افشاگری بزرگی که تلویزیون ساده از آن گذشت/ سکته ژورنالیسم تحقیقی در جامجم!
به گزارش خبرنگار حوزه رسانه گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، در هفتهای که گذشت، یکی از خاصترین قسمتهای برنامه «فوتبال برتر» روی آنتن شبکه سه سیما رفت و در آن وحید صالحی یکی از داوران رسمی فوتبال کشورمان با سابقه بیست سال قضاوت در سطوح مختلف فوتبال ایران، برعلیه فساد گستردهای که در بحث داوری این ورزش وجود دارد دست به افشاگری زد.
صحبتهای صالحی به قدری تکاندهنده بود که دقایقی پس از پخش این گفتوگو، فیلمها و تصاویر مختلفی از او حضورش در این برنامه در فضای مجازی دست به دست شد و افشاگریهایش به خبر اول دوستداران ورزش در ایران بدل شد. اگرچه این اولین بار نبود که این داور دست به افشاگری میزد، او چند هفته پیش برای نخستین بار و پس از اینکه تصمیم به خداحافظی از قضاوت فوتبال گرفت، دست به افشاگری برعلیه فساد موجود در داوری فوتبال کرد، که آن مصاحبه نیز به جز چند روز سروصدا در میان اهالی رسانه و علاقهمندان به فوتبال، آنچنان مورد توجه قرار نگرفت.
اما باتوجه به گستردگی مخاطبان تلویزیون به نسبت دیگر رسانهها (به خصوص رسانههای تخصصی حوزه ورزش) این حجم از واکنش و توجه به صحبتهای داور افشاگر پس از حضور در برنامه «فوتبال برتر» قابل پیشبینی بود. بالاخره تلویزیون در گذشته توانسته با ایجاد موجهای اینچنینی از طریق برنامههای مختلف مثل «نود» در زمینه ورزش «هفت» در زمینه سینما و... جریانسازی کند و انتظار میرفت که در رابطه با صالحی هم چنین اتفاقی رخ دهد، سوژه جذابی که قابلیت فراوانی برای پرداخت داشت، اما آنچه که باید برایش اتفاق میافتاد، نیفتاد.
قدم مثبت اول از فوتبال برتر
تیم تولید برنامه «فوتبال برتر» و در راس آنها محمدحسین میثاقی با انتخاب سوژه فساد در فوتبال و دعوت از داوری که داعیه جنگیدن با مفسدان ورزشی را دارد، قدم اول را به خوبی برداشتند. آنها با علم به اینکه این سوژه میتواند به اندازه سوژههای جنجالی سالهای دور «نود» سروصدا به راه بیاندازد، این گفتوگو را در جدول پخش برنامه، در جای درستی چیدند و زمان کافی هم در اختیار صالحی قرار دادند تا هرچه که میخواهد، با خیال راحت مطرح کند.
همانطور که پیشبینی میشد، در این برنامه حرفهای زیادی زده شد، از مبالغ هنگفتی که برای تغییر در نتایج بازیهای فوتبال جابهجا میشود تا فوتبالیستها و داوران قدیمی که به عنوان دلال با داوران زد و بند میکنند، آنها را برای قضاوت در دیدارهای مختلف لیگ برتر و لیگ دسته یک انتخاب میکنند و با نفوذی که در ساختار فاسد کمیته داوران دارند، دستشان برای انتخاب داورانی که خودشان انتخاب میکنند، باز است.
صحبتهایی که در این برنامه مطرح شد، به اندازهای مهم و عجیب بود که هضم آن برای خیلی از دوستداران فوتبال واقعا دشوار است. این حجم از فساد در بخش داوری فوتبال، که قاعدتا باید بخشی باشد که برپایه عدالت انجام میشود، نشان میدهد که اوضاع فوتبال ما با وجود پولها زیادی که برای آن خرج میشود اصلا مساعد نیست. در طول این سالها بسیاری از فوتبالیستها، مربیان پیشکسوت یا مدیران فوتبال با کنایه در رابطه با انواع و اقسام فسادهای موجود در سطح اول فوتبال ایران صحبت کردند، اما هیچکدام از آنها به اندازه حرفهای صالحی، تکاندهنده نبود.
