بانوان از جایگاه انسانیت و شغلی خود در راه رضای خدا بهره بگیرند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از اصفهان، به مناسبت سالروز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و به مناسبت فجر فاطمی به همت معاونت امور بانوان دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان و با همکاری واحد خواهران نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری جلسه نشست هم‌اندیشی تخصصی «تیپ شناسی شخصیت زنان دربار پهلوی» برگزار شد.

علی‌اکبر جعفری در این نشست اظهار کرد: زنان و بانوان امروز که در جامعه اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی مسئولیت دارند، مراقبت کنند تا به‌خوبی ایفای نقش کرده و تکالیف خود را بشناسند و از جایگاه انسانیت، شغلی و حرفه‌ای خود در راه رضای خدا بهره بگیرند و از بوته نقد آیندگان رضایتمندانه خارج شوند.

عضو هیئت علمی رشته تاریخ دانشگاه اصفهان با طرح دو مقدمه به موضوع جلسه پرداخت و در توضیح مقدمه نخست به سابقه و جایگاه زن در ایران باستان اشاره کرد و یادآور شد: شاهد نابرابری جایگاه و حقوق زن و مرد در طول تاریخ در ایران بوده‌ایم و برآیند تاریخ نشان می‌دهد ایران جزء جوامع مردسالار بوده است. از سویی زن در نگاه عقیدتی ایرانیان باستان همواره محترم و زاینده و منشأ خیر بوده و به‌ویژه در ساحت مادری بسیار محترم و ارزشمند تلقی می‌شده و به همین دلیل ملکه مادر در نظام سیاسی و درباری همواره جایگاه ویژه داشته است.

وی افزود: در نظام سیاسی ایران، زنان درباری همیشه مطالبه‌گر، قوی و تأثیرگذار در تاریخ بوده‌اند و پاپس‌بکش نبودند. با این ویژگی در بعضی موقعیت‌ها یا در زمان ضعف پادشاهان با فرصت‌طلبی منافع خود را دنبال می‌کردند و جاهایی هم به‌دنبال احقاق حقوق از دست رفته خود بوده‌اند. این مقدمه حاکی از این است که زنان دربار ایران همواره در تاریخ نقش‌آفرینی داشته‌اند و همین روند در دربار پهلوی هم ادامه می‌یابد.

جعفری در توضیح مقدمه دوم به مبانی ایدئولوژیک دربار پهلوی پرداخت و بیان کرد: نظام ایدئولوژی دربار پهلوی بر مثلث شاه‌محوری، غرب‌گرایی و ایران‌گرایی افراطی استوار بود. رژیم پهلوی با کودتا بر سر کار آمد و با رأی مجلس نخبگان غرب‌گرا مشروعیت پیدا کرد و مبانی ایدئولوژیک متفاوت از شاهان دوره‌های قاجار و قبل از آن با خود آورد و همین موجب شد که زنان پهلوی هم تیپ‌شناسی غریبی از رهیافت‌های حاکمیت پهلوی نداشته باشند. هرچند متفاوت از زنان دربارهای قبل از خود هستند.

وی اضافه کرد: شخصیت این زنان مبتنی‌بر ایدئولوژی پهلوی و خارج‌شده از مثلث شاه-غرب-باستان‌گرایی است و نه چیزی جدا از آن. در دوران پهلوی زنان آزادی‌های بیشتری پیدا کردند. دسترسی به تحصیلات دانشگاه برای زنان مهیا شد، روزنامه‌های مخصوص زنان منتشر شد، کشف حجاب و ... اتفاق افتاد.

معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان ادامه داد: چنین شخصیتی از زنان با مبانی فرهنگی، تاریخی و اعتقادی ایران همخوانی نداشت. تا جایی که یکی از مشکلات اساسی نخستین زن محمدرضاشاه که مصری است، فساد محمدرضا و درباریان است که با فرهنگ اسلامی همخوانی ندارد و سرانجام محمدرضا را ترک می‌کند و به مصر بازمی‌گردد. حاکمیت برای رفع این تناقض دستور صادر می‌کند که اعتقادات مردم زیر پا گذاشته و تاریخ تحریف شود.

