سوءاستفاده از لباس و نشان نظامی چه مجازاتی دارد؟

به گزارش خبرنگار حقوقی و قضایی خبرگزاری آنا، قانون‌گذار سوءاستفاده از لباس و نشان نظامی را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. در ماده ۵۵۶ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ در خصوص «استفاده غیرمجاز از لباس، نشان‌ها، مدال‌ها و درجات نظامی» توسط مردم عادی آمده است «هر کس بدون مجوز و به‌صورت علنی، لباس‌های رسمی مأموران نظامی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران، نشان‌ها، مدال‌ها یا سایر امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزیی که موجب اشتباه شود، مورداستفاده قرار دهد، درصورتی‌که عمل او به‌موجب قانون دیگری مستلزم مجازات شدیدتری نباشد، به حبس از سه ماه تا یک سال یا جزای نقدی از یک‌میلیون ریال و پانصد هزار ریال تا ۶ میلیون ریال محکوم خواهد شد و درصورتی‌که از این عمل خود سوءاستفاده کرده باشد به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

اما برای افراد نظامی نیز مجازات در نظر گرفته‌ شده است. بر اساس ماده ۱۲۶ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح «هر نظامی که علناً نشان‌ها و مدال‌ها و علائم و درجات نظامی و البسه نظامی داخلی یا خارجی را بدون تغییر یا با تغییر جزیی که موجب اشتباه شود بدون مجوز یا بدون حق، استفاده کند یا از لباس، موقعیت، شغل، کارت شناسایی خود برای مقاصد غیرقانونی استفاده کند به حبس از ۶ ماه تا دو سال محکوم می‌شود، مگر اینکه به‌موجب این قانون یا قوانین دیگر مستلزم مجازات شدیدتری باشد که در این صورت به آن مجازات محکوم می‌شود.»

مطابق این مواد و برخلاف قانون دادرسی و کیفر ارتش، جرم استفاده غیرمجاز از لباس و ... نظامی، شامل استفاده از درجه‌های نظامی نیز می‌شود.

رسیدگی به جرم سوءاستفاده از لباس نظامی

مطابق اصل ۱۷۲ قانون اساسی، برای رسیدگی به جرائم نظامی نیروهای مسلح، محاکم نظامی تشکیل می‌شود. به راین اساس سازمان قضایی نیروهای مسلح صلاحیت رسیدگی به جرائم نظامی و انتظامی اشخاص نظامی را بر عهده دارد. علاوه بر جرائمی که ماهیتاً نظامی و مخصوص نیروهای مسلح هستند، مانند فرار از خدمت، سرپیچی از دستور، قرارداد تسلیم در مقابل دشمن و ... سازمان قضایی نیروهای مسلح صلاحیت رسیدگی به دیگر جرائم نظامیان را نیز بر عهده دارد. به‌موجب اجازه مقام معظم رهبری در سال ۱۳۷۳، درصورتی‌که جرم صورت گرفته توسط نیروی نظامی ارتباطی با وظایف شغلی او نداشته باشد و صرفاً در زمان انجام‌وظیفه اتفاق افتاده باشد، دادگاه‌های نظامی به اتهام وی رسیدگی می‌کنند. در این راستا، اگر شخص نظامی چه در حین انجام‌وظیفه و چه زمانی غیر از زمان انجام‌وظیفه، از لباس‌ها، نشان‌ها، مدال و ... نظامی به‌صورت غیرمجاز استفاده کند، به اتهام وی در دادگاه‌های نظامی رسیدگی می‌شود.

البته اگر شخص نظامی متهم، در مقام ضابط دادگستری و در حین انجام وظایف مربوط به این مقام، از این اموال سوءاستفاده کند، به جرم او در دادگاه‌های عمومی رسیدگی می‌شود. به‌عنوان‌مثال اگر یکی از مأموران نیروی انتظامی در حین انجام‌وظیفه، با استفاده از لباس یا کارت شناسایی خود داخل مکانی شود یا بدون رضایت دیگران از خودروی آن‌ها استفاده کند، در این صورت دادگاه عمومی صلاحیت رسیدگی به اتهام یا اتهامات وی را دارد. درهرحال، برای رسیدگی به اتهام افرادی که این جرم را مرتکب شده‌اند، دادگاه و دادسرای نظامی دو صلاحیت دارد و میزان مجازات این افراد ۶ ماه تا دو سال است.

