3 پرونده مهم ایران در عراق کدامند؟/چالش حشدالشعبی برای گفتگوهای راهبردی بغداد-واشنگتن

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، بالاخره بعد از کش‌وقوس‌های فراوان در عراق مصطفی الکاظمی، رئیس دستگاه اطلاعاتی عراق با حمایت اکثریت جریان شیعی، خلأ سیاسی را که نتیجه استعفای عادل عبد المهدی بود پر کرد. وی توانست اکثریت کابینه خود را تشکیل دهد و هفت وزیر باقی‌مانده هم روز شنبه توانستند از پارلمان عراق رأی اعتماد بگیرند.

اما این تنها آغاز دوره‌ای است که خود مبدأ تحولات گسترده در عراق خواهد بود، به‌خصوص که پرونده ناتمامی مثل حل مناقشه ارضی با اقلیم کردستان عراق، حملات داعش، ترور فرماندهان مقاومت و مسئله خروج نیروهای نظامی خارجی از خاک عراق هنوز برجای‌مانده است. به این موارد باید وضعیت نابسامان اجتماعی حاصل از فساد اقتصادی و طبقاتی و کاهش شدید قیمت نفت که این کشور تک‌محصولی را با چالش‌های جدیدی روبه‌رو کرده است، افزود.

مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق

در سطح منطقه‌ای هم بعد از روی کار آمدن الکاظمی نخست‌وزیر جدید، وی وزیر دارایی خود را برای شروع همکاری‌های اقتصادی با عربستان به ریاض فرستاد تا هم از سرمایه‌گذاری‌های ریاض در عراق استفاده و هم مسئله صادرات برق عربستان به عراق را پیگیری کند.

بیشتر بخوانید:

درآمدی بر ریشه‌های «داخلی» و «خارجی» ناآرامی‌های عراق/ رد پای موساد و سیا در اعتراضات همسایه غربی ایران مشهود است

توطئه محور عبری، عربی، غربی علیه ایران نقش بر آب شد/ عراقی‌ها همچنان دوستدار ایران

بعد از سفر سردار قاآنی، فرمانده سپاه قدس به عراق و ایجاد انسجام بین گروه‌های مختلف شیعی، دوباره نقش مؤثر جمهوری اسلامی در ایجاد ثبات و امنیت عراق روشن شد. سفری که خروجی آن نخست‌وزیر مصطفی الکاظمی شد. در همین رابطه جمهوری اسلامی در حال حاضر سه پرونده را در عراق دنبال می‌کند؛

1. ایجاد ثبات سیاسی و امنیتی در عراق

۲. اخراج نیروهای آمریکایی و ائتلاف از عراق

۳. گسترش روابط اقتصادی علی‌رغم فشارها و تحریم‌های امریکا (سفر وزیر نیروی کشورمان در همین راستا بود)

از سوی دیگر، ترکیه دیگر بازیگر منطقه‌ای در عراق است که نقش مؤثری به‌خصوص در حوزه امنیتی و اقتصادی دارد. هواپیماهای ترکیه همواره به بهانه مبارزه با کردها، حریم هوایی عراق را نقض می‌کنند و آنکارا در مناطق مرزی با عراق پایگاه‌های نظامی تأسیس کرده است، بااین‌وجود، دارای بالاترین روابط اقتصادی با بغداد است.

بر اساس این گزارش، در سطح بین‌المللی سه بازیگر تأثیرگذار در عراق وجود دارند:

آمریکا: بعد از سقوط صدام امریکا به همراه جمهوری اسلامی دو بازیگر تأثیرگذار در عراق لقب گرفتند. آمریکایی‌ها همواره سناریوهای مختلفی را در عراق پیاده‌سازی کردند، از تقسیم عراق به سه کشور یا اقلیم گرفته تا ظهور داعش و مسئله استقلال اقلیم کردستان که همواره در طرح‌ها و نقشه‌های خود شکست‌خورده و سفارت‌خانه امریکا در بغداد مرکز اصلی تحولات در این کشور است.

روسیه: ورود روسیه به جنگ داخلی سوریه باعث شده است که یک مرکز فرماندهی علیه داعش در بغداد با حضور چهار کشور ایران، روسیه، سوریه و عراق شکل بگیرد. روسیه در عراق به دنبال فروش تسلیحاتی و استفاده از انرژی عراق است، همچنین به همراه چین به دنبال ایجاد کریدور نفتی هستند.

چین: شاید اگر سه عامل را به‌عنوان دلایل فشار به دولت عبد المهدی برای استعفا عنوان کنیم، یکی از آن‌ها، قراردادهای میلیاردی زیرساختی است که دولت عادل عبدالمهدی با چین منعقد کرد. این قراردادها بخشی از وابستگی اقتصادی عراق به آمریکایی‌ها را مرتفع می‌ساخت، چراکه دولت عراق متعهد شده بود که نفت را با قیمت ارزان‌تر به چینی‌ها بفروشد.

