امر سؤال چهارم را مطرح می‌کند که چرا ایران با داشتن روابط بهتر با کشورهای منطقه باید مانند روزگاری که تحت‌فشار منطقه‌ای هم بود عمل کند و بی‌محابا به‌سوی احیای قراردادی تنبیهی و بی‌فایده برود؟
به نظر می‌رسد که چهار دلیل فوق دست برتر ایران در تعامل با غرب از همین دوره‌ای که هنوز مذاکرات شروع نشده را توجیه می‌کند.
انتهای پیام/۴۱۵۵/پ
انتهای پیام/
