شرایط دریافت جنین توسط زوجین نابارور/ یک حقوقدان: قانون اهدای جنین در ایران باید اصلاح شود

به گزارش خبرنگار حوزه حقوقی و قضائی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، زوج‌های بسیاری هستند که به دلیل ناباروری یکی یا هر دو نفر آن‌ها، امکان فرزنددار شدن را ندارند؛ اما از طریق دریافت جنین اهدایی می‌توانند صاحب فرزند شوند.

اهدای جنین به زبان ساده روشی است که در آن از سلول‌های جنسی زن و مرد اهداکننده که باید زوج شرعی و قانونی باشند در محیط آزمایشگاهی جنینی تشکیل شود که با استفاده از امکانات پزشکی و آزمایشگاهی، به رحم زن متقاضی فرزند انتقال داده شود.

اهدای جنین در کشور ما با قانونی که مجلس شورای اسلامی در سال 1382 به نام قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور به تصویب رساند، شکل حقوقی مشخصی پیدا کرد؛ اما لزوم اصلاح این قانون در حال حاضر به‌شدت احساس می‌شود.

قانون اهدای جنین چه می‌گوید؟

امیرحسین صفدری، پژوهشگر و محقق علم حقوق در گفتگو با خبرنگار حوزه حقوقی و قضائی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در رابطه با قانون اهدای جنین مصوب سال 1382، گفت: مطابق با ماده 1 این قانون کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذی‌صلاح مجاز خواهند بود با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در آن قانون نسبت به انتقال جنین‌های حاصله از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آن‌ها (هر یک به‌تنهایی یا هر دو) به اثبات رسیده اقدام نمایند.

شرایط دریافت جنین توسط زوجین نابارور

این پژوهشگر علم حقوق افزود: قانون‌گذار ما در ماده 2 قانون نحوه اهدای جنین، برای دریافت جنین شرایطی را مقرر کرده است و به‌صراحت بیان می‌کند که تقاضای دریافت جنین اهدایی باید مشترک از طرف زن و شوهر تنظیم و تسلیم دادگاه شود و دادگاه در صورت احراز شرایط ذیل مجوز دریافت جنین را صادر می‌کند: الف) زوجین بنا به گواهی پزشکی معتبر، امکان بچه‌دار شدن نداشته باشند و زوجه استعداد دریافت جنین را داشته باشد. ب) زوجین دارای صلاحیت اخلاقی باشند. ج) هیچ‌یک از زوجین محجور نباشد. د) هیچ‌یک از زوجین مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج نباشد. ه) هیچ‌یک از زوجین معتاد به مواد مخدر نباشد. و) زوجین بایستی تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.

نحوه رسیدگی به درخواست جنین اهدایی در محاکم قضائی

صفدری در خصوص نحوی رسیدگی برای دریافت جنین توسط زوجین ادامه داد: قانون‌گذار ما در ماده 4 قانون نحوه اهدای جنین بیان می‌کند که بررسی صلاحیت زوجین متقاضی در محاکم خانواده، خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی صورت خواهد گرفت و عدم‌تأیید صلاحیت زوجین قابل تجدیدنظر است.

وی تأکید کرد: نکته مهمی که باید گفت این است که برای دریافت جنین نیازی به تنظیم دادخواست نیست و صرف یک درخواست ساده از طرف یک زوج برای دریافت جنین کفایت می‌کند، یعنی به زبان ساده‌تر تقاضای زوجین می‌تواند بر روی یک برگه سفید معمولی نوشته شود و به امضای زوج و زوجه برسد و پس‌ازآن تقدیم دادگاه خانواده محل اقامتشان بشود.

شرایط اهدای جنین توسط زوجین بارور

این پژوهشگر علم حقوق در ادامه با اشاره به ماده 2 آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور مصوب 1383، ادامه داد: در خصوص زوج‌هایی که می‌توانند جنین اهدا کنند شرایطی را مشخص کرده که عبارت‌اند از: الف) علقه و رابطه زوجیت قانونی و شرعی. ب) سلامت متعارف جسمی و روانی و ضریب هوشی مناسب. پ) نداشتن اعتیاد به مواد اعتیادآور و روان‌گردان. ت) مبتلا نبودن به بیماری‌های صعب‌العلاج نظیر ایدز، هپاتیت و... .

وی تصریح کرد: قانون‌گذار ما برای تأکید بیشتر در ماده 3 این آیین‌نامه به‌صراحت بیان می‌کند که اهداء جنین باید با موافقت و رضایت کتبی زوج‌های اهداءکننده و در مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری، با احراز هویت آنان و به‌صورت محرمانه انجام گیرد و مطابق تبصره ماده ۶ این آیین‌نامه اطلاعات مربوط به جنین‌های اهدایی جزو اطلاعات به‌کلی سری طبقه‌بندی محسوب می‌شوند. با توجه به مفاد این قانون و آیین‌نامه آن باید گفت افشای این اطلاعات جرم بوده و مجازات سختی برای مرتکبان آن خواهد داشت.

وظایف زوجین در قبال فرزندان متولدشده حاصل از اهدای جنین

این پژوهشگر علم حقوق توضیح داد: قانون‌گذار در خصوص وظایف زوجین و آثار حقوقی طفل متولدشده از اهدای جنین را در ماده 3 قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور مصوب 1382 این‌گونه بیان می‌کند که وظایف و تکالیف زوجین اهداء گیرنده جنین و طفل متولدشده ازلحاظ نگهداری و نفقه و احترام، نظیر وظایف و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.

وی در پایان تأکید کرد: به‌عنوان یک پژوهشگر و محقق در علم حقوق معتقدم قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور و آیین‌نامه آن دارای نقایص و ابهاماتی ازلحاظ حقوقی و فقهی است که ضرورت دارد اصلاح هر چه زودتر این قانون قدیمی در دستور کار قرار گیرد.

صفدری ادامه داد: متأسفانه باید بگویم این قانون از میان آثار حقوقی فقط به بخشی از این آثار اشاره‌کرده است و در خصوص مباحث مهمی همچون نسب، ارث، محرمیت، ولایت قهری که از آثار نسب مشروع است و غیره سکوت کرده است که این یک ایراد بزرگ ازلحاظ حقوقی نسبت به این قانون است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: باید بگویم در شرایط فعلی کشور ما که اصل این مسئله مهم یعنی اهدای جنین حل‌شده است و ما قانونی در این خصوص داریم نیاز است با اصلاح قانون نحوه اهدای جنین مصوب سال 1382 نقایص و ابهامات این قانون را برطرف کنیم تا ازلحاظ حقوقی، فقهی و اجتماعی مشکلاتش حل شود و به‌تبع این اصلاح نیاز اصلی جامعه هم برآورده شود، مهم‌ترین عامل در خصوص اهدای جنین و رحم اجاره‌ای فرهنگ‌سازی و آگاهی دادن به مردم در خصوص این دو پدیده مهم در فرزندآوری است که می‌تواند به افزایش موالید کمک شایان توجهی کند.

انتهای پیام/4145/پ