برگزاری مسابقات روباتیک «بازوهای صنعتی» با دعوت از صاحبان صنایع/ «مرکز نوآوری بازیهای ذهنی و رایانهای» نخبگان را شناسایی میکند
گروه استانهای خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ علم مطالعه، طراحی، عملکرد، ساخت، تعمیر و نگهداری روباتها، یکی از علوم نوین میانرشتهای امروزی محسوب میشود که از تجمیع شاخههای مختلف علوم مهندسی برق، کامپیوتر و مکانیک به وجود آمده است.
این فناوریها میتوانند با ماشینهای مکانیزه در فرآیندهای تولید یا محیطهای خطرناک جایگزین انسان شوند و یا تداعیکننده رفتار انسانی باشند؛ بنابراین هدف روباتیک اتصال هوش از ادراک به رفتار است.
مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به پشتوانه استادان مجرب و فرهیخته منطقه سال 1392 فعالیت خود را بهطور جدی با هدف تلاش برای رفع نیازهای علمی، تحقیقاتی و صنعتی منطقه و کشور، انجام پژوهشهای مشترک میان دانشگاه و جامعه (صنعت و سازمانها)، تلاش برای رفع نيازهای پژوهشی داخلی دانشگاه، كارآفرينی و اشتغالزايی دانشجويان ممتاز و مستعد در سه شاخه تخصصی الكترونيک، روباتيک و نرمافزار آغاز کرده است.
تيمهای دانشجويی رشتههای تخصصی مهندسی برق، مهندسی مكانيک، مهندسی مکاترونیک و مهندسی نرمافزار در مركز تحقيقات روباتيک و فناوریهای دانشگاه در حال اجرای پروژههای پژوهشی بروندانشگاهی (قرارداد با سازمانها و صنايع) و پروژههای پژوهشی دروندانشگاهی هستند.
خبرنگار خبرگزاری آنا برای اطلاع از آخرین اقدامات مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز گفتگویی را با ناصر لطفیوند رئیس این مرکز ترتیب داده است که مشروح این گفتگو را در زیر میخوانید:
آنا: درباره چگونگی و چرایی ایجاد مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز توضیح دهید.
لطفیوند: استان آذربایجانشرقی از ظرفیتهای روباتیک در کشور محسوب میشود و از سالهای قبل نیز مسابقات روباتهای موشهای هوشمند را انجام میدادیم که آخرین دوره آن به سال 86 مربوط میشود، به همین دلیل تصمیم گرفتیم یک مرکز تحقیقاتی در زمینههای روباتیک، اتوماسیون و تحقیقات مرتبط با آن راهاندازی کنیم.
مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز سال 1393 راهاندازی شد و اکنون در پنج کارگروه عمده فعالیت خود را انجام میدهد که ازجمله آنها میتوان کارگروه تجهیزات هوشمند که برای طراحی و اتوماسیون صنعتی بهکار میرود و در زمینه تجهیزات پزشکی کاربرد دارد را نام برد که استادان خبره استان آذربایجانشرقی در کارگروه تجهیزات هوشمند فعالیت خود را آغاز کردهاند.
خلّاقیت، کارآفرینی و حرکت به سمت محصولمحوری
همچنین کارگروه سیستمهای هوشمند را داریم که مرتبط با رشته قدرت بوده و بهتازگی مدرسه مجازی تابستانی در این راستا برگزار شده است.
آنا: چه مأموریتهایی برای مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم تعریف شده و آیا اکنون در حال انجام مأموریتها هستید؟
لطفیوند: سیاست جدید دانشگاه آزاد اسلامی حرکت به سمت دانشگاههای کارآفرین و نسل سوم است. هدف ما صرفاً آموزش دانشجو نیست؛ بلکه آموزش افرادی است که بتوانند کارآفرینی کنند.
سیاست ما بیشتر روی آموزش خلّاقیت و کارآفرینی به دانشجویان و حرکت به سمت محصولمحوری و ارتباط با نهادهای مختلف در راستای رفع مشکلات و موانعی بوده که بعد از تحریمهای ظالمانه برای صنایع روباتیک پیش آمده است.
مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز فعالیت گستردهای را برای تعامل با مراکز و کارخانههای صنعتی که به نوعی بعد از تحریمها دچار مشکل شدهاند، برقرار کرده و سعی شده این مرکز برندسازی شود تا دیگران به قابلیتهای آن پی ببرند.
پیش از این، فعالیتهای مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بیشتر برگزاری مسابقات روباتیک، روباتهای فوتبالیست و ... بود؛ اما اکنون حرکت مرکز به سمت محصولمحوری و رفع مشکلات و موانع کارخانههای مختلف است.
مرکز ما با صنایع مختلف ارتباط نزدیکی دارد و طرحهای خوبی با صنایع در دست اجراست و با نهادها و سازمانهای مختلف نیز تعامل و همکاری نزدیک را آغاز کردهایم.
آنا: تاکنون چه فعالیتهایی در مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز صورت گرفته و دستاوردهای ایجاد این مرکز از ابتدا تاکنون چه بوده است؟
لطفیوند: این مرکز عنوانهای مختلفی را در مسابقات روباتیک کسب کرده که عبارتند از مقام نخست و دوم در مسابقات موشهای هوشمند، مقام نخست روباتهای آتشنشان در سال 1383، مقام نخست مسابقات بینالمللی ایران اوپن در سالهای 87 و 96، مقام سوم ایران اوپن (لیگ روباتهای انساننما) در سال 96 و مقام سوم ایران اوپن (لیگ روباتهای مینیاب دستی) سال 97.
سیاست مركز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم بیشتر روی آموزش خلّاقیت و کارآفرینی به دانشجویان و حرکت به سمت محصولمحوری و ارتباط با نهادهای مختلف در راستای رفع مشکلات و موانع است.
قراردادهای خوبی با نهادهای مختلف در راستای رفع مشکلات منعقد کردهایم بهویژه با وزارت دفاع و بخشهای مختلف صنایع ازجمله مس سونگون نیز برای تعامل در حال رایزنی هستیم و طرح خوبی را نیز به آنها ارائه کردهایم.
دعوت صاحبان صنایع برای تماشای مسابقات روباتیک
مقرر شده در آینده نزدیک مسابقه روباتیک را در سطح کشور برگزار کنیم که برخلاف مسابقات قبلی که شاید به نفع کشور نبود، این مسابقه را برای بازوهای صنعتی در نظر گرفتیم، از صاحبان صنایع نیز برای تماشای مسابقه دعوت شده تا دانشجویان مستعد را برای صنایع گلچین کنند.
آنا: منظورتان از اینکه مسابقات روباتیک در سالهای گذشته به درد کشور نمیخورد، چیست؟
لطفیوند: قبلاً برگزاری مسابقات روباتیک بیشتر به درد کشورهای خارجی میخورد، به عنوان مثال کشورهای مختلف به تماشای مسابقات میآمدند و دانشجویان مستعد را با خود میبردند و این برای کشور نفع خاصی نداشت؛ اما مسابقات بازوهای صنعتی به درد صنایع ما میخورد، در این راستا مقرر شده صنایع اسپانسر(حامی مالی) مسابقات شوند و دانشجو مطمئن باشد که بعد از اینکه در این زمینه فعالیت کرد، حتماً جذب صنایع کشور خواهد شد و این رویکرد جدیدی است که در زمینه برگزاری مسابقات در پیش گرفتهایم.
درهای مرکز تحقيقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بر روی همه باز شده و قصد داریم دانشجویان رشتههای مکانیک، کامپیوتر، مهندسی پزشکی و مهندسی برق را جذب کنیم، در این راستا بخش جدیدی به نام مغز و علوم شناختی راهاندازی کردهایم و آنجا روی توانمندسازی مغز یا به عبارت دیگر بهبود عملکرد مغز افراد و تشخیص بیماریهایی که مرتبط با مغز هستند، کار کردهایم.