عضو هیئت علمی رشته تاریخ دانشگاه اصفهان عنوان کرد: به این ترتیب اسلام‌گرایی تحجر معرفی و سکولاریسم ترویج می‌شود که با فرهنگ و روح دینی حاکم بر ایران در زمان پس از اسلام و حتی مردم یکتاپرست و زرتشتی ایران قبل از اسلام مغایرت زیادی داشت. دربار پهلوی سعی داشت با این استراتژی ایران را تبدیل به مصرف‌کننده  قِی‌شده و باقیمانده فرهنگ غرب کند و فرهنگ بخش زنانه جامعه را تبدیل به وجه سطحی از فرهنگ غرب کند که موفق هم نبود.

جعفری با عذرخواهی از بانوان و با ذکر اسناد تاریخی و اثر اقدامات رژیم پهلوی بر فرهنگ ایران خاطرنشان کرد: رابین رایت خانمی از وابستگان به سفارت آمریکا که در سال 1973 به ایران سفر کرده بود، می‌نویسد «ایران کشوری است که برای زنان جامعه غرب جاذبه دارد. در ایران هر کاری که می‌خواستم، می‌توانستم بکنم و هر جایی می‌توانستم بروم. دامن کوتاه مد بود. مینی‌ژوپ از انگلستان برخاست؛ اما کوتاه‌ترین مینی‌ژوپ‌ها، دامن‌های ایرانی بود».

زن در ایران از پیش از اسلام شیء نیست، انسان است

وی یادآور شد: این فرهنگ غرب که می‌خواستند به ایران القا کنند، از اساس با فرهنگ ما مغایر بود. زن در ایران از پیش از اسلام شیء نیست، انسان است. ابزار نیست، ارزشمند است. در دوره پهلوی نخست تبدیل زن در این جامعه از انسان ارزشمند به شیء و ابزار آغاز شده و به تدریج در حال انجام است.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: مورخان برای مطالعه تیپ‌شناسی شخصیت زنان دربار پهلوی با محدودیت‌هایی هم مواجه هستند، نخست محدودبودن منابع تاریخی که البته تاریخ شفاهی به کمک آمده است. دوم اندرونی‌بودن و محرمانه‌بودن بسیاری از مسائل زنان دربار، سوم تاریخ مذکرنویسی و چهارم نشستن گَردِ نسیان و فراموشی بر مسائل زنان دربار که مکتوب نشده است.

معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان گفت: البته برای عبور از این محدودیت‌ها کتاب‌هایی است که خاطرات درباریان است، مانند خاطرات حسین فردوست، کتاب کاخ تنهایی خاطرات ثریا، کتاب کهن دیار خاطرات فرح، خاطرات مهرانگیز دولتشاهی، خاطرات خانم فرح پارسا و ...، با مطالعه این کتاب‌ها اسنادی به‌دست می‌آید که به تیپ‌شناسی شخصیتی و مسئولیتی زنان درباری کمک می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: از نظر مسئولیتی، زنان درباری چند دسته هستند، نخست همسران شاه (پنج همسر رضاشاه و چهار همسر محمدرضا شاه که تاج‌الملوک همسر رضاشاه و فرح همسر محمدرضا ذی‌نفوذترین آنها بودند)، دوم مادرِ شاه، سوم دختران و خواهرانِ شاه (شمس و اشرف و دختر فوزیه؛ شهنار و دختران فرح؛ فرحناز و لیلا )، چهارم زنان وزیر (دو نفر)، پنجم نمایندگان و وکلای مجلس زن (از مجلس 22ام تا 24ام جمعاً 35 وکیل و نماینده زن داشته‌ایم)، ششم سفیران زن (یک نفر)، هفتم مدیران ارشد زن و نیز همسران درباریان (جمعاً حدود 50 نفر مانند مادر فرح، فریده قطبی (دیبا)، لیلی امیرارجمند (دوست فرح و رئیس کتابخانه ملی و ریاست کتابخانه شرکت نفت))، هما زاهد دختر زاهدی و ...، با وجود این دسته‌بندی از نظر آماری بالاترین رقم به 100 نفر زن تأثیرگذار در دوران پهلوی می‌رسد.

