درآمدی بر ریشه‌های «داخلی» و «خارجی» ناآرامی‌های عراق/ رد پای موساد و سیا در اعتراضات همسایه غربی ایران مشهود است

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا – حسین ارجلو؛ عراق به‌عنوان یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه و جهان و چهار راه مهم ژئوپولتیک غرب آسیا، همواره در کانون توجهات بازیگران بین‌المللی بوده و به همین دلیل، جنگ‌ها و ناآرامی‌های داخلی این کشور را می‌توان محصول نامبارک جایگاه برجسته‌اش دانست. عراق با برخورداری از منابع عظیم نفت و تولید روزانه 3 میلیون و 800 هزار بشکه طلای سیاه، سومین کشور صادرکننده این کالای راهبردی پس از عربستان و روسیه است و از سوی دیگر، پل ارتباطی جبهه مقاومت از تهران تا مرزهای رژیم صهیونیستی به شمار می‌آید. همین پارامترها کافی است تا اتفاقات اخیر همسایه غربی ایران را با نگاهی کلان‌تر و عمیق‌تر بررسی کنیم؛ درعین‌حال نمی‌توان از عوامل داخلی و زخم‌های به‌جامانده از تأثیر ساختارهای ناکارآمد و فرسوده این کشور طی چند دهه گذشته بر غلیان خشم مردم غفلت کرد. از این منظر، فاکتورهای انگیزشی مؤثر در اغتشاشات و اعتراضات عراق را می‌توان به دو بخش «داخلی» و «خارجی» تقسیم کرد.

1. عراق، منشوری از طیف‌های قومی و مذهبی را در خود جای‌داده و شاید اگر آن را کشور 72 ملت بخوانیم، سخن به‌گزاف نگفته‌ایم. سهم این طوایف اما در ساختار سیاسی یکسان نیست و همین امر موجب بروز شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی شده است. شیعیان عراق، 60 الی 65 درصد، برادران اهل تسنن 32 الی 37 درصد، کردها 15 الی 20 درصد و ترکمان‌ها هم درصد کمتری از بافت جمعیتی این کشور را تشکیل می‌دهند. بر اساس این ساختار سیاسی که از سال 2005 شکل گرفت، پست ریاست جمهوری به کردها، نخست‌وزیری به شیعیان و ریاست مجلس نیز به اهل تسنن داده شد و به‌این‌ترتیب، زمینه را برای سرباز کردن مشکلات فراهم کرد. در حقیقت، دولت عراق بر پایه این تقسیم‌بندی، عملاً فاقد قدرت اجرایی است، ضمن اینکه در کابینه، سهم‌بندی میان اقوام و طوایف وجود دارد و دولتی ناهمگون از این رهگذر شکل‌گرفته که هر کدام از اعضای آن، قصد تحقق منافع حداکثری خود را دارند.

به‌عنوان نمونه، کردها 20 درصد از سهم بودجه را در اختیار گرفته‌اند، درحالی‌که طبق قانون باید 17 درصد سهمیه داشته باشند. افزون بر این، 900 هزار بشکه نفت در روز بدون دخالت دولت مرکزی صادر می‌کنند و درنتیجه، اقلیم کردستان، منطقه‌ای متمول و برخوردار شده است. این تقسیم بودجه موجب شده که اکثریت جمعیت این کشور - شیعیان- بار مشکلات اقتصادی را بیشتر تحمل کنند و دولت خدمات کمتری به آن‌ها ارائه دهد. این در حالی است که آمریکایی‌ها یک‌سوم از نفت عراق را برای جبران خسارت‌های جنگ برمی‌دارند و دولت با این حجم از مشکلات، درگیر پرداخت 7 میلیون نفر حقوق‌بگیر نیز هست.

اگر این هزینه‌های اقتصادی برآمده از تقسیم‌بندی‌های نادرست سیاسی نبود، دولت، سبکبارتر به اقدام و عمل مبادرت می‌کرد و می‌توانست به‌راحتی به رتق و فتق امور بپردازد.

ناتوانی دولت در رسیدگی به امور معیشتی، طبعاً معضلات اجتماعی ازجمله بیکاری را به همراه دارد و از این رو، شاهدیم که طبقه تحصیل‌کرده و فاقد شغل عراق، در اعتراضات نقش پر رنگی دارند و خواستار شفافیت امور مالی دولت و ریشه‌کن شدن فساد برای بهبود اوضاع اقتصادی شده‌اند. با این حساب، کاتالیزور اعتراضات اخیر، ناکارآمدی دستگاه‌های حاکمیتی بر اساس زیرساخت‌های سیاسی معیوب و سرریز کردن مطالبات اجتماعی – اقتصادی است؛ تحولی که توسط دست‌های پشت پرده خارجی، بعضاً به انحراف کشیده شد.