به عنوان مثال در زمینه پیشبینی و تشخیص حملات صرع کار تخصصی انجام دادهایم. صرع بیماری رایجی است که افراد زیادی درگیر آن هستند. اینجا روی سیستمهایی کار میکنیم تا بتوانیم حملات صرع را در اشخاص تشخیص داده و پیشبینی کنیم.
آنا: در زمینه آموزش روباتیک به عموم مردم و بهخصوص کودکان فعالیت دارید؟
لطفیوند: در بخش مسابقات دو بخش داریم، نخست بخش دانشآموزی و دوم بخش دانشجویی. هر دو قشر را با موازات هم جلو میبریم. برای دانشآموزان دبیرستان دورههای آموزشی برگزار میکنیم و هدف ما نیز بیشتر مدارس سما است، در این راستا دانش بچههای 6 سال به بالا را تحت پوشش قرار دادهایم.
بستههای آموزشی برای روباتهای بازو نیز در دو بخش دانشآموزی و دانشجویی طراحی کردهایم که خوشبختانه سیستم راحتی است و دانشآموزان آموزش میبینند که چگونه روبات بازو را ساخته و با آن کار کنند.
در بخش دانشجویی نیز سیستم پیچیدهتر است. با توجه به اینکه هزینهها بالاست؛ بنابراین هدف ما این است که محصولمان کاملاً بومی و هزینه تمام شده آن پایین باشد.
آنا: تعامل نهادها و مراکز مربوط به این مرکز چگونه بوده و آیا قرارداد و تفاهمنامهای در زمینههای همکاری صورت گرفته است؟
لطفیوند: تفاهمنامه بسیار خوبی با وزارت ارتباطات در زمینه تأمین اسپانسر(حامی مالی، پشتیبان) منعقد و فعالیت خود را با عنوان «مرکز نوآوری بازیهای ذهنی و رایانهای» آغاز کردهایم.
سیستمهای خلّاق و بازیهای رایانهای موضوع اساسی کشور هستند بهطوری که این تکنولوژیها مانند تیغ دولبه میتوانند برای جهتدهی افکار عمومی بهخصوص نسل جوان نقش مهمی ایفا کنند.
محصولات دیجیتالی، صادرات و در نهایت کسب درآمد ارزی
مرکز نوآوری دانش بازیهای رایانهای یک مجموعه پژوهشی، آموزشی و تولیدی است که توجه ویژهای به شناسایی نخبگان برای ساماندهی آنان دارد و برای بهرهگیری بهتر از این قشر ممتاز، یکسری حمایتها و آموزشهایی درنظر گرفتهایم.
تحقیقات در «مرکز نوآوری بازیهای ذهنی و رایانهای» به فرصتی برای بنگاههای اقتصادی تبدیل میشوند تا این بنگاهها بتوانند با تکنولوژیهای روز دانشبنیان بر پایه دانش روی رفتارهای موجود محصولات دیجیتالی و شبیهساز ایجاد کنند.
آنا: به صادرات هم فکر میکنید؟
لطفیوند: بله. با ساخت محصولات دیجیتالی میتوانیم به صادرات و کسب درآمد ارزی برای دانشگاه آزاد اسلامی و کشورمان فکر کنیم.
محمد فرزان مدیرکل اداره ارتباطات استان آذربایجانشرقی حمایتهای خوبی از مرکز ما داشتهاند و تفاهمنامههایی نیز با این نهاد منعقد کردهایم.
«مرکز نوآوری بازیهای ذهنی و رایانهای» که مرکزی جدید برای دانشگاه آزاد اسلامی است، کارآفرینی بزرگی برای نسل جوان ما خواهد بود.
تفاهمنامههایی نیز با برق منطقهای داشتهایم و در حال رایزنی با سایر دانشگاهها از جمله دانشگاه هوافضا برای انعقاد تفاهمنامه هستیم، امیدواریم در راستای فناوری و پیشرفت دانشگاه گامهای مثبتی برداریم.
