طرح‌های قانونی نمایندگان چگونه در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول می‌شود

به گزارش خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی خبرگزاری آنا، مجلس شورای اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و محور بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها، قانون‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌هاست و چراغ هدایت دولت و ملت را به دست دارد.

مجلس شورای اسلامی پایگاه اساسی نظام و مردم و مایه حضور و مشارکت واقعی مردم در تصمیم‌گیری‌ها و مظهر اراده ملی است و از این‌رو آشنایی با بخش‌های مختلف آن ضروری به نظر می‌رسد. با همین هدف اصطلاح‌ها و کلیدواژه‌های حقوقی مجلس شورای اسلامی برای آشنایی مخاطبان در این صفحه منتشر می‌شود.

طرح‌های قانونی

آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی در فصل مربوط به قانون‌گذاری در ماده 127 نوشته است: طرح‌های قانونی با امضا و ذکر نام حداقل 15 نفر از نمایندگان در مجلس به رئیس جلسه تقدیم می‌شود و پس از اعلام وصول و قرائت عنوان آن توسط رئیس یا یکی از دبیران، در همان جلسه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

این طرح‌ها پس از ارجاع به کمیسیون‌های ذی‌ربط چاپ و توزیع و نسخه‌ای از آن توسط رئیس برای وزیر یا وزیران مربوط ارسال می‌شود. طرح‌ها نیز همانند لوایح، باید دارای موضوع و عنوان مشخص باشند و دلایل لزوم تهیه و پیشنهاد آن در مقدمه به وضوح درج شود و همچنین دارای موادی متناسب با اصل موضوع و عنوان طرح نیز باشد.

ماده 128 تصریح می‌کند: امضا کنندگان طرح‌های قانونی حق دارند در کمیسیون مربوط که طرح آنها مطرح است، برای ادای  توضیح حاضر شوند و کمیسیون تاریخ بحث پیرامون طرح را کتباً به آنان اعلام می‌کند.

طبق ماده 129؛ پس از اعلام وصول طرح قانونی، چنانچه جمعی از امضا کنندگان تقاضای کتبی استرداد آن را نمایند به طوری که امضا کندگان باقی مانده کمتر از 15 نفر شوند؛ در صورتی که تقاضای استرداد قبل از تصویب کلیات باشد طرح مسترد و گزارش آن به مجلس داده خواهد شد و در صورتی که کلیات به تصویب رسیده باشد پس از توضیح یک نفر از تقاضاکنندگان و صحبت یک نفر مخالف، هریک به مدت 10 دقیقه با تصویب مجلس، طرح قابل استرداد است.

براساس ماده 130؛ اگر طرحی مورد تصویب مجلس یا کمیسیون‌های موضوع اصل 85 قانون اساسی واقع نشد، بدون تغییر اساسی تا 6 ماه دیگر نمی‌توان آن را مجدداً به مجلس پیشنهاد کرد مگر با تقاضای کتبی 50 نفر نماینده  و تصویب مجلس.

لوایح قانونی

ماده 131 قانون داخلی مجلس شورای اسلامی تأکید می‌کند: لوایح قانونی که از طرف دولت به مجلس پیشنهاد می شود باید:

1- دارای موضوع و عنوان مشخص باشد

2- دلایل لزوم تهیه و پیشنهاد آن در مقدمه لایحه به وضوح درج شود

3- دارای موادی متناسب با اصل موضوع و عنوان لایحه باشد

براساس ماده 132؛ طبق اصل 74 قانون اساسی تمامی لوایح قانونی تقدیمی به مجلس باشد به امضای رئیس جمهور و یا وزیر یا وزرای مسئول رسیده باشد. در صورت نداشتن وزیر مسئول، امضای رئیس رئیس جمهور کافی است.

ماده 133 تصریح می‌کند: لوایح قانونی باید در جلسه علنی مجلس توسط وزیر مربوط و با نماینده دولت تقدیم شود و در موقع طرح آن نیز باید وزیر مربوط یا یکی از وزرا به تناسب موضوع حاضر باشد.

