۶ درس جهانی برای کاهش آلودگی هوا

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، بزرگ‌ترین چالش ماه‌های پیش رو در محیط‌زیست انسانی کشور افزایش آلاینده‌های جوی است که دامنگیر ۴۵میلیون نفر جمعیت شهرنشین کشور خواهد شد. اما در چنین شرایطی باید چه رویکردی از سوی مسئولان محیط‌زیستی کشور اتخاذ شود و راه فرار از چنین شرایطی چگونه است؟ آلودگی هوا سال‌هاست که در کلانشهرهای بزرگ جهان رواج دارد و مدیریت آن با شاخص‌های متعدد و اقدامات همپوشان صورت می‌گیرد.

سولماز احدی، کارشناس واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در این‌باره به همشهری می‌گوید: ‌نباید فراموش کرد که آلودگی هوایی که طی ماه‌های پیش رو در بیشتر شهرهای بزرگ کشور نظیر تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، اراک، قم و کرج رخ می‌دهد بر پایه آلاینده‌های احتراق پایه شکل می‌گیرد که حمل‌ونقل از مهم‌ترین منابع تولید و پراکنش آن است.

به‌گفته احدی، نشریه AIRUSE در یکی از شماره‌های اخیر خود به راهکارهای به‌روز و مهم کاهش آلودگی ناشی از حمل‌ونقل در شهرهای جهان پرداخته است. از مهم‌ترین اقدامات در حال اجرا در شهرهای بزرگ جهان که نوعا درگیر آلودگی هوا هستند می‌توان به «توسعه مناطق کم‌انتشار»، «ساخت پارکینگ»، «کاهش سفرهای شهری»، «کاهش ریزگردهای موجود در معابر»، «بهبود و توسعه حمل‌ونقل عمومی» و «ارتقای فناوری‌های در دسترس مردم» اشاره کرد.

این اقدامات هم‌اکنون در ۸کلانشهر جهانی درگیر با آلودگی هوا، یعنی بارسلون، فلورانس، آتن، پورتو، میلان، مکزیکوسیتی، دهلی و پکن در حال انجام است و با توجه به زیرساخت‌های موجود در شهرهای کشور و حضور دولت و مدیران شهری جدید می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

طبق مصوبه سال ۹۵هیأت وزیران، اجرای طرح مناطق کم‌انتشار (LEZ) باید در ۸کلانشهر کشور اجرایی شود و این طرح به همراه برخی اقدامات نظیر مدیریت بسته سفر، بهبود و توسعه حمل‌ونقل عمومی و افزایش زیرساخت‌های دولت الکترونیک در دستورکار مدیران ملی و شهری قرار دارد. بنابراین می‌توان الگوی شهرهای بزرگ جهان را که با مصوبات و شرایط موجود شهرهای کشور همخوانی دارند، مدنظر قرار داد و اجرا کرد.

توسعه مناطق کم‌انتشار

محدودکردن دسترسی وسایل نقلیه به مرکز شهرها در مناطق با بیش از ۱۰۰هزار نفر ساکن در بارسلون، بیش از ۱۵هزار نفر در فلورانس و پورتو و بیش از ۴۰هزار نفر در میلان، مکزیکوسیتی، دهلی و پکن.
دریافت هزینه مستقیم از ماشین‌های شخصی تحت عنوان عوارض ورود به شهر، محدودکردن تردد وسایل نقلیه در مناطق خاص شهرهای بارسلون، فلورانس، آتن، پورتو و میلان.
دسته‌بندی خودروها براساس میزان انتشار برای اعمال محدودیت‌های ترافیکی که هم‌اکنون در ۲۲۰شهر اتحادیه اروپا استفاده می‌شود. این اقدام ورود وسایل نقلیه شخصی از سایر شهرها را در بارسلون، میلان و مکزیکوسیتی کاهش می‌دهد.
کاهش عوارض بزرگراه و هزینه‌های پارکینگ برای وسایل نقلیه کم‌انتشاردر بارسلون.
توسعه و اولویت‌بخشی به طرح دسترسی نامحدود به‌خودروهای الکتریکی و کم‌انتشار در محدوده مشخص به نام حلقه سبز آتن که ورود سایر خودروها به آن محدود به روزهای زوج یا فرد است.
افزایش دفعات بازرسی و معاینه فنی وسایل نقلیه عمومی در بارسلون، فلورانس، آتن، پورتو و میلان به‌منظور اطمینان از اینکه موتورهای در حال استفاده، کنترل‌کننده‌های عملکردی و نگهداری مناسب دارند.
آزمون تصادفی خودروها، به‌ویژه کامیون‌ها برای اطمینان از قرارگیری انتشار آنها در محدوده مجاز شهرهای فلورانس و پورتو.
جلوگیری کامل از ورود تریلی‌ها به شهر دهلی.

