آخرین انتخابات در کشورهای عرب مخالف ایران چه زمانی برگزار شد؟

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، تعریف دقیق دموکراسی چیزی جز حق رأی مردم و وجود انتخابات در کشورها نیست و هرچه نقش جمهور در صحنه سیاست و اقتصاد جوامع پررنگ‌تر باشد و در سرنوشت کشورشان مشارکت بیشتری داشته باشند، آن جامعه با پیشرفت‌های قابل توجهی همراه خواهد بود. انتخابات در ایران درحالی به‌طور میانگین هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود و مردم مشارکت گسترده‌ای دارند که بسیاری از کشورهای معاند و منتقد مردم‌سالاری ایران در جنوب خلیج‌فارس یا اصلاً رنگ و بوی انتخابات را ندیده‌اند، یا اینکه انتخاباتشان از نوع فرمایشی، گزینشی و تشریفاتی است. برای پی بردن به این موضوع وضعیت برگزاری انتخابات در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس در این گزارش بررسی شده است.

عربستان

پادشاهی عربستان سعودی در سال ۱۹۳۲ به‌وسیله ملک عبدالعزیز پایه‌گذاری شد. هرچند که جنگ‌ها و کشمکش‌هایی که به تشکیل کشور منجر شد، در سال ۱۹۰۲ با تصرف ریاض، خانه آبا و اجدادی آل سعود به‌وسیله ملک عبدالعزیز آغاز شد. عربستان بزرگ‌ترین کشور غرب آسیاست که بخش عمده شبه‌جزیره عربستان را دربر گرفته‌ و می‌توان گفت تقریبا تنها کشور عربی است که در آن هیچ انتخاباتی برگزار نمی‌شود.

از زمان بنیان‌گذاری پادشاهی آل‌سعود، این کشور پادشاهی مطلقه داشته‌ و طبق آن، پادشاه باید برای بیش‌تر تصمیم‌هایی که می‌گیرد، تأیید علما و رهبران دینی کشور را داشته باشد. پادشاه مسئول پاسداری و نگاهبانی از مسجدالحرام در مکه و مسجدالنبی در مدینه (خادم حرمین شریفین) است. در این کشور حزب سیاسی و مجلس وجود ندارد و ۷ هزار عضو از خاندان سلطنتی به تمامی کشور و بیش از ۲۵ میلیون ساکن آن حکم‌رانی می‌کنند. این گروه علاوه بر در دست داشتن تمامی امور حساس کشور، ثروت‌های نجومی حاصل از فروش نفت و گاز و تمامی امور کشور را بدون حضور هرگونه نهاد انتخابی یا نظارت مردمی در اختیار خود گرفته‌اند.

نکته قابل توجه این است که عربستان با نداشتن سابقه برگزاری حتی یک انتخابات با حضور فعال و آزاد مردم، در امور داخلی ایران و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری کشورمان مداخله می‌کند. چندی پیش فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فرانسه مدعی شده بود، تنها رهبر انقلاب اسلامی است که سیاست خارجی کشورمان را مشخص می‌کند. این درحالی است که بارها اعلام شده است خطوط کلی نظام در دیپلماسی در شورای عالی امنیت ملی و مجمع تشخیص مصلحت نظام تصمیم‌گیری شده و در حوزه سیاست خارجی، وزارت امور خارجه است که مدیریت میدان را برعهده دارد. این وزیر سعودی همچنین ادعا کرد، انتخابات ایران تنها نمایندگانی را تغییر می‌دهد که سیاست خارجی رهبری معرفی می‌کند.

امارات

پادشاهی امارات در حاشیه جنوبی خلیج‌فارس در سال ۱۹۷۱ تشکیل شد، ولی نخستین تجربه برگزاری انتخابات در این کشور به ۳۵ سال بعد، یعنی سال ۲۰۰۶ بازمی‌گردد که رأی‌دهندگان به‌صورت گزینشی در دومین مرحله انتخاب شورای مشورتی شرکت کردند. حاکمان هفت امارت امارات حدود ۶هزار و ۵۰۰ نفر را برای شرکت در انتخابات برگزیده بودند که این تعداد کمتر از یک درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌داد و ۴۰ کرسی شورای ملی فدرال را انتخاب کردند. رأی‌دهندگان گزینشی در نخستین مرحله انتخابات در ابوظبی و فجیره ۶ عضو شورا ازجمله یک زن را برگزیدند.