آنا: جایگاه پایاننامههای دانشجویی و طرحهای پژوهشی استادان و اعضای هیئت علمی در مرکز تحقیقات روباتیک و فناوریهای نرم واحد تبریز چگونه است؟
لطفیوند: در این زمینه صحبتهایی را با پژوهشگاه رانشگرهای فضایی انجام دادهایم تا در آینده تفاهمنامه امضا کنیم.
مقرر شده استادان دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجانشرقی موضوع پایاننامه دانشجویان را در زمینه رانشگرهای فضایی قرار دهند؛ با این روش هم از حمایت نهادها برخوردار میشویم و هم در راستای رفع مشکلات کشور گام برداشتهایم.
تحقیقات در «مرکز نوآوری بازیهای ذهنی و رایانهای» به فرصت برای بنگاههای اقتصادی تبدیل میشوند تا این بنگاهها بتوانند با تکنولوژیهای روز دانشبنیان بر پایه دانش روی رفتارهای موجود محصولات دیجیتالی و شبیهساز ایجاد کنند.
قصد داریم به پایاننامهها جهت بدهیم، به همین دلیل از پایاننامههای دانشجویی (در مقاطع ارشد و دکتری) حمایت میکنیم. به دانشگاههای استان آذربایجانشرقی فراخوان دادهایم تا اگر پایاننامه خود را در زمینه رفع مشکلات قرار دهند از آنها حمایت کنیم.
آنا: همکاری استادان با شما رضایتبخش بوده است؟
لطفیوند: متأسفانه برخلاف انتظار استقبال نکردهاند و این به دلیل عوامل مختلفی است و ترجیح میدهند روی موضوعات سادهای کار کنند و وارد چالشهای عملی نشوند؛ البته این جای سوال است که چرا قشر تحصیلکرده تمایل ندارد فعالیت علمی در راستای رفع مشکلات کشور انجام دهد؟
آنا: در زمینه بودجه چطور؟ آیا با مشکل مواجه هستید؟
لطفیوند: متأسفانه یکی از مشکلاتی که در سالهای اخیر با آن مواجه هستیم، حمایت نکردن نهادهای برخوردار از امکانات مراکز تحقیقاتی است، نهادها نیز تا طرح خود را در مراکز تحقیقاتی تمام شده تلقی نکنند، بودجهای به ما اختصاص نمیدهند.
البته دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در حد توان از این مراکز حمایت میکند، اما در حدی نیست که بتوان با آن، طرحهای بزرگ و کلان را اجرا کرد و این یک معضل اساسی در جذب استادان مشهور در این مراکز است.
درخواست ما این است که افراد خیّر، نهادهای مختلف و مراکزی که بودجه تحقیقاتی دارند، آن را در اختیار مراکز تحقیقاتی قرار دهند و در مقابل خواستههای خود را داشته باشند. در واقع یکی از تنگناهای مراکز تحقیقاتی همین تخصیص نیافتن بودجه است.
آنا: پس شما هم از بودجه مرکز خود رضایت ندارید؟
لطفیوند: متأسفانه هیچکدام از مراکز تحقیقاتی موجود بهویژه در سالهای اخیر بهدلیل عوامل مختلف (کاهش یا تخصیص نیافتن بودجه) از بودجه خود راضی نیستند. به جز مراکز تحقیقاتی وابسته به دولت که بودجههای کشوری و منابع دیگر در اختیار دارند.
آنا: چشمانداز شما از فعالیت مرکز تحقیقاتی روباتیک چیست و آینده این مرکز را چگونه ارزیابی میکنید؟
لطفیوند: هدف ما این است ابتدا وضعیت فعلی را حفظ کنیم؛ چراکه شرایط دشوار بوده و بودجهها کاهش پیدا کرده است. چشمانداز این است که با کشورهای همسایه ارتباطاتی داشته باشیم و از این کشورها دانشجویانی را برای آموزش در این مراکز جذب کنیم.