سوژهای که ابتر ماند
میثاقی و تیم تحریریه «فوتبال برتر» هرآنچه که در بخش انتخاب سوژه رشته کرده بودند، با نوع پرداخت به آن پنبه کردند. درست است که از دل این مصاحبه بلند، افشاگریهای تاریخی بیرون آمد، اما هرآنچه که مطرح شد، تمام نکاتی بود که صالحی برنامهریزی کرده بود که عنوان کند، وگرنه میثاقی هیچ ایده ویژهای برای این گفتوگوی جنجالی نداشت و گویا اصلا برای این بخش آماده نشده بود.
سادهترین مسئله ساخت یک یا دو میانبرنامه مرتبط با این سوژه بود، ایدهای که میتوانست مکمل صحبتهای جنجالی مهمان برنامه باشد و کاری کند که ضریب نفوذ این صحبتها و به طور کلی این قسمت از «فوتبال برتر» چند برابر شود. میانبرنامههایی که میتوانست گفتوگوهای ویژه با داوران قدیمی و جدید باشد، یا بخشی آماری از میزان اشتباهات تاثیرگذار و مشکوک داوری در سالهای اخیر و تمام حرف و حدیثهایی که در تمام این سالها پیرامون قضاوت در فوتبال وجود داشت.
مسئله دیگر عدم آمادگی میثاقی برای مشارکت درست در این گفتوگو و طرح سوالات چالشبرانگیز و مهم بود. او به عنوان یک مجری باسابقه و فرد رسانهای، توانایی این را داشت که با طرح سوالات درست، در جای درست پاسخهایی را از مهمانش بگیرد که شاید خود صالحی نیز آنها را از قبل آماده نکرده بود. کما اینکه یکی دو بار در طول مصاحبه چنین حرکتی را انجام داد و در مورد ارتباطات رئیس کمیته داوران با اشخاص مورد بحث، توانست تایید صالحی را هم بگیرد.
نقطه ضعف دیگر برنامه «فوتبال برتر» درخصوص این سوژه جذاب، عدم اضافه کردن نظرات دیگر به عنوان چاشنی برنامه بود. صالحی در بخشهایی از صحبتهایش اشاره کرد که از افشاگری اول (سه هفته پیش) تا روز ضبط این برنامه، هیچکس از مدیران رده بالا و رده میانی فدراسیون فوتبال با او تماس نگرفتند که از صحت و سقم نکاتی که مطرح کرده با خبر شوند.
این جملات بزرگترین «گرا» برای میثاقی بود تا با استفاده از امکانات و ارتباطاتی که به واسطه سالها فعالیت رسانهای در عرصه فوتبال داشته، حداقل بتواند یکی از این مدیران روبروی این داور قرار دهد و از او درخصوص این افشاگریها توضیح بخواهد. اگر مدیران فدراسیون فوتبال و به خصوص کمیته داوران در این رابطه تماسی با داوری که قصد افشاگری دارد، نگرفتهاند، طبیعی است چون هیچکس خود به خود با کسی که به او اتهام فساد زده، وارد گفتوگو و چالش نمیشود. اما چنین مسئلهای برای کسی مثل میثاقی مصداق ندارد، او به عنوان کسی که حالا نفر اول رسانه ملی در زمینه ساخت برنامههای ورزشی در حوزه فوتبال است و مهمترین برنامههای فوتبالی تلویزیون را تولید و اجرا میکند، باید توانایی این را داشته باشد که هرطور شده، مدیران فدراسیون فوتبال، سازمان لیگ، کمیته داوران یا کمیته انضباطی را روی آنتن بیاورد و از آنها توضیح بخواهد که در آن مجموعه واقعا چه خبر است؟
اگرچه میثاقی در بخشهایی از صحبتهایش به طور کوتاه عنوان کرد که وقتی یکی از مدیران کمیته داوران (کامرانیفر) از او شنیده که وحید صالحی مهمان برنامه است، دیگر جواب تلفنش را نداده است، اما چنین مسئلهای باز هم نشانه ضعف میثاقی است. چون یک مدیر خیلی راحت با جواب ندادن تلفن او را قال گذاشته و این مجری هم با شوخی و خنده از کنار این عدم پاسخگویی و شفافیت گذشته است.
