هویت اسلامی و جمعی در عرصه فرهنگی چه معنایی دارد؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از قم، حجت‌الاسلام حسن خیری در همایش بین‌المللی «رهیافت معنویت خداسو در مواجهه با کرونا» با موضوع «کرونا و عیار هویت تفردیافته ائتلافی و هویت جمع‌گرای  اسلامی» سخنان خود را آغاز کرد و گفت: هویت حاوی کیستی بوده که افراد را یکدیگر متمایز و هویت جمعی کیستی مشترکی را برای دارندگان خصلتی مشترک در موضوعی خاص بیان می‌کند.

وی اضافه کرد: تمدن اومانیستی غربی بر اصالت فرد استوار شد تا فرد را به مقام خویش بنشاند و به آن اعتبار بخشد؛ اما آنچه رخ داد نه زعامت که تفردیافتگی و تنهایی و انزوای فرد بود که خود را در رویارویی با غول صنعت دید و حقارت خویش را مشاهده کرد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم افزود: «عینیت‌یافتگی فرهنگ»، «قفس آهنین»، «از خود بیگانگی» و «شکل‌گیری هویت بی‌خانمان»، «هویت تا اطلاع ثانوی» و «هویت چهل تکه شده»، «اضمحلال نظام معنایی»  و ... تحلیل‌هایی از سوی جامعه‌شناسان و دانشمندان علوم ارتباطاتی برای این وضع نامطلوب انسانی بیان شده و رهایی از این وضعیت اسفبار شکل‌گیری تشکل‌ها و ائتلاف‌های مختلف در عرصه‌های زیست انسانی را در پی داشت و این موضوع در عرصه سیاست با شکل‌گیری ائتلاف‌های سیاسی پدیدار شد.

خیری عنوان کرد: از سوی دیگر اسلام از اول بنای هویتی فرد و جامعه را بر جمع‌گرایی استوار و در احکام اخلاقی و فقهی خویش روح جمع‌گرایی را اشراب کرد و اسلام با ندای «لقد کرمنا بنی آدم» کرامت او را با وضع ضوابط اخلاقی فقهی دربردارنده روح جمعی پاس داشت.

هویت جمعی حاصل ائتلاف با خاستگاه اصالت فردی است

وی اظهار کرد: اکنون این سؤال مطرح است که چگونه جامعه به ظاهر متمدن و انسان‌گرای غربی نتوانست در مقابل ابتلای کرونا عیار فرهنگ ائتلافی خویش را به رخ بکشد و در این بحران اجتماعی آنچه سیدجمال‌الدین اسدآبادی دو سده پیش مطرح کرد که در غرب مسلمانی دیدم و اسلام ندیدم و در شرق اسلام دیدم و مسلمانی ندیدم دیده نشد؛ بلکه صحنه‌هایی از فروپاشی ائتلاف‌ها و رفتارهای خودخواهانه در ساحت خرد اجتماعی تا کلان سیاسی مشاهده شد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم مطرح کرد: هویت جمعی حاصل ائتلاف با خاستگاه اصالت فردی و اومانیستی با هویت جمعی با خاستگاه اصالت جمع‌گرای اسلامی متفاوت است.

خیری تأکید کرد: در هویت جمعی ائتلاف هویت با تعریف و هویت «من» آغاز می‌شود و فرد خود را محور فکر و اراده می‌یابد و حتی آنگاه که به ائتلاف می‌گراید، ائتلاف او بر پایه مصالح فردی است، اما در هویت اسلامی اساس و شالوده هویت بر ندیدن خویش است.

وی توضیح داد: هویت اسلامی آنگاه تحقق می‌یابد که به جای خود دیگران را ببیند و اگر خود را دید گرفتار هوای نفس شده و هویت اسلامی نیافته و آنگاه که دیگران را مشاهده کرد در حقیقت خود را دیده و منزلت و قدر انسانی خویش را یافته است.

«خدمت به خلق» و «برای خلق بودن» زیرساخت هویتی محسوب می‌شود

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم یادآور شد: نتیجه آنکه بین «ما» در هویت ائتلافی غربی با «ما» در هویت جمعی اسلامی تفاوت ماهوی وجود دارد؛ «مای» اول در حقیقت گردآمدن «من»هایی است که منافع خویش  «من» را در ائتلاف جستجو می‌کند و به این جمع نگاه ابزاری دارد.

خیری متذکر شد: اما دومی در حقیقت «من» در «ما» تحقق حقیقی می‌یابد و اگر خود را دید در حقیقت خویش حقیقی را ندیده، بلکه هنوز در سطح حیوانیت تنفس می‌کند و آنگاه هویت انسانی می‌یابد و خود حقیقی خویش را تبلور و هستی می‌بخشد که خود را فنای در دیگران ببیند و آنها را بر خویش تقدم بخشد.

وی بیان کرد: بر این مبنا است که رسیدن به مقام فنا از مراحل والای انسانی به شمار می‌رود، همانطور که دیدن خویش حاکی از ضعف بینشی و هویتی و گونه‌ای در مقامات عرفانی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم تأکید کرد: این خط سیر در اسفار اربعه به خوبی تشریح شده، بنابراین انقلاب اجتماعی که محصول انقلاب معنوی و بینشی بوده، حاوی هویتی است که در آن خدمت به خلق و برای خلق بودن به عنوان تعهدی الهی زیرساخت هویتی محسوب می‌شود و این معنویت‌گرایی با ساحت جمع‌گرای هویتی تحقق می‌یابد.

به گزارش آنا، همایش بین‌المللی «رهیافت معنویت خداسو در مواجهه با کرونا» چهارشنبه و پنج‌شنبه (۲۹ و ۳۰ اردیبهشت) به میزبانی پژوهشکده حوزه و دانشگاه با حضور صاحب‌نظران دانشگاهی و حوزوی داخل کشور و عرصه بین‌الملل به صورت مجازی در  سه پنل اجتماعی، فلسفه و کلام  و روانشناسی با مشارکت دانشگاه آزاد اسلامی قم در حال برگزاری است.

در این راستا حجت‌الاسلام حسن خیری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی قم به‌عنوان نخستین سخنران پنل اجتماعی همایش بین‌المللی «رهیافت معنویت خداسو در مواجهه با کرونا» سخنان خود را با عنوان «کرونا و عیار هویت تفردیافته ائتلافی و هویت جمع‌گرای اسلامی» ارائه کرد.

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/