از آن پس انتخابات شورای ملی فدرال امارات به‌طور معمول هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود. در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵ دو دوره انتخابات برگزار شد که در هر دوره قوانین انتخابات داخلی این کشور دستخوش تغییر بود. به‌طور کلی نحوه عملکرد شورای ملی فدرال همواره مورد انتقاد فعالان اماراتی بوده و آن‌ها در سوم مارس ۲۰۱۱ (۱۲ اسفند ۱۳۸۹) خواستار اجرای اصلاحات در این نهاد و تبدیل آن به شورای آزاد که تمامی اعضای آن را ملت انتخاب کنند، شدند و تأکید کردند فعالیت این شورا نباید به ارائه مشورت‌های غیرالزام‌آور محدود شود.

آخرین باری که انتخابات در برخی کشورهای عربی برگزار شد، شب لیلة المبیت بود برای انتخاب گزینه اصلح برای قتل پیامبر اسلام(ص)

در سال ۲۰۱۹ انتخابات شورای ملی فدرال امارات در سراسر این کشور درحالی برگزار شد که تعدادی از نامزدها در اعتراض به سیاست‌های دولت از رقابت در انتخابات انصراف دادند. همچنین بنا به دستور خلیفه بن‌زاید آل نهیان، رئیس امارات ۵۰ درصد کرسی‌های مجلس به زنان اختصاص یافته بود. نکته قابل تأمل انتخابات امارات این است که نامزدها در مدت تبلیغات انتخابات از پرداختن به موضوعات سیاسی و اقتصادی منع هستند و تنها باید به موضوعات پیش‌پاافتاده‌ای همچون مشکلات مدارس، محیط‌زیست، فضانوردی و ... بپردازند همچنان‌که انتقاد علنی از سیاست‌های دولت خواه در عرصه سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی ممنوع است.

بیشتر بخوانید:

تحلیلگر عرب‌زبان: برنامه‌های نامزدهای انقلابی انتخابات، ایرانی‌ها را به آینده امیدوار کرد

پاک‌آئین در گفت‌وگو با آنا:مردم منطقه نتیجه انتخابات در ایران را از پیش تعیین‌شده نمی‌دانند

این محدودیت‌ها باعث شد تا در آخرین انتخاباتی که برگزار شد، دبی غیث یکی از نامزدهای انتخابات از امارت دبی با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توییتر، انصرافش را از رقابت‌های انتخاباتی اعلام کند. وی نوشت: به نظرم با انصراف از ادامه فعالیت‌های انتخاباتی درست‌ترین کار را انجام دادم، زیرا عاقلانه نیست به نامزد سیاسی اجازه مطرح کردن موضوعات سیاسی ملی جدی و مهم داده نشود.

کویت

کویت کشوری در غرب آسیاست که با عراق و عربستان دارای مرزهای خاکی و با ایران از راه خلیج‌فارس دارای مرزهای آبی است. تاریخ پایه‌گذاری این کشور به شیخ براک بن غریر آل‌حمید، شیخ قبیله بنی خالد و فرمانروای امارت احساء می‌رسد که در پایان سال ۱۱۱۰ هجری دژی را با نام کوت برای انباشت آذوقه و همچنین انبار کردن جنگ‌افزار ساخت. پس از آن، کویت نامگذاری و سپس این شهر در زمان شیخ سعدون بن محمد آل‌حمید به خاندان آل صباح بخشیده شد.

با وجود شکل گرفتن کویت، قریب ۷۰۰ سال آن‌ها بادیه‌نشین بودند تا اینکه توانستند خود را از حالت قبیله‌ای خارج کنند و در جهان شناخته شوند. این کشور ۱۴ می ۱۹۶۲ به‌عنوان صد و یازدهمین کشور به عضویت سازمان ملل متحد درآمد و در دسامبر ۱۹۶۱ نخستین انتخابات در کویت به تشکیل مجلس مؤسسان منجر شد که ۲۰ عضو دیگر آن از اعضای کابینه بودند و وظیفه بررسی و تصویب قانون اساسی را برعهده داشتند. طبق این روند، مجلس ملی کویت با ۵۰ عضو در جولای ۱۹۶۳ تشکیل و شیخ صباح سالم الصباح به نخست‌وزیری کویت منصوب شد.