2. پس از ساقط شدن رژیم صدام توسط آمریکا و روی کار آمدن دولت‌هایی غالباً همسو با ایران، قبیله سعودی اولین رژیمی بود که به این سیاست واشنگتن اعتراض کرد. «ترکی الفیصل» رئیس سازمان اطلاعات وقت عربستان سعودی طی یک سخنرانی در مرکز پژوهش‌های استراتژیک اردن رسماً اذعان کرد که «آمریکا، عراق را در سینی طلایی تقدیم ایران کرد.» به همین دلیل، عربستان، یکی از زخم‌خوردگان رویکرد عراق و نزدیکی این کشور به ایران است و ارتش سایبری عربستان و کوتوله‌های منطقه با همین مستمسک، هشتگ‌هایی در شبکه‌های اجتماعی با محوریت خصومت ورزی با ایران توزیع کرده‌اند. شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای عربی – غربی، تمرکز ویژه‌ای بر بزرگنمایی ایران به‌عنوان عامل مصائب عراقی‌ها کرده‌اند و خط خبری – تبلیغاتی ویژه‌ای را در این راستا دنبال می‌کنند. از باب مثال، شبکه‌های العربیه و بی‌بی‌سی، تقلای فراوانی بر القای این انگاره‌های جعلی می‌کنند که حاکمان عراق، دست‌نشانده‌های ایران هستند یا جمهوری اسلامی، پای عراق را به دعوای خود با آمریکا باز کرده است!

علاوه بر این، مثلث شوم عبری، عربی، غربی از پتانسیل عناصر زخم‌خورده و به حاشیه رانده‌شده حزب بعث که کینه عمیقی از دولت عراق دارند نیز غافل نبوده‌اند. وابستگان و اعضای حزب منحله بعث، بزرگ‌ترین ضربه حیثیتی را در طول جنگ تحمیلی از ایران خوردند و از این ظرفیت برخوردارند که همه مشکلات و کمبودهای عراق را کینه‌توزانه به گردن ایران بیندازند. به گفته یکی از مسئولین امنیتی عراق، از سه روز پیش از کلید خوردن دور دوم اعتراضات در 10 استان، کمپینی در فضای مجازی برای تشویق تظاهرکنندگان به سمت گرایشات ضد ایرانی ایجاد شد و نتیجه گرفت که این صفحات، همگی از یک برنامه‌ریزی و مدیریت واحد برخوردارند. این در حالی است که عراق از مشکلات زیربنایی و مداخلات خارجی با محوریت آمریکا، عربستان و شرکا و رژیم صهیونیستی رنج می‌برد و چنانچه معاضدت جمهوری اسلامی در دفع فتنه داعش و کمک به ساخت پروژه‌های عمرانی این کشور نبود، عراق حتی شرایط وخیم‌تری را تجربه می‌کرد.

افشاگری روزنامه الاخبار درباره دخالت مستقیم عربستان و آمریکا در اعتراضات اخیر

شاهد این مدعا آنکه روزنامه الاخبار لبنان، طی گزارشی به عاملیت مستقیم عربستان، امارات و آمریکا در ناآرامی‌ها که از آن با عبارت «کودتا» یاد کرده، اشاره و فاش کرد: «امارات، مرکز ایده پردازی شد و اشخاصی مانند «طحنون بن زاید آل نهیان» مشاور امنیت ملی و «محمد دحلان» مشاور وی (که به داشتن ارتباط با رژیم صهیونیستی شهره است)، مسئولیت برنامه‌ریزی را بر عهده گرفتند. هزینه مالی این کودتا که حدود ۱۵۰ میلیون دلار است، بر عهده عربستان سعودی قرار گرفت. اجرای میدانی آن نیز بر عهده نهادهای موسوم به جامعه مدنی عراق است که تحت حمایت مالی سفارت آمریکا قرار دارند. مسئله مهم اینکه، شمار این نهادها به بیش از 50 هزار نهاد می‌رسد و فقط در سال جاری میلادی، ۷۰۱ میلیون دلار به آن اختصاص داده‌شده است.»

الاخبار همچنین در اوایل سال جاری میلادی به نقل از منابع امنیتی گزارش داد که تابستان داغی در انتظار عراق خواهد بود. یک منبع بلندپایه عراقی نیز اعلام کرد که «آمریکایی‌ها، اواسط تابستان 2019 نسبت به طرحی هشدار دادند که همه‌چیز را علیه ایران تغییر خواهد داد و تلاش کردند که از طریق شخصیت‌های سیاسی عراق این پیام را به تهران برسانند». تابستان داغ مدنظر آمریکایی‌ها برای فراهم‌سازی مقدمات آشوب‌ها صرف شد و پس از آن، پاییز داغی در سطح اجرا کلید خورد. با وجود اینکه واشنگتن به‌ظاهر در امور داخلی عراق، دخالتی ندارد اما تردیدی نیست که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) از اقدامات عادل عبد المهدی، نخست‌وزیر عراق، بنابر بر دلایل سه‌گانه ذیل عصبانی است.