دریافت بودجههای تحقیقاتی مشترک بین کشورهای مختلف از دیگر اهداف ماست تا در حوزه ارزآوری بهصورت جدی وارد شویم.
دانشگاه آزاد اسلامی تبریز امسال توانست از کشورهای همسایه دانشجویانی جذب کند و مرکز تحقیقات روباتیک و فناوریهای نرم نیز موفق شد تعدادی از دانشجویان را علاقهمند به حضور در این مرکز کند که موجب میشود ارتباطات بینالمللی مرکز ما بهتر شود.
آنا: دانشجویان جذب شده از چه کشورهایی هستند؟
لطفیوند: این دانشجویان از عراق هستند و مقرر شده از ترکیه و جمهوری آذربایجان نیز دانشجو داشته باشیم و حتی از سایر کشورها نیز که روابط خوبی با ایران دارند، دانشجو خواهیم داشت.
آنا: در حوزه روباتیک؟
لطفیوند: دانشگاه در همه رشتهها فعال است، اما چون رشته کامپیوتر و روباتیک جذاب است، این دانشجویان ترجیح میدهند در این رشتهها فعالیت کنند. با توجه به اینکه تبریز قطب روباتیک است. مرکز تحقیقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در زمینه کوادکوپترها نیز بسیار فعال و شناخته شده است و در زمینه طراحی پرندهها برند شدهایم، به همین دلیل شاهد رغبت خوبی در این زمینه هستیم.
آنا: ایران از لحاظ پیشرفت در حوزه روباتیک جزء چندمین کشورهاست؟
لطفیوند: خوشبختانه دانشجویان ایرانی در مسابقات مقام آوردهاند و در آینده نیز میتوانند مقامهای بسیار خوبی کسب کنند، اما روباتیک علمی است که سرمایهگذاری زیادی میخواهد؛ اما متأسفانه در تأمین هزینههایش ماندهایم؛ چراکه تجهیزات آن بسیار گرانقیمت هستند.
ایران در زمینه روباتهای صنعتی میتواند حرفهایی زیادی برای گفتن داشته باشد. فعالیت مغز علوم شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، مرکزی در منطقه خاورمیانه است که جایگاه نخست و دوم بین ترکیه و ایران جابهجا میشود.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز امسال توانست از کشورهای همسایه دانشجویانی جذب کند و مرکز تحقیقات روباتیک و فناوریهای نرم نیز موفق شد تعدادی از دانشجویان را علاقهمند به حضور در این مرکز کند.
در مرکز تحقیقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز روی هوش طبیعی و مصنوعی هم کار میکنیم، یعنی از فعالیتهای هوش انسانی میتوانیم برای طراحی الگوریتمهای جدید برای هوش مصنوعی استفاده کنیم و این روی بهبود عملکرد ذهنی افراد تأثیر مثبت دارد.
در مرکز تحقیقات روباتیک و فناوریهای نرم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز از روانپزشک استفاده میکنیم و از استادان علوم شناختی و اساتید روانشناسی بهره میبریم.
قطعات و تجهیزات روباتها ساخت داخل است؟
هدفمان این است که کارگروهی به نام فلسفه ذهن راهاندازی کنیم. فلسفه ذهن کمک میکند که ذهن ما چگونه کار کرده و تصمیم میگیرد. از دید اسلامی و علوم شناختی کارکرد بخشهای مختلف مغز به چه صورت است.
به همین دلیل از استادان حوزوی در مرکز خود استفاده میکنیم. با نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجانشرقی نیز صحبتهایی داشتیم تا استادانی به ما معرفی کنند و عضو این کارگروه باشند.
این نخستین کارگروه خواهد بود که درباره فلسفه ذهن بشر بهصورت علمی (ترکیبی از دیدگاههای علوم انسانی، علوم شناختی و مهندسی) فعالیت خواهند کرد.