معاونان رئیس جمهور و وزرا، رئیس یا نایب رئیس شورای عالی استان‌ها که به صورت رسمی به مجلس معرفی شده باشند، می‌توانند حسب مورد در جلسات مجلس و کمیسیون‌ها برای توضیح و دفاع لازم حضور یابند.

ماده 134 می‌افزاید: استرداد لوایح قانونی با تصویب هیئت وزیران به ترتیب ذیل امکان‌پذیر خواهد بود:

1- در صورتی که استرداد پیش از تصویب کلیات لایحه در مجلس باشد رئیس جمهور کتباً با ذکر دلیل آن را مسترد می‌کند و گزارش آن در جلسه علنی اعلام می‌شود.

2- در صورتی که استرداد پس از تصویب کلیات لایحه و در هر مرحله تا پیش از تصویب نهایی باشد، وزیر مربوط یا یکی از معاونان رئیس جمهور به تناسب موضوع ضمن ارائه درخواست رئیس جمهور می‌تواند با ذکر دلیل در جلسه علنی مجلس و صحبت یک نفر مخالف هریک به مدت 10 دقیقه و تصویب مجلس آن را مسترد کند.

ماده 135 می‌گوید:  یک نسخه از تمامی طرح‌ها و لوایحی که تقدیم مجلس می‌شود پس از اعلام وصول از طریق رسانه‌ها در اختیار عموم قرار می‌گیرد.

طرح‌های شورای عالی استان‌ها

طبق ماده 136؛ طرح‌های مصوب شورای عالی استان‌ها که باید دارای عنوان و مقدمه توجیهی مشخص و مواد متناسب باشد، مستقیماً یا توسط دولت به مجلس تقدیم می‌شود. وصول این طرح‌ها توسط رئیس جلسه یا یکی از دبیران اعلام و برای بررسی به کمیسیون ذی‌ربط ارجاع و سپس چاپ و بین نمایندگان توزیع و نسخه‌ای از آن نیز برای هیئت وزیران به منظور حضور و دفاع از مواضع خود ارسال می‌شود.

تبصره: نحوه رسیدگی به این طرح‌ها و نیز تقاضای استرداد آنها مشابه لوایح دولت خواهد بود.

مقررات مشترک طرح‌ها و لوایح

ماده 137 در این باره می‌گوید: در ابتدای هر دوره قانون‌گذاری، هیئت رئیسه، صورتی از طرح‌ها و لوایحی را که معوق مانده به وسیله معاونت قوانین تهیه می‌کند و در اختیار نمایندگان می‌گذارد  و صورتی نیز برای دولت ارسال می‌شود. هریک از طرح‌ها و لوایح معوقه که لزوم رسیدگی به آن به وسیله 25 نفر از نمایندگان یا از طرف دولت تقاضا شود، طبق آیین‌نامه به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع می‌شود و کمیسیون‌ها رسیدگی را به ترتیب مندرج در این آیین‌نامه انجام می‌دهند. هرگاه شور اول آن طرح‌ها یا لوایح قبلاً خاتمه یافته باشد، رسیدگی به طرح یا لایحه با پیشنهاد کمیسیون و تصویب مجلس یک شوری انجام می‌شود. در صورت تغییر دولت، چنانچه دولت جدید رسماً استرداد لوایحی را اعلام کرده باشد، آن لوایح از جریان خارج خواهد شد.

براساس ماده 138؛ نمایندگان مجلس و دولت نمی‌توانند یک طرح یا لایحه قانونی را که بیش از یک موضوع دارد به عنوان ماده واحده پیشنهاد و تقاضای تصویب کنند. در صورتی که طرح یا لایحه مشتمل بر بیش از یک موضوع باشد، باید مواد و تبصره‌ها جزءبه‌جزء طرح و مورد شور قرار گیرد. هیئت رئیسه موظف است قبل از اعلام وصول طرح‌ها و لوایح مفاد این ماده را رعایت کند. لایحه بودجه سالانه کل کشور و متمم آن از این قاعده مستثنی است.

انتهای پیام/4034/