7 سال با دولت روحانی؛ مردم گله‌مند، دولتمردان راضی/ عاقبت وعده‌های رئیس‌جمهور چه شد؟

به گزارش خبرنگار حوزه دولت گروه سیاسی خبرگزاری آنا، از نخستین روز انتخاب حسن روحانی به‌عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی کشور تاکنون نزدیک به 7 سال می‌گذرد و او در حالی هشتمین سال ریاست جمهوری خود را آغاز کرده که دولت او با مشکلات متعددی ازجمله؛ تحریم، تورم، رکود تورمی، افزایش سطح فقر و وضعیت نه چندان مساعد سیاست خارجی دست و پنجه نرم می‌کند.

روحانی در شرایطی آغاز به‌کار کرد که برخی از شاخص‌های اقتصادی کشور مناسب نبود و او توانست روی موج همین مشکلات سوار شده و در انتخابات ریاست جمهوری رقبایش را پشت سر بگذارد و به پاستور برسد. اما دولت روحانی نه‌تنها رویه غلط دولت‌های قبل را اصلاح نکرد، بلکه با شدت و به نحو جدیدی این رویه را ادامه داد و مسائل و مشکلات جدیدی را بر مشکلات قبلی افزود و از همه بدتر اینکه دولت روحانی ریشه حل مشکلات کشور را در خارج، «مذاکره با کدخدا» و سرانجام برجام می‌دید.

حالا دولت او در شرایطی آخرین سال زمامداری‌اش را پشت سر می‌گذارد که به عقیده سرسخت‌ترین حامیان سیاسی وی هم، میان پروژه دولت در سیاست خارجی، اقتصاد و فرهنگ شکاف عمیقی وجود دارد؛ شکافی که این روزها او و دولتش را مجبور به تکرار رویکردهایی کرده است که روزی خود در خط مقدم منتقدان آن قرار داشت.

در این گزارش قصد داریم، به طور مصداقی عملکرد دولت را در چند حوزه مورد بررسی قرار دهیم، حوزه‌هایی که دولت روحانی در هفت سال گذشته آن را جزئی از کارنامه مثبت خود قلمداد می‌کند، اما به باور کارشناسان دولت در هیچ‌کدام از این حوزه‌ها دستاوردی نداشته و نفعی نبرده است.

1- زیرسؤال بردن استقلال بانک مرکزی

طهماسب مظاهری، رئیس کل اسبق بانک مرکزی در یادداشتی در نقد عملکرد هفت ساله دولت روحانی و مقایسه آن با دولت‌های قبلی نوشته است که «رشد نقدینگی با همان شتاب قبلی ادامه یافت، رشدی که بخش بزرگی از آن از محل سود‌های موهومی بانک‌ها ایجاد می‌شود و به ناترازی صورت‌های مالی بانک‌ها شدت می‌بخشد و بالقوه تورم شدیدی را در بدنه اقتصاد شکل می‌دهد. برای کنترل این تورم، همان سیاست سرکوب تورم و سرکوب نرخ ارز دنبال شد. کوشش شد نرخ ارز را به شکل دستوری کاهش یابد. نصایح و اندرز‌های مشفقانه کارشناسان درخصوص اینکه سیاست سرکوب نرخ‌ها راه‌حل نیست و درنهایت یک روز آن فشار بالقوه، همانند فنر فشرده شده، به ناگهان آزاد می‌شود و همه دستاورد‌های دوران سرکوب را از بین می‌برد، شنیده نشد و درنهایت این اتفاق، که بی‌برو‌برگرد حتمی الوقوع بود، در نیمه دوم سال ۱۳۹۶ رخ داد.»

 او تأکید می‌کند: «دخالت دولت در امور پولی و بانکی نیز از پدیده‌های قابل ذکر در عملکرد دولت است. دولت آقای روحانی با اولویت دادن به تأمین هزینه‌های دولت، به هر قیمت، سیاست‌های پولی را فدای سیاست‌های بودجه‌ای کرد و اختیارات قانونی بانک مرکزی در تدوین و نظارت بر سیاست‌های پولی را از مدیران بانک مرکزی سلب کرد و متاسفانه آن مدیران نیز به هر دلیل و انگیزه، از جمله احترام به رای و نظر رئیس‌جمهور، زیر بار این تحمیل رفتند.»