جعفری به بررسی شخصیت زنان درباری پرداخت و بیان کرد: این زنان دارای مشاغل درباری بودند. غالباً از نظر خانوادگی و فامیلی وابستگی به خانواده‌های درباری داشتند. غالباً قبل از ورود به دربار و اخذ پست و سمت، عضو سازمان‌ها و جمعیت‌های زنانه بودند و غالباً عضو و کاندیدای حزب رستاخیز بودند. از بین این زنان یک تیپ شخصیتی، تیپ زنان رجل سیاسی دربار بودند که در دربار نقش‌آفرینی سیاسی و اجتماعی داشتند، مانند تاج‌الملوک مادر محمدرضا، فرح و فریده دیبا و خواهران محمدرضا شمس و اشرف پهلوی.

وی ادامه داد: این افراد دخالت گسترده در عزل و نصب‌های درباریان و رجال و اعتلا و سقوط کابینه‌ها و ارتباط‌گیری با سفرای خارجی داشته‌اند و فاطمه همسر چهارم محمدرضا که حتی ذکر شده نقش جاسوسی داشته است. همچنین این زنان، نقش پررنگ در مسائل فرهنگی داشته‌اند و منظور همان فرهنگ مبتنی بر ایدئولوژی پهلوی است؛ مانند مسئله کشف حجاب.

معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان افزود: برخی دیگر از فعالیت‌های این زنان و نقش‌آفرینی آنان شامل نخست تحرک‌بخشی و تقویت جایگاه زن در نظام اداری و دغدغه‌ای که به تربیت، آموزش و بهداشت و درمان زنان در ظاهر و به صحنه اجتماع آوردن زنان بی‌حجاب داشتند و دوم برعهده‌گرفتن مسئولیت نهادها و سازمان‌ها (اگرچه کم‌تعداد بوده‌اند؛ ولی توانایی مدیریت سازمان‌ها را داشته‌اند)، همچنین راه‌اندازی نهادهای خیریه و سازمان‌های حمایتی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اضافه کرد: سوم اینکه به لحاظ تیپی، نقش بارزی در قاچاق و مشخصاً در قاچاق مواد مخدر داشته‌اند که اسنادش موجود است و نشان‌دهنده عملکرد سودجویانه و فرصت‌طلبانه و مال‌اندوزی از راه‌های خلاف بوده است، چهارم اینکه زنان پهلوی ابزار موفقیت فرهنگ سیاسی و ایدئولوژی‌های پهلوی بودند که مهم‌ترین آن درباره زنان و تقلیل جایگاه زن از انسان ارزشمند به ابزار بی‌ارزش بوده است، پنجم اینکه پرونده عملکردی زنان دربار در یک دوره 50 ساله نشانگر یک تیپ متفاوت از زن در این دوره است که تیپ ناموزون و نامتناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی است. قضاوت در این موارد با مخاطبان است و آیندگان در مورد ما و عملکرد ما قضاوت خواهند کرد.

به گزارش آنا، در آستانه سالروز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و به‌مناسبت فجر فاطمی به همت معاونت امور بانوان دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان و با همکاری واحد خواهران نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در این دانشگاه، جلسه نشست هم‌اندیشی تخصصی « تیپ‌شناسی شخصیت زنان دربار پهلوی» برگزار شد.

انتهای پیام/4103/4062/