آیا ترکیه توانایی حمله نظامی به «سنجار» را دارد؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، دور کردن تروریست‌های حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) از مرزها، در سال‌های اخیر برای ترکیه اهمیت راهبردی پیدا کرده و به دلایل مختلفی در رأس اولویت‌های سیاسی و نظامی این کشور قرار گرفته است، به طوریکه «رجب طیب اردوغان» اخیرا به عملیات نظامی مستقیم علیه این گروهک در منطقه «سنجار» در شمال غرب عراق اشاره کرده است. در نشست روز پنجشنبه (دیروز) شورای امنیت ملی ترکیه نیز مسأله «سنجار» در صدر مباحث مطرح شده قرار داشت.

یک مقام امنیتی در کردستان عراق هم به وبگاه المعلومه عراق گفته است که ترکیه در حال آموزش نیروهایش در پایگاه بزرگ خود در ناحیه «کانی ماسی» که دو هزار و ۵۰۰ نظامی را در خود جای داده، است و احتمالا قصد آغاز عملیات نظامی در سنجار را دارد. این پایگاه مجهز به یک فرودگاه نیز می‌باشد.

به نوشته وبگاه القدس العربی، در این میان در خصوص چرایی اولویت یافتن منطقه «سنجار» برای ترکیه در دوره اخیر، سؤالاتی مطرح می‌شود و اینکه ترکیه تا چه میزان توانایی سیاسی و نظامی برای انجام عملیات نظامی در عمق خاک عراق را دارد و سؤال دیگر اینکه بغداد و اربیل آیا با این اقدام ترکیه موافقت می‌کنند؟

تحرکات سریع ترکیه

نزدیک به یک هفته پیش اردوغان بار دیگر گفت که کشورش قصد دخالت مستقیم برای اخراج تروریست‌های پ.ک.ک از منطقه «سنجار» در شمال عراق را دارد و تأکید کرد که این اتفاق به طور ناگهانی و غافلگیرانه اتفاق خواهد افتاد و به خبرنگاران گفت که ترکیه آماده است تا به دولت عراق برای انجام این کار کمک کند یا عملیات مشترک نظامی انجام دهد.

سخنان اردوغان چند روز پس از سفر «حلوصی آکار» وزیر دفاع ترکیه به عراق و دیدار با مسئولان سیاسی و نظامی اربیل و بغداد گفته شد. او در جریان این سفر گفت که ترکیه از نزدیک پیگیر اخراج تروریست‌های پ.ک.ک از اطراف «سنجار» است و آمادگی این را دارد تا حمایت لازم در این خصوص را از عراق بکند و مدعی شد که در این باره تفاهماتی با مسئولین عراقی داشته است، بدون اینکه توضیحی در خصوص نوع این تفاهمات بدهد.

سفر وزیر دفاع ترکیه به عراق و سپس سخنان اردوغان، پس از سفر ۲۷ آذر ماه مصطفی الکاظمی به ترکیه بود. سفری که به گفته رسانه‌ها تفاهمات و توافقات متعددی در زمینه‌های گوناگون امضاء شد و نخست‌وزیر عراق نیز در سخنانی گفت که خاک عراق نباید مبدئی برای حمله به ترکیه باشد.

از سوی دیگر با افزایش فشارهای ترکیه، اربیل و بغداد در اکتبر سال گذشته توافقی در خصوص «سنجار» امضاء کردند که طبق آن امنیت این منطقه صرفا در دست نیروهای امنیتی فدرال (در هماهنگی با نیروهای منطقه کردستان) قرار گرفت و تمامی گروههای مسلح از این منطقه خارج شدند. طبق این توافق باید به حضور پ.ک.ک و تمامی گروهک‌های مرتبط با آن در سنجار نیز پایان داده شود. نیروهای پلیس فدرال عراق در دوم آذر ماه در سنجار مستقر شده و فرمانده آن‌ها اعلام کرد که هیچ نیروی دیگری در این منطقه نباید حضور داشته باشد.

اما علی رغم اعلام بغداد و حضور نیروهای پلیس فدرال در سنجار، اما ترکیه مدعی است که عناصر پ.ک.ک در پوشش‌ها و نام‌های مختلف همچنان در منطقه فعالیت دارند و تلاش می‌کنند تا «سنجار» را به «قندیل» دیگری تبدیل کنند. (اشاره به کوههای قندیل که از دیرباز محل استقرار تروریست‌های پ.ک.ک در شمال عراق است.)