یکم: موضع وی در قبال تحریم‌های آمریکا و مخالفت با فشار علیه ایران. عبد المهدی برخلاف حیدر العبادی، نخست‌وزیر پیشین این کشور که به تحریم‌های ضد ایرانی چراغ سبز نشان داد، ایران را به آمریکا نفروخت و صراحتاً مخالفت خود را با تحریم‌های غیرقانونی واشنگتن اعلام کرد.

دوم: تثبیت حشدالشعبی به‌عنوان یکی از ارکان نیروهای مسلح عراق و ابلاغ چارت رسمی این تشکل نظامی باعث ناخرسندی آمریکایی‌ها شد، چراکه مدت‌ها برای انحلال حشد و یا ادغام آن با ارتش تقلا کرده بودند. در جریان اعتراضات، چندین نفوذی مسلح دستگیر شدند که به سمت آن‌ها شلیک می‌کردند و برحسب گزارش‌ها، برنامه این بوده و هست که نیروهای حشد الشعبی را به‌عنوان عوامل سرکوبگر تظاهرات نشان دهند. این توطئه، متأسفانه در برخی موارد مؤثر واقع‌شده که به آتش کشیدن آمبولانس شهید «وسام العلیاوی» از فرماندهان عصائب اهل الحق و زنده سوزی این فرمانده بلندپایه، از مصادیق تأثیر پروپاگاندای ضد نیروهای مقاومت در عراق محسوب می‌شود.

سوم: بازگشایی گذرگاه مرزی «قائم – بوکمال»، مسیری بسیار استراتژیک میان سوریه و عراق به شمار می‌آید و به گفته یکی از مسئولین امنیتی عراق، سیلی محکمی به واشنگتن بود. آمریکایی‌ها معتقدند که بازگشایی این گذرگاه، مرزهای رژیم صهیونیستی را به خطر می‌اندازد و همچون نخ تسبیح برای اتصال پایتخت‌های ایران، عراق، سوریه و لبنان به سمت سواحل مدیترانه و اشراف مقاومت بر سرزمین‌های اشغالی است.

نقش موساد در منحرف کردن مطالبات مردم عراق

از سوی دیگر، خصومت رژیم جعلی صهیونیستی با مردم و حاکمیت عراق امر پوشیده‌ای نیست. اسرائیل تنها حامی تجزیه‌طلبی اقلیم کردستان عراق بود و تقویت بنیان‌های نظامی نیروهای مقاومت در این کشور، همچون خاری در چشم صهیونیست‌هاست. کمی پیش از آغاز دور اول ناآرامی‌ها، دولت عراق بر مبنای نتایج کمیته بررسی حملات هوایی به انبارهای حشد الشعبی، تل‌آویو را عامل این حملات معرفی کرد. این رویکرد ضد صهیونیستی عراق در کنار مخالفت آشکار بغداد با معامله قرن و شکست پروژه عادی‌سازی روابط با اسرائیل، رسوایی و فضاحتی برای سران این رژیم قلمداد می‌شود که به‌زعم آن‌ها، نباید بی‌پاسخ بماند. منابع امنیتی عراق طبق آنالیز دقیق به این نتیجه رسیده‌اند که دستگاه اطلاعاتی صهیونیست‌ها (موساد) در معیت برخی وابستگان سفارت آمریکا در بغداد، در کشاندن تظاهرات مسالمت‌آمیز عراق به سمت هرج و مرج و اقدامات امنیتی، دست داشته است.

و بالاخره اینکه مردم عراق نشان داده‌اند که در کوران فتنه‌ها و طوفان بلایا به مدد ارشادات و رهنمودهای مرجعیت، سربلند بیرون آمده‌اند. نمایندگان «آیت‌الله سیستانی»، مرجع عالی‌قدر شیعیان عراق به نقل از ایشان همواره به معترضین توصیه کرده‌اند که صبغه مسالمت‌آمیز تظاهرات خود را تحت هر شرایطی حفظ کرده و از تعرض به اموال شخصی و عمومی بپرهیزند. مهم‌تر از همه، مردم را از توطئه‌ها و منحرف شدن مطالبات بر حذر داشته و تأکید کردند: «به کسانی که اهداف پلید دارند، اجازه ندهید در میانتان نفوذ کرده و به نیروهای امنیتی حمله کنند.» با میانداری چنین قطب قدرتمندی در تحولات عراق و همچنین ملتی غیور که فتنه تروریسم تکفیری داعش را با اتحاد ملی حفظ کرده‌اند، دولت و ملت این کشور به‌طور حتم، از کوران و طوفان بلایا و توطئه‌های اخیر نیز سربلند بیرون آمده و فصل جدیدی در اصلاح امور کشورشان بر خواهند داشت.

انتهای پیام/4106/