تاریخچه و نقشه جامع شهر زرند در ویکی آنا
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا,زرند از شهرهای استان کرمان در جنوب شرق ایران است. این شهر مرکز شهرستان زرند است. جمعیت شهر زرند بنا بر سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران، بیش از ۶۰٬۳۷۰ نفر بودهاست. فاصلهٔ شهر زرند تا کلانشهر کرمان ۷۵ کیلومتر است و شهر زرند در شمال غربی آن واقع شدهاست.
چنین برمیآید که زرند در سدههای نخستین پس از ظهور اسلام یکی از بزرگترین و آبادترین شهرهای ایران مرکزی و جنوب شرقی بودهاست؛ بدین معنی که در منطقهٔ کرمان که قسمت وسیعی از ایران کنونی را شامل میشده، زرند از ایالات حائز اهمیت بهشمار میرفتهاست. یقیناً پیش از ظهور اسلام زرند دارای یک منطقه مسکونی پررونق بودهاست. حتی نقل شدهاست مسجد جامع کنونی این شهر که بر جای مسجد جامع کهن و قدیمی بنا شده، در طول تاریخ دهها بار تخریب و بازسازی شدهاست و قبل از اسلام آتشکده بوده که پس از اسلام، مانند بسیاری از آتشکدههای ایران، به مسجد تبدیل گشتهاست.
یکی دیگر از اسناد مکتوب که کهن بودن شهر زرند را ثابت مینماید. جمله کوتاه یاقوت حموی جفرافی دان بزرگ اسلامی در قرن ششم و هفتم در کتاب معجم البلدان است که نگاشته: «زرند با حرکت فتحه در اول و دوم و نون ساکن و دال بدون نقطه شهری باستانی و بزرگ از شهرهای سرآمد کرمان است.» در دوران داریوش که کرمان مرکز یکی از ساتراپیها بود، راه تجاری کرمان به خراسان از طریق زرند می گذشته است.
دلیل دیگر قدمت زرند، وجود تعداد زیادی از روستاها و دهکدههای قدیمی در منطقه میباشد که اسامی آنها از لغات باستانی اشتقاق یافته است. ژنرال سر پرسی سایکس افسر معروف انگلیسی که در سال ۱۸۹۰ میلادی (۱۱۸ سال قبل) به ایران سفر کرده، در کتاب خود (هشت سال در ایران) مینویسد: ناحیه زرند در صفحات تاریخ از قرن دوازدهم میلادی به این طرف که به حیطه تصرف ملک دینار غُز درآمد سابقه دار است، در قدمت آن تردید نمیرود و چون محل تقاطع جادههای مختلف است بطور حتم در یک ایامی حائز اهمیت بوده است.
آنطوری که در متون تاریخی و جغرافیایی قدیم استنباط میشود، از سال ۳۰۰ تا آغاز سال ۶۰۰ هجری قمری یعنی از قرن ششم و هفتم زرند شهری بزرگ و با عظمت بوده است. در قرن چهارم دارای شش دروازه بوده و در پایان قرن ششم آنگونه که در جامع التواریخ حسنی آمده بین ۵۰ تا ۲۰۰٫۰۰۰ نفر جمعیت داشته است. در سال ۵۸۳ هجری ملک دینار شهر زرند را به عنوان مقر اصلی انتخاب مینماید. اما قدیمی ترین ذکری که بر جای مانده و مربوط به قدمت زرند میباشد سالهای ۵۶۹ یا ۵۷۲ هجری یعنی تقریباً ۸۴۰ سال پیش در زمان سلاجقه کرمان است که زرند از موقعیت نظامی ویژهای برخوردار بوده است. در قرن چهارم ابو علی محمد ابن الیاس حاکم کرمان دژ و قلعهای عظیم در حصار زرند ساخت و در زمان شاهرخ خان افشار زرندی که در زمان حکومت نادر شاه افشار حاکم کرمان بوده، چون از مردم زرند بشمار میآمد در عمران و آبادانی شهر خود تلاش درخور شایسته انجام داد. مهمترین نکتهای که در متون کتب مختلف تاریخی در مورد زرند آمده و شاید هم در سایر شهرهای استان کم تر بوده، شهرنشینی مردم این شهر پیش از اسلام است. تمام این گفتهها حاکی از اعتبار شهر به عنوان یک واحد جمعیتی با اهمیت و اقتصادی شکوفا در قبل از اسلام میباشد. بعضی از واژههای کنونی که هنوز هم در روستاهای اطراف زرند مانند: خیط، اسفند، جرجافک وجود دارد تاریخ شهرستان را به زمانهای باستان قوت میبخشد. گذشته از این، گویا در دوران شاهان ساسانی در مرکز شهر، قلعهای محاق در کنار خندقی ساخته میشود و اطراف شهر بوسیله برج و بارو محافظت می شده است.
بعد از اسلام یعنی از قرن چهارم هجری قمری به بعد، در متون تاریخ، از زرند به عنوان مجموعهای از شهرهای ایالت یاد شده است. ابن حوقل در کتاب صورة الارض خود از زرند به عنوان شهری مستقل در شمال کرمان یاد کرده است. همین طور در سالهای ۳۰۰ قمری ابو الحسن ابراهیم اصطخری زرند را با نام شهر آورده است. بهرحال هر چه در کتب قدیم بیشتر نظر افکنده و تفحص کنیم، به کهن بودن شهر زرند بیشتر پی خواهیم برد.
انتهای پیام/