اهمیت راهبردی سنجار

سنجار در نزدیکی مرز عراق و سوریه قرار گرفته و ترکیه آن را حلقه وصل عناصر پ.ک.ک در شمال سوریه به کوههای قندیل در شمال عراق می‌داند. ترکیه تبدیل سنجار یک قندیل دیگری را یک خطر استراتژیک علیه خود و راهبردهای نظامی‌اش علیه نبرد با پ.ک.ک می‌داند. ترکیه توانسته عمده مراکز پ.ک.ک در جنوب خود را پاکسازی کرده و وارد شمال عراق شود و همچنین به مواضع استراتژیک پ.ک.ک در کوههای قندیل نزدیک شده است. از این رو فرار آن‌ها به سمت سنجار، نقشه ترکیه را با شکست روبه‌رو می‌کند.

همزمان سنجار گذرگاه اصلی برای انتقال نیرو و تجهیزات میان سوریه و عراق تا کوههای قندیل است و عناصر پ.ک.ک که از سمت قندیل به خاک ترکیه حمله می‌کنند، مهمات و حمایت لجستیکی خود را از کردهای شمال سوریه و از طریق سنجار دریافت می‌کنند.

سناریوهای احتمالی

علی‌رغم اینکه ترکیه پرونده سنجار را در رأس اولویت‌های سیاسی و نظامی خود در روزهای اخیر قرار داده است، اما گزینه عملیات مستقیم نظامی ارتش ترکیه در سنجار بسیار پیچیده و در شرایط فعلی به دلایل میدانی، نظامی و سیاست داخلی و خارجی بعید به نظر می‌رسد.

از ناحیه نظامی، ارتش ترکیه نمی‌تواند به آسانی به سنجار حمله کند، سنجار یک منطقه مرزی با ترکیه نیست و در عمق خاک عراق قرار دارد، از این رو خطوط امدادی مستقیم و آسان برای ارتش ترکیه جهت آغاز یک عملیات نظامی گسترده در سنجار [آن‌گونه که در سوریه میسر است] وجود ندارد.

به خصوص اینکه اگر تصمیم به آغاز عملیات به طور یکجانبه و بدون توافق با بغداد و اربیل صورت بگیرد. از سوی دیگر قدرت مانور تروریست‌های پ.ک.ک در سنجار بسیار زیاد است و آن‌ها می‌توانند از مناطق شمال عراق و شمال سوریه پشتیبانی شوند و این مسأله عملیات نظامی را پیچیده‌تر و دشوارتر خواهد کرد.

اما از ناحیه سیاسی، روابط ترکیه و عراق در هفته‌های گذشته و از زمان سفر الکاظمی به ترکیه شاهد بهبود قابل توجهی است و بی شک ترکیه نمی‌خواهد تا در این زمان به دوران بحران و درگیری با بغداد باز گردد. چرا که عراقی‌ها به هیچ عنوان عملیات ارتش ترکیه در عمق خاک خود را نمی‌پذیرند و آن را یک تجاوز آشکار و نقض تمامیت ارضی خود می‌دانند و از این رو هرگونه عملیات نظامی در سنجار به یک بحران سیاسی و اقتصادی میان بغداد و آنکارا تبدیل می‌شود.

علاوه بر تمامی این‌ها، عملیات نظامی در سنجار با سیاست اعلامی ترکیه مبنی بر پایان دادن به اختلافات و تحقق ثبات سیاسی و نظامی به امید دست‌یابی به ثبات اقتصادی منافات دارد.

از سوی دیگر شرایط فعلی منطقه‌ای و بین‌المللی در این مرحله به نفع ترکیه نیست و هرگونه اقدام نظامی در عراق، می‌تواند دستاویزی برای رقبای منطقه‌ای ترکیه به خصوص کشورهای عربی باشد تا این کشور را به تجاوز به خاک عراق متهم کنند که این مسأله نیز تلاش‌های آنکارا برای حل اختلافات با کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی و امارات را به شکست می‌کشاند. روی کار آمدن «جو بایدن» و تمایل ترکیه برای گفت‌و‌گو با دولت جدید آمریکا نیز فاکتور دیگری است که مقامات آنکارا باید به آن توجه کنند.

القدس العربی در پایان نوشت که در سایه این شرایط و بعید بودن عملیات نظامی وسیع در سنجار، آنکارا به زودی به سمت اعمال فشار سیاسی به بغداد و اربیل جهت مقابله با تررویست‌های پ.ک.ک خواهد رفت و از آن‌ها می‌خواهد تا اطلاعات ارزشمندی در خصوص مخفیگاههایشان و اینکه آن‌ها تحت چه نامی و چه گروهی فعالیت می‌کنند، به ارتش ترکیه ارائه دهد و در صورت شکست این گزینه ممکن است تا ترکیه تصمیم دیگری بگیرد، اما در ماههای پیش‌ رو هرگونه گزینه‌ای غیر از فشار سیاسی بعید به نظر می‌رسد.

منبع: فارس

انتهای پیام/