ساخت پارکینگ

ساخت پارکینگ‌های جدید در تقاطع‌های خطوط حمل‌ونقل عمومی اصلی قطار و ایستگاه‌های مترو در حومه شهرهای بارسلون، فلورانس، آتن و پورتو با تعرفه کمتر به‌منظور ترویج استفاده ترکیبی از خودروی شخصی و حمل‌ونقل عمومی.
افزایش هزینه پارکینگ در مراکز شهر برای غیرساکنان و هزینه‌های کم برای خودروهای سبز در شهرهای بارسلون، فلورانس و پورتو.
ارائه خدمات پارکینگ چندنرخی، به‌ویژه نرخ بالا در ساعات اوج ترافیک در پورتو.

کاهش سفر

افزایش مساحت مناطق مختص عابران و دوچرخه‌سواران. گسترش پارکینگ‌های دوچرخه، تجهیزات تعویض دوچرخه، برنامه اشتراک‌گذاری دوچرخه و بهبود نقاط تقاطعی ایستگاه دوچرخه با سایر وسایل حمل‌ونقل عمومی شهرهای بارسلون، فلورانس، آتن، پورتو و میلان. کاهش اتومبیل‌های تک‌سرنشین و تعداد سفرهایشان با ترویج به‌اشتراک‌گذاری خودرو، تغییر مود به سمت حمل‌ونقل عمومی و دوچرخه‌سواری در بارسلون، پورتو، فلورانس و میلان.

کاهش ریزگرد در معابر

نظافت معابر شهرهای بارسلون، آتن و میلان: این کار ۷ تا ۱۰درصد به‌صورت روزانه برای کاهش انتشار گردوغبار جاده‌ای مؤثر است و باید قبل از ساعات اوج ترافیک صبح یعنی ۶-۵صبح و بیشتر در طول دوره‌های خشک پس از ۱۰روز بدون بارش، انجام شود.
تعمیر و نگهداری مناسب خیابان و جاده‌ها برای کاهش سهم ذرات معلق ناشی از فرسایش جاده در بارسلون، آتن و میلان.

بهبود و توسعه حمل‌ونقل عمومی

ارتقا و نوسازی مداوم ناوگان حمل‌ونقل عمومی اقتصادی، دوستدار محیط‌زیست و سریع‌تر در بارسلون، فلورانس، آتن، پورتو، میلان و دهلی.
گسترش پوشش مکانی اتوبوس‌ها و بهبود قیمت آنها به‌منظور کاهش زمان انتظار و تعویض خط در بارسلون، پورتو، فلورانس، مکزیکوسیتی و دهلی.
توسعه راه‌آهن بین‌شهری و ایستگاه‌های تقاطعی بین مودهای مختلف حمل‌ونقل عمومی در بارسلون، پورتو، مکزیکوسیتی و دهلی.
ساخت ترمینال در خارج از محدوده شهری و ایجاد زیرساخت ریلی برای حمل‌ونقل کالا به داخل شهر که در بسیاری مواقع توسط کامیون حمل می‌شوند، در شهرهای بارسلون، میلان و آتن.
بازگشت مالیات بر درآمد از طریق جمع‌آوری اوراق قرضه حمل‌ونقل عمومی بارسلون که باعث جذابیت اقتصادی حمل‌ونقل عمومی می‌شود.
رایگان‌کردن حمل‌ونقل عمومی بارسلون در شرایط اضطرار.
کاهش زمان سفر با اتوبوس‌ها در فلورانس از طریق ایجاد خطوط ویژه.
افزایش جذابیت حمل‌ونقل عمومی از طریق نظافت مداوم ناوگان، فراهم‌کردن اینترنت در طول مسیر، ظاهر مرتب و باکیفیت و ارائه اطلاعات در مورد مسیرها و زمان سفر از طریق اپلیکیشن و وب‌سایت، بهبود وضعیت ایستگاه‌ها در فلورانس و پورتو.
استفاده از کارت‌های الکترونیکی با بسته‌های تشویقی برای پرداخت هزینه حمل‌ونقل عمومی در فلورانس و میلان.

