مرحوم شیخ حر عاملی کیست؟ +معرفی آثار وی

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، فقها و بزرگان دینی بسیاری همانند شیخ حُرّ عاملی در تاریخ زیسته‌اند که اقدامات و کتب فراوانی را از خود به یادگار گذاشته‌اند و از این رو امروز خبرگزاری آنا قصد دارد تا شما را با مرحوم شیخ حُرّ عاملی و آثار وی آشنا کند.

زندگی نامه مرحوم شیخ حر عاملی

محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین (۱۰۳۳ - ۱۱۰۴ق) معروف به شیخ حُرّ عاملی محدث و فقیه امامیه در قرن یازدهم هجری و مؤلف وسائل الشیعه و عالمی اخباری و معتقد به صحت تمام احادیث کتب اربعه بود و برای اثبات این ادعا، در بخش پایانی کتاب وسائل الشیعه بیش از بیست دلیل ذکر کرده است.

شیخ حر عاملی معقتد است که نمی‌توان به ظن عمل کرد، زیرا امکان دست‌یابی به علم در مورد احکام شرعی وجود دارد. شیخ حر به صاحب وسائل نیز شهرت دارد.

شیخ‌حرّ مقدمات علوم را در مشغره و نزد خویشان خود، که از عالمان مشهور جبل‌عامل بودند، آموخت و در این مرحله وی نزد پدر، عمو، جد مادری‌اش شیخ عبدالسلام، دایی پدرش علی بن محمود عاملی مشغری که خود آثار فقهی چندی نگاشته بود و افراد دیگر از عالمان شیعی ساکن در مشغره، به تحصیل علوم دینی پرداخت و پس از آن به جبع رفت و در آن‌جا نزد زین‌الدین بن محمد بن حسن بن زین‌الدین، نواده شهید ثانی و شیخ حسین بن حسن ظهیری و عالمان دیگر به فراگیری فقه و دیگر علوم و متون متداول پرداخت. همچنین برخی کتاب‌های نحو و فقه و سایر علوم را نزد ظهیری خواند.

ظهیری نخستین شیخِ اجازه حرّعاملی بود که در ۱۰۵۱ به او اجازه روایت داد و وی تا چهل سالگی، که در جبل عامل سکونت داشت، دو بار به سفر حج رفت.

شیخ حر عاملی به نقل از کتاب «الدر المسلوک» نوشته برادر شیخ در روز ۲۱ رمضان سال ۱۱۰۴ هجرى در سن ۷۲ سالگی در مشهد دیده از جهان فرو بست. برادرش در مسجد زیر گنبد در کنار منبر بر او نماز خواند و بدن مطهرش را در صحن روضه در کنار مدرسه میرزا جعفر دفن نمود.

شفا گرفتن مرحوم شیخ حر عاملی

مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب «اثباة الهداة» یکی از خاطرات دوران کودکی خود را در ردیف معجزاتی آورده که به چشم خود دیده است.

وی می‌نویسند:

در کودکی، حدود ده سالگی  به بیماری بسیار سختی دچار شدم که بستگانم گرد من جمع شدند و در حال گریه زاری مهیای عزا شدند و یقین داشتند که من همان شب از دنیا خواهم رفت.

در همان حال بین خواب و بیداری، پیامبر عزیز اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و امامان دوازدهگانه علیهم السلام را دیدم.

• بیشتر بخوانید:


• حدود ۱۵۰ سال اخباری‌گری به جریان رسمی فکری شیعه مبدل شد


• صداقت و امانت‌داری ملاک پیروی از اهل‌بیت(ع) است

به آن‌ها عرض سلام نمودم و با یک یک آن‌ها مصافحه کردم، بخصوص با امام جعفر صادق علیه السلام گفتگو نمودم که مضمون آن الان در خاطرم نیست، جز اینکه می‌دانم در حق من دعا کردند.

چون به امام زمان علیه السلام سلام گردد و با ایشان مصافحه نمودم، گریستم و عرض کردم: مولای من؛ می‌ترسم در این مرض بمیرم در صورتی که هنوز بهره خویش را از علم و عمل نگرفته ام.