طبق قانون اساسی کویت، امارت در خاندان آل صباح موروثی و حکومت مرکب از قوای سه‌گانه مقننه، قضاییه و مجریه‌ است که از یکدیگر تفکیک شده‌اند و شورای مشورتی، امیر کویت را در امور مملکتی یاری می‌کند. فعالیت‌های حکومت نیز طبق قانون اساسی به‌وسیله مجلس امت کنترل می‌شود. در کویت در رأس قدرت و سطوح ارشد مردم هیچ دخالتی در انتخاب زمامداران ندارند، ولی انتخابات شورای شهرداری‌ها و انتخابات مجلس برگزار می‌شود. انتخابات مجلس در این کشور به نسبت سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس قوی‌تر عمل می‌کند و جدی‌تر است. با توجه به این موضوع، نخستین قانون انتخابات در کویت در سال ۱۹۶۲ در دوره زمامداری شیخ عبدالله سالم الصباح تصویب شد تا زمینه برگزاری نخستین انتخابات مجلس کویت برگزار شود.

قطر

قطر کشوری در جنوب‌غربی آسیا در شرق شبه‌جزیره عربستان و در بخش جنوبی خلیج‌فارس است، مرز مشترک زمینی با عربستان و مرز آبی با کشورهای ایران، کویت، عراق، عربستان، بحرین و امارات دارد. این کشور با نظام سیاسی حکومت متمرکز پادشاهی مشروطه اداره می‌شود. مجلس این کشور ۳۵ کرسی دارد که نمایندگان آن را امیر تعیین می‌کند. از سال ۲۰۱۳ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی جانشین پدر خود حمد بن خلیفه آل ثانی شده و قدرت را به دست گرفته‌ است.

حاکمان کشورهای مرتجع عربی صرفاً با تکیه بر خانواده و فرقه‌گرایی در قدرت باقی می‌مانند و مدام این شایعه را رواج می‌دهند که چنانچه آن‌ها قدرت را از دست بدهند، آشوب و درگیری کشور را در برخواهد گرفت

در سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) نخستین قانون اساسی مکتوب این کشور ابلاغ و در آن اصلاحاتی در موضوعات داخلی قطر در نظر گرفته شد. یکی از این موارد در زمینه برگزاری انتخابات شوراها بود. با وجود این، تاکنون هیچ انتخاباتی در سطح شوراها در قطر برگزار نشده و تمیم بن‌حمد آل ثانی، امیر قطر در سخنرانی خود در سوم نوامبر ۲۰۲۰ (۱۳ آبان ۱۳۹۹) زمان برگزاری نخستین انتخابات پارلمانی قطر را اکتبر ۲۰۲۱ (مهرماه سال جاری) اعلام کرده بود. البته به‌صورت نه‌چندان جدی در قطر انتخابات شوراهای شهرداری برگزار می‌شود.

اردن

پادشاهی اردن از شمال با سوریه، از جنوب با عربستان، از شرق با عراق و از غرب با رژیم صهیونیستی همسایه است. حکومتی که در اردن بر سر کار آمد، از خاندان هاشمی بود، از این‌رو از سال ۱۹۴۹ اردن به نام اردن هاشمی شناخته شد. در سال‌های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۳ انتخابات پارلمانی آزاد در اردن برگزار شد. ایجاد تغییرات بحث‌برانگیز در قانون انتخابات باعث شد اسلام‌گرایان انتخابات سال ۱۹۹۷ را تحریم کنند.

در نظام سیاسی این کشور قوه مقننه در اختیار مجلس ملی قرار دارد که از دو مجلس مقننه تشکیل شده است. مجلس نمایندگان از ۱۱۰ عضو تشکیل شده که در رأی‌گیری همگانی و بر مبنای ساختار انتخاباتی، یک نفر یک رأی برای یک دوره چهار ساله انتخاب شده‌اند و پادشاه می‌تواند آن را منحل کند. در این مجلس، ۹ کرسی به مسیحیان، ۶ کرسی به زنان و سه کرسی برای سرکیسی‌ها و چچنی‌ها در نظر گرفته شده‌ است. مجلس ۴۰ نفری سنا برای یک دوره هشت ساله از سوی پادشاه منصوب می‌شوند.

آخرین انتخابات مجلس اردن در نوامبر ۲۰۲۰ (آبان ۱۳۹۹) برگزار شد و با توجه به تحریم آن از سوی برخی از جریان‌های مخالف حکومت، طبق آمار رسمی اعلام‌شده تنها ۱۸ درصد در آن مشارکت کردند. علاوه بر این، بسیاری از مردم از رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی در روند برگزاری انتخابات و رأی‌گیری ناراضی بودند.