2- برجام نافرجام

روزی بود که اعضای کابینه از رئیس جمهور گرفته تا ظریف، خروج آمریکا را از برجام امری محال و غیرممکن تلقی می‌کردند و امضای جان کری را تضمین اجرای مادام‌العمر برجام می‌دانستند و به عقیده کارشناسان این خوش‌بینی کاذب سبب شد تا دولت، گوشی برای شنیدن حرف منتقدان نداشته باشد. روحانی هم مدام در سال 92 می‌گفت: «هم سانتریفیوژ باید بچرخد، هم چرخ زندگی مردم»؛ لذا این موضوع گوش و چشمان دولت را بست تا واقعیت‌های حاکم بر نظام جهانی را نه ببیند و نه بشنود.

به عبارت صریح‌تر، می‌توان اینگونه گفت که شکاف موجود میان تصویرسازی ذهنی دولت از واقعیت‌های بین‌المللی با آنچه در عالم واقع وجود داشت، ناشی از اصالت‌بخشی دولتمردان به قواعد مکتوب حقوق بین‌المللی و چشم‌پوشی از رویکرد رئالیستی قواعد جهانی که معطوف به قدرت بازیگران است، است. 

نگاهی به اقدامات آمریکا و اروپا در یکسال گذشته در قبال جمهوری اسلامی دلیل این ادعاست که 1- «تعطیلی صنعت هسته‌ای کشور» 2- «خروج آمریکا از برجام و عدم انجام تعهدات برجامی از سوی آمریکا و اروپا» 3- «تحریم صادرات آب‌سنگین و اورانیوم ایران» 4- «تحریم‌های جدید علیه بخش پتروشیمی ایران» 5- «تحریم‌های طلا، فلزات گران‌بها، دلار و خودروسازی»، 6- « تحریم بخش انرژی و اعلام تمدید برخی معافیت‌ها»،  7- «تعیین ۱۲ شرط ناممکن از سوی امریکا برای مذاکره با ایران»، 8- «تشکیل گروه اقدام علیه ایران»، 9- «تحریم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» 10- «اعلام لغو معافیت تحریم نفت ایران برای تمامی کشورها»، 11- «ارعاب با آرایش جنگی و القای حمله نظامی» 12- «اعزام ناو آبراهام لینکلن و بمب‌افکن‌های بی‌۵۲ به خلیج‌فارس» و 13- «تجاوز به حاکمیت هوایی و سرزمینی جمهوری اسلامی با فرستادن پهپاد جاسوسی» و 14- «توقیف نفتکش ایرانی» و 15-  عدم انجام تعهدات «تلاش برای تشکیل ائتلاف نظامی در خلیج فارس» و ... مصادیقی است که نشان می‌دهد امضای آمریکایی‌ها بر برجام تضمین برای امضای توافق نامه هسته‌ای نبود.

3- ارز 4200 تومانی

روزنامه سازندگی در گزارش روز دوشنبه، چهارم شهریور 1398 خود با عنوان «پشت پرده ایده ارز 4200 تومانی» نوشت: «هنوز کسی نمی‌داند ایده ارز 4200 تومانی از چه کسی بود؟ پرداخت آن به نفع یا زیان کشور بود؟ چه کسانی از آن دفاع کردند و چه کسانی آن را نفی می‌کردند؟... بر اساس آنچه تاکنون اعلام شده، نزدیک به 18 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی که دولت پرداخت کرده، به کشور بازنگشته است.»

ارز 4200 تومانی که به دلار جهانگیری مشهور است، صدای موافقان دولت را هم درآورده و هرچند دولت می‌گوید، این نوع ارز برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده شده، اما گزارش دیوان محاسبات کشور، خلاف حرف دولت را ثابت کند؛ چون در گزارش دیوان محاسبات آمده که هنوز شفاف نیست دلار 4200 تومانی برای واردات کدام کالاها تخصیص داده شده و چه میزان کالای ضروری وارد کشور شده است؛ هرچند دیوان محاسبات پس از واکنش تند روحانی، از گزارش خود عقب نشست، اما این گزارش از یک حقیقت پرده برداشته است.

4- حقوق‌های نجومی

پرونده حقوق‌های نجومی در دولت روحانی، سروصدای بسیاری به پا کرد و از همه مهم‌تر اینکه پس از رسانه‌ای شدن آن، روند حقوق‌های نجومی در دولت نه‌تنها متوقف نشد، بلکه شدت هم گرفت و هرازگاهی از درون دولت، زمزمه‌های حمایت از مدیران نجومی‌بگیر به گوش می‌رسید و حقوق نجومی را باعث افزایش انگیزه مدیران عنوان می‌کردند!