آنا: آیا در دوران کرونا مرکز تحقیقات شما موفق به تولید محصول در مبارزه با این ویروس شده است؟
لطفیوند: در این زمینه فعالیتهای زیادی انجام دادهایم. از جمله محصولی طراحی کردیم که با استفاده از اشعه UV، وسایلی مانند گوشی، خودکار و کاغذ را ضد عفونی میکند.
روی تبسنجهایی که برای تشخیص استفاده میشوند نیز کار میکنیم. متأسفانه سنسورهای موجود در بازار گران هستند و بودجه لازم را برای خرید آنها نداشتیم.
روی یک روبات ضدعفونی نیز کار میکنیم که داخل اتاق حرکت میکند. بهعنوان مثال وقتی جلسه شما تمام شد و اتاق را خالی کردید، این روبات داخل اتاق حرکت کرده و با استفاده از اشعه UV، دستگیرهها، سطح میزها و تمام سطوح داخل اتاق را ضدعفونی میکند.
محصولات دیگری نیز داشتیم، مانند محفظه ضدعفونی موادغذایی که طرح آن را ارائه کردهایم و محلولپاش مواد ضدعفونیکننده را در این مرکز بدون دخالت دست، ساختیم؛ چراکه محلولپاشها شاید بهداشتی نباشند و باید بهصورت خودکار عمل کنند.
آنا: قطعات و تجهیزاتی که برای ساخت روباتها استفاده میکنید ساخت داخل کشور است؟
لطفیوند: متأسفانه تکنولوژی این تجهیزات پایه از قبیل موتور، پردازشگر یا دوربین در کشور تولید نمیشوند؛ اما سایر بخشها مانند طراحی، برنامهنویسی، آموزش، اسمبل کردن تجهیزات با همت دانشجویان ساخته میشوند.
آنا: نمیتوان این تجهیزات را داخل کشور تولید کرد؟
لطفیوند: ابعاد این تجهیزات کوچک است و تکنولوژیهای خاصی دارد. اکنون تکنولوژی ساخت تجهیزات ریزپردازشگرها را نداریم، به همین دلیل مجبوریم تجهیزات را از جاهای مختلف تهیه کنیم، اما در بخشهای دیگر تا جایی که ممکن است هدف ما بومیسازی و استفاده از امکانات و صنعتگران داخل کشور است.
اینجا یک موتور برقی به همت یکی از استادان دانشگاه ساخته شد که این موتور برقی کاملاً بومی است. میشود گفت این اسکوتر یا موتور برقی اکنون در مرکز ما موجود است.
آنا: بیشتر توضیح می دهید؟
لطفیوند: با توجه به اینکه موتورها و سایر وسایل حمل و نقل دودزاد بوده و موجب آلودگی هوا میشوند، یکی از استادان ما در این زمینه موتورسیکلت «براشلِس» ساخت که هم میتوان از آن در حوزه حمل و نقل بارهای فرودگاهی و هم داخل شهر استفاده کرد. قابلیت حمل بار بالا، سرعت و قدرت بسیار خوبی دارد.
هدف ما این است که اگر بودجه ساخت سه دستگاه از این محصول را داشته باشیم، برای نقل و انتقالاتی که داخل دانشگاه از یک ساختمان به ساختمان دیگر صورت میگیرد از موتورسیکلت تولید مرکز خودمان استفاده کنیم تا آلودگیهای صوتی و هوا وجود نداشته باشد و این یک سیستم امن و دوستدار محیط زیست است.
آنا: و سخن آخر....
لطفیوند: امیدوارم مسئولان توجه ویژهای به دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشند. اخیراً نشستی را با سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور داشتیم که حمایتهایی از مراکز ما انجام داد، بهویژه مرکز نوآوری بازیهای رایانهای، چراکه هزینه این مرکز بسیار بالاست، دانشگاه آزاد اسلامی نهاد دولتی نیست و تا اینجا توانسته با تلاشهای خود به فعالیتش ادامه دهد؛ اما نیاز به حمایتهای مسئولان ردهبالای کشوری نیاز دارد.
انتهای پیام/4078/4062/
انتهای پیام/