نگاهی گذرا به نظرات پروفسور آنگوس دیتون برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2015

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، عضو هیات علمی واحد تهران مرکزی در جلسه «نگاهی گذرا به نظرات پروفسور آنگوس دیتون برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2015» با بیان اینکه مصرف کالاها و خدمات، عامل تعیین‏ کننده اساسی رفاه بشر است، گفت: توزیع مصرف میان افراد یکی از مسائل مهم و قابل اتکاء- از جمله نابرابری و فقر- در حوزه‏‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جامعه است. در بسیاری از کشورها، مصرف، بزرگترین جزء تقاضای کل است و به ‏عنوان معیار محاسبه برای بررسی تغییرات فعالیت‏‌های اقتصادی در طول زمان است. برای هر سطح داده شده‏‌ای از درآمد، مصرف پس انداز را تعیین و در نتیجه آن سرمایه‏‌گذاری از طریق تامین سرمایه شکل می‏‌گیرد. بنابراین کاملا طبیعی است که مصرف در مرکز تحقیقات اقتصادی در سراسر قرن گذشته بوده است. در طول سه تا چهار دهه گذشته، مطالعه مصرف بسیار پیشرفت کرده است.

دکتر علی اکبر خسروی نژاد اظهار کرد: در حالی که بسیاری از محققان به این پیشرفت کمک کرده‏‌اند ولی نقش آنگوس دیتون در این میان برجسته است. در این مسیر، دیتون اضافات علمی و سهم زیادی داشته است، که به ‏طور مستقیم به اندازه‏ گیری، نظریه ‏پردازی، و تجزیه و تحلیل تجربی از مصرف مربوط می‏‌شود.

خسروی نژاد گفت: دستاوردهای علمی وی در سه حوزه قابل تقسیم‏ بندی است. نخست، پژوهش دیتون در حوزه سیستم معادلات تقاضا و برآورد آن برای همه کالاها در سبد مصرفی خانوار است. سیستم تقاضای ‏تقریبا ایده ‏آل که از سوی دیتون و جان مولبائر 35 سال پیش معرفی شد و توسعه‌های نظری و کاربردی بعدی آن، امروزه دارای کاربرد گسترده‏ای هم در محافل دانشگاهی و هم در مطالعات کاربردی و سیاست‏گذاری است. دوم، تحقیق دیتون در مورد مصرف جمعی، زمینه‏ای برای انقلاب اقتصاد خرد در مطالعه مصرف و پس‏انداز در طول زمان ایجاد کرد. وی پیشگام تجزیه و تحلیل رفتار فردی مصرف پویا تحت شرایط عدم قطعیت و محدودیت نقدینگی است. در غیاب داده‏های پانل واقعی، روش پیشنهادی وی برای طراحی پانل از داده‌‏های مقطعی مکرر(شبه پانل) که بر اساس آن می‌توان رفتار فردی را در طول زمان مطالعه کرد، منجر به توسعه مطالعات کاربردی در این زمینه شده است.

عضو هیات علمی واحد تهران مرکزی افزود: در پژوهش‏های اخیری که درآن موضوعات اقتصاد کلان از طریق داده‏های اقتصاد خرد (که هم‏اکنون به‏طور وسیعی در دسترس است) مورد بررسی قرار می‏گیرند، وی توضیح می‏دهد که چرا محققان باید مسائل همفزونی را برای درک درست مصرف و پس انداز کل جدی در نظر بگیرند. سوم، استفاده از داده‏‌های خانوار در کشورهای در حال توسعه، به ویژه داده‏‌های مربوط به مصرف، برای اندازه‌‏گیری استاندارد سطح زندگی و فقر است. با این کار، دیتون به انتقال اقتصاد توسعه از یک میدان عمدتا نظری بر اساس داده‌‏های کلان، به یک حوزه متاثر از تحقیقات تجربی و بر اساس داده‌‏های با کیفیت بالا و خرد کمک کرده است. او ارزش استفاده از داده‏‌های پیمایشی بودجه خانوار برای تحلیل مصرف و همچنین مخارج مصرفی خانوار برای تجزیه و تحلیل فقر، رفاه فقرا و شناسایی کاستی‌‏های مقایسه استانداردهای زندگی در زمان‏‌ها و مکان‏‌های مختلف روشن ساخت.

دیتون در تحقیقات خود به موضوعات مهم، اثرگذار و کاربردی پرداخته است. اضافات علمی وی نه تنها سیاستگذاران کشورهای توسعه یافته بلکه سیاستگذاران کشورهای در حال توسعه را تحت تاثیر قرار داده است. حوزه مطالعاتی وی طیف گسترده‏ ای از عمیق‏ترین کاربردهای نظریه تا به مو شکاف‏ترین جزئیات اندازه‏‌گیری یک متغیر و یا یک پدیده را پوشش می‏‌دهد.