عمان

سلطان‌نشین عمان کشوری پادشاهی در شرق شبه‌جزیره عربستان است. از شرق به دریای عرب و از شمال به دریای عمان منتهی می‌شود، از جنوب با یمن و از غرب با عربستان و امارات مرز زمینی و با ایران مرز دریایی دارد. از سده ۱۷ میلادی دارای پادشاهی خودکفا و در سده ۱۹ میلادی در اوج قدرت بوده‌ است. با کاهش قدرت در سده بیستم میلادی، این کشور تحت تأثیر و نفوذ گسترده پادشاهی انگلیس قرار گرفت، اما هیچ‌گاه به‌شکل رسمی بخشی از آن نشد. عمان پیوند گسترده نظامی و سیاسی با آمریکا و پادشاهی انگلیس دارد، ولی سیاست خارجی آزادانه‌ای درپیش گرفته است.

گرچه عمان به‌صورت پادشاهی اداره می‌شود، اما اعضای مجلس این کشور به‌وسیله مردم انتخاب می‌شوند. انتخابات در عمان به‌صورت دوره‌ای برگزار می‌شود و مردم در آن حضور دارند.

بحرین

بحرین کشوری جزیره‌ای از کشورهای عرب حاشیه جنوبی خلیج‌فارس است که ۷۷۸ کیلومتر مربع وسعت دارد. این کشور از سال ۱۷۸۳ میلادی به دست آل خلیفه افتاد که از قرن نوزدهم تا سال ۱۹۷۱ میلادی، تحت‌الحمایه انگلیس بودند. شیخ حمد بن‌عیسی آل خلیفه از سال ۱۹۹۹ قدرت را در این کشور در اختیار دارد و در سال ۲۰۰۲ کشور را به یک پادشاهی مشروطه تبدیل کرد و عنوان خود را از امیر به پادشاه تغییر داد.

از نظر ساختار سیاسی، این کشور پادشاهی مشروطه است. پادشاه به‌طور موروثی از خاندان آل خلیفه انتخاب می‌شود که از سال ۱۸۲۰ میلادی قدرت را در جزیره به دست گرفت و اتحاد خود را با انگلستان اعلام کردند. این کشور در سال ۱۹۷۱ میلادی استقلال خود را از سرپرستی انگلستان اعلام کرد و قانون اساسی فعلی این کشور در سال ۲۰۰۲ تصویب شد. قوه مقننه دو مجلسی این کشور المجلس الوطنی از مجلس شورا و مجلس نمایندگان تشکیل می‌شود و هر دو مجلس ۴۰ عضو دارند. تمامی اعضای مجلس علیا به‌وسیله شاه و تمامی اعضای مجلس نمایندگان با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند.

درواقع با اینکه به ظاهر انتخابات پارلمانی در این کشور برگزار می‌شود، ولی این انتخابات فرمایشی است. انتخابات این کشور به‌دلیل نمایشی و فرمایشی بودن و حضور نداشتن جریان‌های اسلام‌گرا و مخالف همواره مورد انتقاد بوده و از سوی مخالفان تحریم شده است. جمعیت وفاق ملی بحرین ازجمله تحریم کنندگان این انتخابات فرمایشی است.

نظام‌های سیاسی کشورهای عربی در دهه‌های اخیر با هدف حفظ قدرت خود، این‌گونه القا کرده‌اند که حق حاکمیت نباید دراختیار مردم باشد و حکام عرب قانون اساسی را طبق منافع خود تعبیر می‌دهند. در این کشورها، حاکمان صرفاً با تکیه بر خانواده و فرقه‌گرایی در قدرت باقی می‌مانند و مدام این شایعه را رواج می‌دهند که چنانچه آن‌ها قدرت را از دست بدهند، آشوب و درگیری کشور را در برخواهد گرفت؛ بنابراین بهتر است قدرت در دستانشان باشد تا آن‌ها همچنان بتوانند امنیت را حفظ کنند!

در چنین فضایی، شبکه‌های ماهواره‌ای وابسته به عربستان و دیگر قارون‌های منطقه، از مردم ایران می‌خواهند که انتخابات را تحریم کنند. این یادداشت توئیتری نجاح محمدعلی در پایان خواندنی است. وی نوشت: برخی از سران کشورهای عربی که امروز مردم ایران را به تحریم انتخابات دعوت می‌کنند، آخرین باری که انتخابات در کشورشان برگزار شده شب لیلة المبیت بوده برای انتخاب گزینه اصلح برای قتل پیامبر اسلام(ص). این‌ها که هیچ‌دموکراسی را به رسمیت نمی‌شناسند با چه رویی از انتخابات حرف می‌زنند؟!

انتهای پیام/۴۰۳۳/