امام زمان علیه السلام فرمود: نترس که در این بیماری نمی‌میری بلکه خداوند تو را شفا می‌دهد و عمر درازی خواهی کرد.

سپس کاسه‌ای که در دست داشت به من داد. من نیز نوشیدم و در همان لحظه خوب شدم و بیماری ام به کلی برطرف شد و نشستم. بستگانم از این حال شگفت زده شدند و من هم تا چند روز قضیه را برای آن‌ها نقل نکردم.

فهرست آثار شیخ حر عاملی

مهم‌ترین اثر شیخ حر عاملی، کتاب وسائل الشیعه است که از زمان نگارش تاکنون، همواره مورد توجه و عنایت فقها و مجتهدان شیعه قرار گرفته و شامل احادیث منابع روایی شیعه مانند کتب اربعه و دیگر منابع حدیثی در مباحث فقهی است.

شیخ حر در این اثر ۳۶ هزار روایت را با سند آن در موضوعات متعدد فقهی تحت عنوان یک باب آورده است.

این اثر به دلیل اهمیت و جایگاه آن دارای شروح، معاجم، تلخیص و ترجمه‌های فراوان است. شیخ حر آثار دیگری نیز در علوم مختلف دارد که عبارت‌اند از:

•  «الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة» این اثر اولین کتابی است که به رشته تحریر در آورده است.


• «الصحیفة الثانیة من أدعیة علی بن الحسین علیه‌السلام» این کتاب، شامل مجموعه دعا‌هایی است که در صحیفه سجادیه مشهور نیامده است.


• «هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة علیهم السلام» این کتاب، منتخبی از کتاب وسائل الشیعة با حذف سند و مکررات است. (سه جلد)


• «مَنْ لا یَحْضُرُه الإمام» فهرست وسائل الشیعة و عنوان باب‌ها و تعداد احادیث هر باب و مضمون احادیث آن است. (یک جلد)


• «الرجال» مولف در مقدمه، این کتاب را چکیده احوال رجال از ممدوحان و مذمومان معرفی و روش خود را در تنظیم کتاب بیان می‌کند. ترتیب رجال در این کتاب بر اساس نام راویان به ترتیب حروف الفبا و شامل اسامی ۱۶۴۶راوی است.


• «الفوائد الطوسیة» شامل صد فائده در مباحث گوناگون که در پاسخ مردم طوس داده است. (یک جلد)


• «اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات» شامل بیش از ۲۱۰۰۰ حدیث و ۷۰۰۰۰ سند به نقل از ۴۳۹ کتاب از شیعه و سنی دربارهٔ معجزات پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع).


• «امل الآمل» که در آن، نام علمای جبل عامل و علمای متأخرین و شرح حال آنان آمده است.


• «الایقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة» رساله‌ای است پیرامون رجعت که شامل ۶۰۰ حدیث و ۶۴ آیه قرآن و ادلهٔ فراوان و کلماتی از قدما و متأخرین است و به طرح شبهات و جواب آن‌ها درباره رجعت نیز پرداخته است.


• «رساله اثنی عشریه فی رد علی الصوفیّه» که شامل ۱۰۰۰حدیث در ردّ فرقه صوفیه است.


• «بدایة الهدایة» در واجبات و محرمات منصوصه از اول تا آخر فقه. شیخ حر در این کتاب واجبات را ۱۵۳۵ و محرمات را ۱۴۴۸ مورد دانسته است.


• «الفصول المهمة فی اصول الائمة» که شامل قواعد کلی اصول دین، اصول فقه، فروع فقه و اصول علم طب است.


• «العربیة العلویة و اللغة المرویة».


• تواتر القرآن


• «دیوان شعر» که شامل ۲۰۰۰۰ بیت شعر است و ۴ منظومه دیگر در موضوعات مختلف.


• «دیوان الإمام زین‌العابدین علیه‌السلام»


• «تحریر وسائل الشیعة و تحبیر مسائل الشریعة در شرح وسائل الشیعة»


• «الأخلاق»


• «مقتل الإمام الحسین علیه‌السلام»


• کشف التعمیة فی حکم التسمیة


• «حاشیه‌هایی بر کتب اربعه» و...


• رساله فی الغناء

انتهای پیام/