بیشتر بخوانید:
چرا اشتباهات فاحش گزارشگران به چشم مدیران سیما نمیآید؟
«شیر مادر و نان پدر» را از برگزارکنندگان المپیک الهام گرفتم
جای خالی جنجال در دوشنبهها
دوشنبه شبهای تلویزیون در سالهای نه چندان دور، به کابوس بسیاری از مفسدان فوتبال ایران تبدیل شده بود. عادل فردوسیپور با برنامه «نود» بارها و بارها با مدیران خرد و کلان فوتبالی و غیرفوتبالی در برنامهاش برخورد کرده بود و باتوجه به احاطهای که به موضوع بحث برنامهاش داشت، در اکثر گفتوگوهای چالشی «نود» نیز موفق بیرون میآمد. در طول این مدت که از پخش برنامه او گذشته، میثاقی باوجود فرصتهای فراوانی که داشته نتوانسته آنطور که باید و شاید، برنامهاش را برای فوتبالدوستان جا بیاندازد، البته شاید یکی از دلایل این مسئله، نوع نگاهی باشد که او به جایگاه و توانایی یک برنامه تلویزیونی دارد.
یکی از جملاتی که میثاقی در برنامه دوشنبه شب «فوتبال برتر» گفت این بود که یک برنامه تلویزیونی نمیتواند به تنهایی بار مقابله با مفسدان را به دوش بکشد و همه چیز را درست کند. موضوعی که پیش از این هم او و هم محمدرضا احمدی، دیگر مجری – گزارشگر ورزشی این برنامه به آن اشاره کردهاند درحالی که واقعیت ندارد.در دنیای رسانه بارها دیدهایم که یک خبرنگار با امکاناتی بسیار کمتر از صداوسیما پس از افشای مفاسد یک سازمان، در قالب ژورنالیسم تحقیقی و روشنگر پرونده را تا شفافسازی کامل پیگیری میکند؛اما گویا برنامهسازان ورزشی تلویزیون دغدغهای در این زمینه ندارند.
مصاحبه محمدحسین میثاقی و وحید صالحی، دوشنبه شب از شبکه سوم سیما پخش شد. قطعا این مصاحبه در هر کجای دنیا که انجام میشد، تا هفتهها به آن میپرداختند و تا مشخص نمیکردند که صالحی راست میگوید یا دروغ، این سوژه داغ را رها نمیکردند. در کشور ما اما اوضاع طور دیگری رقم خورد. یکی دو روز پس از پخش این برنامه، بخشهایی از صحبتهای صالحی و فیلمهایی از این گفتوگو در رسانهها منتشر شد و تمام، یعنی نه هیچیک از رسانههای تخصصی فوتبال دنبال این ماجرا را گرفتند، نه دیگر خود تلویزیون سوژهای به این مهمی که خود آن را مطرح کرده بود، بررسی کرد.
بازی را به مافیا نبازید
شبکه ورزش سیما در طول این سالها همواره داعیه تخصصی بودن در حوزه ورزش به ویژه فوتبال داشته و برنامهسازان این شبکه همیشه مدعی بودند که اصلا چرا باوجود شبکه ورزش، شبکه سه هنوز برنامه ورزشی پخش میکند. با این وجود از شبکه ورزش هم در این خصوص چیزی ندیدیم، درحالی که این سوژه به اندازه کافی مهم و تاثیرگذار هست که بسیاری از برنامههای روزانه و هفتگی شبکه ورزش بتوانند به عنوان سوژه اصلی به آن بپردازند و با ساخت ویژه برنامهها، زوایای مختلف آن را بررسی کنند.
آرزو داریم رسانههای تخصصی فوتبال و البته برنامههای ویژه رادیو و تلویزیون به این موضوع ورود کنند و جلوی فساد گسترده در داوری فوتبال را بگیرند. چون اگر بخواهیم این سوژه تاریخی را همینطور رها کنیم، هم به قلم خود خیانت کردیم، هم به حرمت رسانه و هم مردمی که تنها امیدشان برای از بین بردن مفسدان مافیایی در همه حوزهها رسانهها و اهالی رسانه هستند. کاش محمدحسین میثاقی و تیم «فوتبال برتر» هم مثل دیگر رسانهها این سوژه را فراموش نکند و هفتههای آتی نیز به این افشاگری تاریخی بپردازد.
انتهای پیام/۴۱۷۳/
انتهای پیام/