طرح‌های دولتی جواب‌گوی نیاز مردم به مسکن نیست/ مقایسه طرح ملی مسکن با مسکن مهر

افشین پروین‌پور، کارشناس مسکن و رئیس مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت، در گفتگو با خبرنگار حوزه مسکن و شهرسازی گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، به تشریح وضعیت نیاز مردم و کشور به مسکن پرداخت و گفت: دولت وظیفه دارد، مسکن مورد نیاز مردم و کشور را تأمین کند. اگر مردم را از حیث درآمدی به سه رده تقسیم‌بندی کنیم، شامل کم‌درآمد، متوسط و پردرآمد خواهند بود. پردرآمدها احتیاجی به کمک دولت برای تأمین مسکن ندارند و معطل دولت و برنامه‌هایش نیز نمی‌مانند؛ اما کم‌درآمدها و متوسط‌ها کسانی هستند که به کمک دولت احتیاج دارند. دولت باید ورود کرده و به آن‌ها برای تأمین مسکن کمک کند، به این دلیل که مسکن کالای گرانی است و همه افراد نیز به آن احتیاج دارند. زمانی که مسکن گران باشد، همه افراد نمی‌توانند با درآمد خودشان آن را تهیه کنند و دولت باید ورود کند.

تا 10 سال آینده، سالانه به 2 میلیون مسکن نیاز داریم

پروین‌پور ادامه داد: کشور عقب‌ماندگی زیادی در تأمین مسکن دارد؛ بنابراین برآورد ما این است که تا 10 سال آینده باید سالی 2 میلیون مسکن بسازیم. البته این نکته که تأمین مسکن وظیفه دولت است، بااینکه دولت باید ساخت‌وساز انجام دهد، متفاوت است. دولت و بخش خصوصی باید در کنار هم به این حوزه ورود کنند، زیرا بخش خصوصی به‌تنهایی توانایی تأمین مسکن را ندارد و از طرفی دولت بهتر از بخش خصوصی از عهده تأمین مسکن برمی‌آید. اگر سالی 2 میلیون مسکن نیز تا 10 سال آینده ساخته شود، شاید با وجود رشد مثبت جمعیت و فرسوده بودن بخشی از بافت شهری، نیاز کشور به‌تمامی رفع نشود.

وی با بیان این نکته که خانه‌های خالی از سکنه، بخشی از مشکلات کشور در حوزه مسکن را به خود اختصاص داده‌اند، اظهار داشت: طبق آخرین آمارها، در تهران حدود 500 هزار مسکن و در کل کشور حدود 2 میلیون و 500 هزار خانه خالی است. هیچ شخصی اجازه ندارد، خانه‌ای را بسازد و خالی نگه دارد تا در آینده با افزایش قیمت بفروشد. دولت در این نقطه نیز باید ورود کرده و اجازه ندهد چنین اتفاقی بیفتد. راهکار این موضوع استفاده از ابزارهای مالیاتی است.

مالیات بر خانه‌های خالی، راه‌حل بخشی از مشکلات مسکن

این کارشناس مسکن، مالیات بر خانه‌های خالی را راهکار برون‌رفت از معضل امروز مسکن در ایران دانست و تصریح کرد: مالیات بر خانه‌های خالی می‌تواند، احتکار مسکن را از سودآوری خارج کند. این مالیات به‌صورت روزانه و ماهانه گرفته می‌شود. اگر خانه خالی باشد، در طول زمان کنتور می‌اندازد. این کارکرد مالیات است. بخشی از تأمین مسکن هم باید از این طریق انجام شود. این عرضه باعث کاهش قیمت می‌شود.

وی در ادامه افزود: برای مثال اگر شخصی 10 هزار خانه داشته باشد، انواع مالیات‌ها کاری می‌کند که احتکار مسکن صرفه اقتصادی خود را از دست بدهد. اصولاً هر کسی باید یک واحد مسکن برای سکونت خود و خانواده‌اش داشته باشد. نمی‌توان اجازه داد، تمام نقدینگی اشخاص وارد حوزه مسکن شود، زیرا مسکن برای سایرین باقی نمی‌ماند. زمین را نمی‌توان تولید کرد و بر روی آن مسکن ساخت. اندازه زمین ثابت است و باید میان همه توزیع گردد. بخشی از فرآیند تأمین مسکن این است که عدالت در توزیع مسکن برقرار شود. بخش خصوصی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و حاکمیت باید به مسئله ورود کند.