رسوایی فیش‌های حقوقی مدیران دولتی در خرداد ۱۳۹۵ با انتشار فیش‌های حقوقی مدیران بیمه مرکزی ایران، رئیس صندوق توسعه ملی، مدیران بانک رفاه کارگران و مسئولان و مدیران چند سازمان دیگر رخ داد و بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و افکار عمومی در پی داشت. علاوه بر استعفای چند نفر از مدیران صنعت بیمه، بانک‌ها و مؤسسات اقتصادی دیگر، نام اشخاصی مانند حسین فریدون، برادر رئیس‌جمهور هم در جریان این جنجال‌ها مطرح شد.

مصطفی کواکبیان نماینده سابق مردم تهران در مجلس دهم درباره فیش‌های نجومی گفت: «آماری وجود دارد که حدود سه هزار فیش بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان وجود دارد که قانونی نیست، البته ۳۰۰ فیش هم بالای ۵۰ میلیون تومان داریم که پوشش قانونی ندارد.»

5- عدم مقابله جدی با رانت‌خواری

روحانی که خود را حقوقدان می‌داند و ادعا می‌کرد که کلید مقابله با رانت‌خواری و ویژه‌خواری در دستان او و حلقه نزدیک به اوست، اما در طول این هفت سال کلید دولت برای مقابله با رانت‌خواری نچرخید، چون حلقه نزدیک به دولت و مدیران نزدیک به بدنه اجرایی، خود درگیر رانت و ویژه‌خواری هستند، مانند مهدی جهانگیری برادر اسحاق جهانگیری که به واسطه نزدیک بودن به بردارش دست به فعالیت‌های مشکوک اقتصادی زده است.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در همین رابطه به خبرنگار آنا گفت: «دولت روحانی مانند سایر دولت‌ها در مقابل رانت‌ها کوتاه آمد و نمی‌تواند ادعا کند که با رانت جنگیده؛ چون کماکان به خصوص در حوزه قاچاق رانت‌ها بدتر شده است.»

6- برخورد تند با منتقدان

رئیس‌جمهور که پیش‌تر گفته بود از بستن دهان منتقدان به خدا پناه می‌برد، بارها در چندین سخنرانی خود منتقدان را «بی‌عقل»، «بی‌سواد»، «بی­‌شناسنامه»، «هوچی­‌باز»، «بی­کار»، «متوهم»، «عصر حجری»، «تازه به دوران رسیده»، «اقلیتی تندرو»، «هراسان»، «ترسو»، «بزدل سیاسی»، «از تاریخ عقب‌مانده»، «اقلیتی کارشکن و دروغ‌پراکن» «کاسبان تحریم»، «افراطی»، «یک عده کودک»، «ساده‌لوح»، «دروغ‌گو» و «هووهای برجام» نامیده است. وی همچنین در برخی موارد نیز در مورد منتقدان گفته بود: «اقلیتی که سخنان آن‌ها نیش‌دار است»، «از خلفت خدا هم ایراد می‌گیرند»، «ذهن تخیلی کوچکی دارند»، «آلزایمر سیاسی دارند»، «از روی شکم‌سیری حرف می‌زنند»، «مثل ماشین‌دودی، دود پخش می‌کنند» و «عینک بزنند» و ...

علاوه بر ادبیات توأم با عصبانیت و نیش‌دار رئیس‌جمهور در قبال منتقدان، مواردی مانند: شکایت دولتی‌ها علیه رسانه‌ها، تعطیلی روزنامه، لغو سخنرانی کارشناسان و تحلیلگران در نشست‌های دانشگاهی و همچنین دستگیری برخی منتقدان و.. همه و همه حاکی از فشار، ایجاد محدودیت و توهین به منتقدان است که در این هفت سال گذشته در دستور کار دولت روحانی قرار گرفته است.

به گفته بسیاری از کنشگران سیاسی سوابق هفت ساله دولت حسن روحانی نشان می‌دهد که دولت او، دولت شعار است و بنابه گفته حجت‌الاسلام محمدزارع فومنی، دولت یازدهم و دوازدهم در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران، ضعیف‌ترین، ناتوان‌ترین و ساده‌لوح‌ترین دولت‌ها بوده‌اند.

درواقع این روزها خود روحانی، دیگر مانند گذشته از برجام، از عملکرد سیاست خارجی دولتش، از عملکرد اقتصادی، از عملکرد فرهنگی و نیز از نحوه تعامل دولتش با احزاب خیلی دفاع نمی‌کند؛ چون می‌داند که دفاع از چیزی که وجود ندارد، شبیه به یک طنز است و در شرایط فعلی کشور، فقط موجب رنجش مردم خواهد شد.

انتهای پیام/4079/