بایزید بسطامی ثانی؛ مؤلف رساله قضا و قدر

به گزارش خبرنگار حوزه آیین و اندیشه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ، روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت به خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، جلد اول کتاب « تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

ابومحمد علی بن عنایت‌الله، عارف و فقیه شیعی و نواده بایزید بسطامی در اواسط قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری قمری است.

بایزید از محضر استادانی چون شیخ علی بن عبدالعالی، معروف به محقق کَرَکی (متوفی 940ق) و شهاب‌الدین عبدالله بن محمود شوشتری، معروف به شهید ثالث (متوفی 997ق) و نیز شیخ عز‌الدین حسین بن عبدالصمد حارثی (متوفی 984ق)، پدر شیخ بهایی، بهره برد و از آنان اجازه روایت گرفت. بایزید، پس از آموختن علوم دینی، مشغول تدریس و تألیف آثاری در زمینه دین شد. وی شاگردانی نیز تربیت کرد؛ از آن جمله می‌توان سید حسین بن حیدر کرکی عاملی را نام برد که در محرم 1004 از وی اجازه‌ای برای روایت تألیفاتش گرفته بود.

تاریخ وفات بایزید در منابع ذکر نشده و همین‌قدر می‌دانیم که در 14 جمادی‌الآخر 1011 تألیف رساله قضا و قدر را به پایان رساند و از این رو، می‌توان گفت که تاریخ وفات وی در نیمه اول سده یازدهم قمری بوده است. از جمله آثار بایزید می‌توان کتاب‌های زیر را برشمرد:

نجاتیه، اثری است به فارسی شامل دو باب، باب اول در بیان غیبت و توابع آن و باب دوم در بیان توبه و آنچه به آن متعلق است.

اوقات الصلوة، رساله‌ای است فقهی، در پنج فصل، درباره اوقات نمازهای پنجگانه؛

الانصاف فی‌الامامة و معرفة الأسلاف و تعیین الفرقة الناجیة، در موضوع امامت و تعیین فرقه ناجیه که شیعه را یگانه فرقه ناجی از میان 73 فرقه دانسته است؛

جوابات المسائل الکلامیه، رساله‌ای به فارسی است؛

تفسیر آیة تبلیغ الولایه، تفسیری است به عربی که بایزید آن را به نام مولی حسین صاعد، در 12 جمادی الآخر 989، در تبریز نوشت.

روضة العارفین، کتابی است به فارسی، در9  باب، در بیان حقیقت تصوف و مقامات سالکان و آداب سلوک که در محرم 994 نوشته شده است.

قضا و قدر، کتابی است در سه بخش: الف) مسئله اختیار و قدر در اعمال انسان‌ها؛ ب) تأثیر اراده خداوند در اعمال انسان‌ها؛ ج) درباره قضا و قدر. که در 14 جمادی‌الآخر 1011 به نام امیر سید علی مظفر نوشته شده است.

معارج التحقیق، کتابی است به زبان عربی در فقه استدلالی شیعه. جلد اول آن در مباحث اصول فقه و جلد دوم آن در مباحث زکات است.

 انتهای پیام/4104/پ