بیشتر بخوانید: مالیات بر خانه‌های خالی سال ۹۹ اجرا می‌شود

لزوم راه‌اندازی سامانه اطلاعاتی توسط دولت

پروین‌پور، بار دیگر بر اهمیت ورود دولت به حوزه مسکن تأکید کرد و گفت: برای ساخت مسکن، دولت باید در اموری مانند تأمین زمین، اعطای زمین رایگان یا حتی تأمین سیمان و فولاد ارزان‌قیمت ورود پیدا کند تا بخش خصوصی ساخت‌وساز را انجام دهد. دولت باید سامانه اطلاعاتی تشکیل داده و از آن طریق بر بخش مسکن اشراف داشته باشد. برای مثال این سؤال‌ها که «چه تعداد مسکن، خانوار و معامله در کشور وجود دارد؟ خانه‌ها متعلق به چه کسانی است؟ و چه افرادی بیش از الگوی مصرف، خانه دارند؟» مقدمهٔ اخذ مالیات خانه‌های خالی است. ابتدا باید این آمارها در سامانه اطلاعاتی دولت شفاف شود.

مسکن مهر بهتر است یا مسکن ملی؟

وی در پاسخ به این سؤال که طرح مسکن مهر با مسکن ملی چه تفاوتی دارد، گفت: مدل هر دو طرح یکسان است اما تفاوت‌های مهمی دارند. اول آنکه سود تسهیلات مسکن مهر بسیار اندک بود اما سود تسهیلات مسکن ملی بسیار گزاف است. پرداخت این مبالغ از عهده بسیاری از افراد خارج است. شنیده می‌شود، بعضی اقساط طرح مسکن ملی ماهانه بیش از 1 میلیون و 300 هزار تومان است. در این طرح علاوه بر سود سنگین وام، متقاضی را ملزم به پرداخت 40 درصد هزینه ساخت در ابتدای پروژه می‌کند. گذشته از اقشار کم‌درآمد، اقشار متوسط نیز بعضاً توان پرداخت چنین مبالغی را ندارند.

رئیس مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت، ادامه داد: در مسکن مهر، زمین و هزینه ساخت رایگان و تنها پرداخت سایر هزینه‌ها بر عهده متقاضی دریافت مسکن بود. در طرح مسکن ملی خانه که ساخته شد، سپس قیمت‌گذاری می‌شود؛ یعنی طرح با قیمت تمام‌شده به دست متقاضی نمی‌رسد، بلکه با نرخ بازار به فروش می‌رسد.

وی با عقب‌گرد دانستن طرح مسکن ملی نسبت به مسکن مهر، تأکید کرد: مدل این طرح متعلق به مسکن مهر است اما دولت همان مدل را خراب کرد و به مردم تحویل داد. مسکن مهر با این ایده پیش رفت که مسکن با کمترین هزینه به دست متقاضی برسد اما مسکن ملی با قیمت بازار عرضه می‌شود و این هنر نیست. ضمن اینکه تعداد این مسکن‌ها اصلاً با نیاز کشور به مسکن مطابقت ندارد. ما به سالی 2 میلیون مسکن نیاز داریم، ولی در این طرح تنها سالانه 200 هزار مسکن به دست مردم می‌رسد، آن هم درصورتی‌که همین وعده نیز عملیاتی شود. در طرح مسکن مهر تعداد مسکن‌های ساخته شده به تعداد متقاضیان بستگی داشت و هرچه متقاضی بیشتر بود، مسکن بیشتری ساخته می‌شد.

بیشتر بخوانید: ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن در ۵ استان آغاز شد

نه مسکن مهر  به دست مردم رسید، نه مسکن ملی

پروین‌پور، با تأیید این نکته که تنها 40 تا 50 درصد از مسکن مهر در اختیار نیازمندان حقیقی قرار گرفت و بقیه به‌عنوان مسکن دوم و سوم استفاده شد، گفت: دلیل این مشکل نداشتن همان سامانه اطلاعاتی مسکن است. زمانی که سامانه اطلاعاتی نداریم، نمی‌دانیم چه کسی خانه دارد و چه کسی خانه ندارد. قاعدتاً مسکن مهر باید برای کسانی ساخته می‌شد که خانه ندارند یا مستأجر هستند ولی چون پایگاه داده وجود ندارد، کسانی ثبت‌نام کردند که خانه داشتند. از طرفی مسکن ملی نیز به علت هزینه‌های گزاف، به دست اقشار کم‌درآمد و مستضعفان نمی‌رسد.

وی به عملکرد ضعیف دولت در قبال مسکن مهر اشاره کرد و گفت: کار بدتری که دولت فعلی کرد، آزاد کردن خریدوفروش مسکن مهر بود. این کار باعث شد، مسکن‌ها در پردیس که آب‌وهوای بهتری داشت و قیمت آن هم پایین بود، به‌عنوان مسکن دوم و سوم استفاده شود.

انتهای پیام/پ