شکست برجام؛ پایانی بر امید کنشگری مؤثر پایتخت‌های اروپایی در نظم نوین جهانی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا- محمد یوسفی؛ اروپا به‌دلیل وابستگی به ایالات متحده آمریکا در عرصه‌های مختلف ازجمله اقتصادی و نظامی، درصدد است خود را با سیاست‌های ضد ایرانی واشنگتن در زمینه تحریم‌های تسلیحاتی ایران همراه نشان دهد. آمریکا بزرگ‌ترین شریک اروپایی‌ها در زمینه تجارت محسوب می‌شود و اروپا بدون ایالات متحده قادر به حفظ امنیت خود در چارچوب مرزهای سرزمینی نیست؛ لذا به نظر می‌آید اتحادیه اروپا چاره‌ای جز همکاری با واشنگتن ندارد، هر چند همکاری با رئیس‌جمهور مغروری همچون دونالد ترامپ باشد که همواره نگاهی از بالا به پایین در مواجهه با شرکای اروپایی خود داشته است.

بیشتر بخوانید:

هدف آمریکا تمدید دائمی تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی است

در موضوع توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی که حاصل بیش از یک دهه مذاکره و تلاش هیئت‌های اروپایی در تعامل با تهران بوده است، گرچه برجام نقش مهمی برای اروپایی‌ها دارد، اما به‌دلیل شدت وابستگی پایتخت‌های اروپایی به واشنگتن آن‌ها را تا مرز باخت حیثیتی پیش برده است، زیرا برنامه جامع اقدام مشترک، به منزله بزرگ‌ترین توافق امنیتی برای اروپای متحد محسوب می‌شود که در صورت موفق نبودن دولت‌های اروپایی، این موضوع می‌تواند به چالشی حیثیتی برای اروپایی‌ها تبدیل شود؛ از این رو اروپایی که در چارچوب نظم نوین جهانی به‌دنبال پیدا کردن نقشی مؤثر در عرصه بازیگری است، نمی‌تواند درقبال این موضوع بی‌تفاوت باشد. 

دونالد ترامپ و امانوئل مکرون، رؤسای جمهور آمریکا و فرانسه

پایان یافتن معاهده برجام می‌تواند امیدها را برای دست یافتن به نقش مؤثر برای اروپای متحد کمرنگ‌تر از پیش کند. با وجود اشراف پایتخت‌های اروپایی به این موضوع، به‌دلیل وابستگی آنها به واشنگتن شاهدیم همراه با افزایش محدودیت‌های ایالات متحده بر ایران در چارچوب فشار حداکثری واشنگتن بر تهران، با هدف کارشکنی در تحقق حق دستیابی کشورمان به حق تجارت آزاد تسلیحات که طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت، تنها مدتی کمتر از چهار ماه به آن باقی مانده است، تروئیکای اروپایی (انگلستان، فرانسه و آلمان) به‌عنوان اجزای تکمیل‌کننده این پازل ایفای نقش می‌کنند. 

تروئیکای اروپایی با تحمیل پیش‌نویسی به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایه‌گذار قطعنامه ضد ایرانی شدند، در حالی که از سال 2012 تاکنون به‌دلیل سطح بالای همکاری‌های ایران با آژانس هیچ قطعنامه ضد ایرانی در آژانس تصویب نشده بود. 

سیاست فشار اروپایی‌ها بر ایران

با مرگ مشکوک یوکیو آمانو، رئیس پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و روی کار آمدن رافائل گروسی چنین وقایعی قابل پیش‌بینی بود. در حالی قطعنامه ضد ایرانی در دوره ریاست گروسی بر این سازمان صادر شد که طبق آمارها بیش از 20 درصد بازرسی‌های آژانس در جهان در ایران انجام می‌شود. غربی‌ها با این نوع سیاست، علاوه بر در پیش گرفتن سیاست فشار بر تهران، با محکوم کردن عملکرد جمهوری اسلامی به‌دنبال ایجاد فشار بر پایتخت‌های هم‌سو با تهران، یعنی پکن و مسکو هستند تا هزینه حمایت از تهران را از سوی این دو پایتخت افزایش دهند و ایجادکننده مسئولیت دیپلماتیک برای پکن و مسکو باشند؛ زیرا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی تهران همراهی دو عضو اصلی شورای امنیت یعنی روسیه و چین شرط لازم است.

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

به نظر نمی‌آید در مقطع کنونی و در حالی که تحریم‌ها علیه مسکو بار دیگر تمدید شده است و با توجه به تنش‌های رخ‌داده میان غرب با چین بر سر موضوع تایوان و تحریم برخی مقامات چینی به‌وسیله ترامپ و سردی حاصل از این نوع اقدامات، غربی‌ها بتوانند با فشار بیشتر، پکن و مسکو را با خود همراه کنند و در صورت ارائه هرگونه پیش‌نویسی در شورای امنیت سازمان ملل متحد در راستای تمدید مجدد تحریم‌های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی با وتوی احتمالی روسیه و چین مواجه خواهند شد.

به نظر می‌آید در صورت ادامه یافتن سیاست فشار حداکثری بر تهران از سوی غرب که در حال حاضر تروئیکای اروپایی به بازیگر فعال آن مبدل شده است، چیزی جز باخت حیثیتی عاید اروپا شود. در اوضاع کنونی چیزی از برجام باقی نمانده و آنچه به جا مانده، تنها پوسته توافق سال 2015 است که ستون فقرات آن خرد شده است. در عمل نیز پس از خروج ایالات متحده از این توافق، جز حداقل منفعت سیاسی که با افزایش فشار سیاسی عملاً از بین خواهد رفت، منفعتی برای تهران باقی نمانده است. در نتیجه، احتمال واکنش تهران در این زمینه افزایش خواهد یافت که یکی از گزینه‌های احتمالی می‌تواند حتی خروج از برجام باشد، زیرا صبر راهبردی جمهوری اسلامی می‌تواند هم‌زمان با تشدید فشارها پایان یابد.

به همین دلایل است که اروپایی‌ها تاکنون حاضر به اجرای ساز و کار بازگرداندن خودکار تحریم‌ها یا همان «مکانیسم ماشه» نشده‌اند، زیرا می‌دانند یک‌بار دیگر بازنده بازی در کنار کاخ سفید خواهند بود.

انتهای پیام/4106/4033/