ارتقای فناوری

اختصاص یارانه یا مشوق مالی برای نوسازی و اسقاط وسایل نقلیه و جایگزینی با خودروهای یورو ۶ و یورو ۵ در بارسلون، آتن، مکزیکوسیتی و دهلی.
اعطای یارانه و مشوق برای نوسازی، نصب فیلترهای ذرات، اسقاط و نوسازی، حمایت از تعویض قطعات خودروهای دیزلی یا تعویض موتور به‌منظور تغییر سوخت و یا برقی‌شدن در شهرهای پورتو، بارسلون، میلان، فلورانس، آتن، دهلی و پکن.
جایگزینی موتورسیکلت دوزمانه با چهارزمانه در شهرهای بارسلون، فلورانس، آتن و دهلی.
اختصاص یارانه برای افزایش سهم تاکسی‌های هیبریدی و گازسوز در بارسلون و آتن.
ترویج خودروهای گازسوز، هیبریدی و الکتریکی در فلورانس، میلان، مکزیکوسیتی و دهلی.
گازسوزکردن و نوسازی اتوبوس‌های بین‌شهری در بارسلون، آتن و دهلی.
توسعه زیرساخت و تولید وسیله نقلیه الکتریکی و کاهش سهم خودروهای دیزلی در بارسلون و پورتو.

لزوم پرداخت بهای آلودگی

در همه جای دنیا آلوده‌کنندگان محیط‌زیست ملزم هستند بهای آلودگی را بپردازند. یوسف رشیدی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهیدبهشتی در این‌باره به همشهری می‌گوید: در همه نقاط دنیا تردد از مهم‌ترین نیازهای شهری است و نباید نیاز شهروندان به جابه‌جایی را نادیده گرفت. مردم برای رفع نیاز جابه‌جایی‌شان همیشه باید گزینه‌های متفاوت و مورد اعتمادی در دسترس داشته باشند.

به‌گفته این استاد دانشگاه، برای نمونه در کشور ژاپن سرانه مالکیت خودرو بیش از ۸۰درصد است و مردم این کشور با در اختیارداشتن این حجم از خودرو همچنان از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند چراکه حمل‌ونقل عمومی در این کشور گزینه‌ای مطمئن برای شهروندان است. ما برای حل معضل ترافیک و آلودگی در تهران باید به راهکارهای نرم‌افزاری اهتمام داشته و از سوی دیگر باید حمل‌ونقل عمومی مناسبی داشته باشیم.

اگر در کشور حمل‌ونقل عمومی مناسب و کارآمدی وجود نداشته باشد، تمامی راهکارهای چیده‌شده برای کاهش آلودگی و ترافیک با مشکل مواجه می‌شوند. بنابراین ایجاد حمل‌ونقل عمومی مناسب در شهرها شاه‌کلید حل معضل آلودگی هوا و ترافیک است. وی با اشاره به اینکه رفع معضل آلودگی هوا نباید به مراکز شهرها محدود شود، افزود: راهکارهای ارائه‌شده برای رفع آلودگی هوا باید به‌صورت جامع تمام سطح شهر را مورد نظر و مطالعه قرار دهند.

منبع: روزنامه همشهری

انتهای پیام/