عیار مشروعیت گفتگوهای راهبردی از منظر حشد الشعبی

از سوی دیگر، گروه‌های مقاومت عراق برنامه زمان‌بندی‌شده‌ای را از دولت خود خواستند، که طبق آن خروج آمریکایی‌ها اعلام شود. «نصر الشمری» روز یکشنبه با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر به زمزمه‌ها در زمینه تلاش‌های آمریکا برای باقی ماندن در عراق و دور زدن طرح مصوب مجلس درباره لزوم خروج از این کشور واکنش نشان داد و نوشت: «هرگونه مذاکراتی که در رأس بندهای آن تصمیم ملت عراق، پارلمان و دولت آن در زمینه عقب‌نشینی کامل و فوری (نیروهای خارجی) از سراسر عراق نباشد، باطل، غیر الزام‌آور و غیرقانونی است. ما در نجباء چنین مذاکراتی را به‌هیچ‌عنوان و از سوی هر کس که صادر شود، به رسمیت نخواهیم شناخت.»

این در حالی است که «ابوعلی العسکری» اعلام کرد باید یکی از فرماندهان حشدالشعبی در تیم مذاکره با دشمن آمریکایی در زمینه خروج نظامیان این کشور از عراق حضورداشته باشد. به گفته وی، ما از دیدن اسامی تیم مذاکره‌کننده با دشمن آمریکایی شوکه شدیم، زیرا بیشتر اعضای این تیم طرفدار حضور آمریکایی‌ها در عراق هستند. ما خواهان آن هستیم که اسامی سه نفر از اعضای این تیم که طرفدار دشمن آمریکایی هستند، تغییر کند. به گفته این مسئول امنیتی گردان‌های حزب‌الله عراق، لازم است در این تیم یکی از فرماندهان حشدالشعبی، شخصیتی عشایری، شخصیتی رسانه‌ای و ملی به‌عنوان عضو ناظر برای انتقال جزئیات مذاکره حضورداشته باشند.

این تردیدها از آنجا مطرح شد که «گابریل صوما» مشاور ترامپ در امور غرب آسیا ماه گذشته صراحتاً اعلام کرده بود الکاظمی اجازه خروج نیروهای آمریکایی از عراق را نخواهد داد. وی به وبگاه «المعلومه» گفته بود: دو توافق میان دولت عراق و ایالات‌متحده آمریکا وجود دارد؛ اولی توافق راهبردی و پیرامون روابط دوجانبه میان بغداد و واشنگتن ازنظر سیاسی، دیپلماتیک، تجاری، مالی، انرژی، مسائل قضایی و نیز خدمات، علوم، فرهنگ و محیط‌زیست است و توافقنامه دوم، توافق چارچوب استراتژیک و مربوط به امنیت میان طرفین است؛ این توافقنامه دوم، حضور آمریکا در منطقه و خروج آن از عراق را مشخص می‌کند.

نیروهای حشدالشعبی در جبهه‌های نبرد

توافقنامه امنیتی معروف توافقنامه چارچوب استراتژیک در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۱ و پس از خروج نیروهای آمریکایی از عراق تمام شد اما دولت عراق در سال ۲۰۱۴ بار دیگر آن را فعال کرد. مذاکراتی که در ژوئن میان عراق و آمریکا برگزار خواهد شد مربوط به این توافقنامه‌های قابل‌اجرا هستند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا توافقنامه استراتژیک با آمریکا لغو خواهد شد؟ گفت: لغو این توافقنامه با آمریکا امری بعید است. دولت عراق قصد دارد توافقنامه‌ها با واشنگتن را قابل‌اجرا نگه دارد. به گفته صوما، نخست‌وزیر جدید عراق به دلیل وجود خطر داعش، نیروهای آمریکایی را در عراق نگه خواهد داشت و اجازه خروج آن‌ها را نخواهد داد. داعش همچنان در عراق قوی است و امنیتش را تهدید می‌کند. خطر داعش، الکاظمی را به سمت ادامه حضور نیروهای آمریکایی در عراق و عدم درخواست برای خروج آن‌ها سوق خواهد داد.

اشاره مستقیم و بدون پرده‌پوشی این مقام آمریکایی به تداوم تهدیدات داعش به‌گونه‌ای که الکاظمی چاره‌ای جز موافقت با حضور نیروهای تروریست پنتاگون نداشته باشند، در حقیقت افشای خبث نیت واشنگتن برای استفاده از ابزار تروریسم تکفیری به‌منظور ادامه هژمون این کشور به شمار می‌رود. درنتیجه می‌توان گفت عراق روزهای پرفرازونشیبی را پیش روی خود خواهد داشت.

انتهای پیام/4106/پ