به گزارش سازمان قضایی نیروهای مسلح، شرط تحقق این جرم آن است که مرتکب، نظامی باشد. باید به این نکته اشاره کرد که فرقی نمی‌کند شخص چه زمانی این عمل را مرتکب می‌شود. مثلاً اگر شخص نظامی در حین ارتکاب جرم نظامی باشد، اما درزمانی که این جرم کشف می‌شود یا مورد رسیدگی قرار می‌گیرد این شخص به دلایل مختلف (مانند تعلیق، اخراج، بازخریدی و...)، دیگر نظامی نباشد، بازهم مطابق مقررات، چنین شخصی به جرم استفاده از البسه نظامی و... در دادگاه نظامی محاکمه و مجازات می‌شود. همچنین همان‌طور که اشاره شد، در خصوص ارتکاب این جرم توسط غیرنظامیان باید به قانون مجازات اسلامی مراجعه شود (مواد ۵۵۶ و ۵۵۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵)

شرط دیگر تحقق این جرم، آن است که استفاده از لباس‌ها، علائم، مدال‌ها و درجات، علنی باشد. استفاده کردن از این موارد درجایی که غیرعلنی و خصوصی باشد جرم نیست. علن در لغت به معنای آشکار، هویدا، ظاهر، ضد خفیه و پنهان است. درواقع مقصود از این شرط این است که عمل باید در دید و منظر مردم یا در اماکن و معابر عمومی نظیر کوچه و خیابان اتفاق بیفتد تا جرم تلقی شود. به‌عنوان‌مثال، درصورتی‌که شخص نظامی به‌صورت غیرمجاز لباس یا مدال نظامی را بر تن کرده و در معابر عمومی شهر تردد کند، حتی اگر جز دوربین‌های مداربسته، هیچ فردی او را نبیند، بازهم رفتار او علنی است و می‌توان او را به سبب این رفتار مجازات کرد.

همچنین شرط دیگر تحقق این جرم، آن است که البسه، مدال‌ها، درجات و نشان‌های رسمی، مورداستفاده قرار گیرد. مقصود از لباس‌های رسمی همان یونیفرمی است که معرف عنوان و سمت صاحب آن است و هر نظامی به فراخور مقام و سمتی که عهده‌دار است در زمان‌ها و مکان‌های رسمی و در حین انجام خدمت باید از آن‌ها استفاده کند.

اگر شخصی از نشان یا لباس نظامی کشور دیگری استفاده کند، بازهم مرتکب جرم شده است

تفاوتی از حیث اینکه موارد فوق‌الذکر باید ایرانی یا خارجی باشد وجود ندارد؛ یعنی اگر شخصی از نشان نظامی کشور دیگری استفاده یا لباس نظامی کشور دیگری را بر تن کند، بازهم مرتکب جرم شده است.

اگر شخصی لباس، مدال، نشان یا درجه نظامی مورداستفاده را تغییر دهد به‌طوری‌که دیگر لباس رسمی و تعریف‌شده نظامی محسوب نشود مثلاً رنگ لباس، شکل، رنگ درجه، نشان یا مدال را تغییر دهد و با این تغییر، کسی پی به اصل و رسمی نبودن و تفاوت آن با لباس یا مدال یا درجه یا نشان اصلی ببرد، در این صورت عمل او جرم نیست. اما اگر تغییر در لباس یا دیگر موارد به‌گونه‌ای باشد که کسی متوجه تفاوت آن نشود و تصور کند اصلی است، عمل شخص نظامی جرم است. شرط دیگر تحقق این جرم، استفاده بدون حق و غیرمجاز است. اگر شخص نظامی، به‌صورت قانونی، مجوز و حق استفاده از لباس یا دیگر موارد را در آن زمان یا مکان داشته باشد و می‌توانسته آن لباس را بپوشد و پوشید، یا از نشان درجایی استفاده کند که حق استفاده را دارد، مرتکب جرم نشده است. این در حالی است که اگر در حین انجام مأموریت، حق استفاده از نشان یا درجه یا لباسی را طبق قانون نداشته باشد ولی از آن‌ها استفاده کند، عمل او جرم بوده و طبق مواد ۱۲۶ یا ۱۲۷ مجازات خواهد شد. به‌عنوان‌مثال مطابق ماده ۱۱۳ قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران «نظامیان بازنشسته حق استفاده از لباس مخصوص نظامی را ندارند مگر در موارد خاصی که استفاده از لباس نظامی از طرف ارتش اعلام شود. »

انتهای پیام/۴۰۷۶/