«خلّاقیت در پژوهش» به کمک مرکز تحقیقات آمد؛
زمینه‌سازی برای ایجاد منطقه آزاد تجاری غرب آسیا چگونه ممکن است؟ / شبکه سحر و یک هدف ارزشمند برای نزدیک کردن ملت‌های منطقه
ایجاد منطقه آزاد تجاری غرب آسیا که رافع نیازهای متقابل کشورهاست و از طریق درهم تنیدگی منافع اقتصادی اعضای آن حاصل می‌شود، نیازمند فعالیت رسانه‌ای شبکه‌های برون‌مرزی است؛ همچنانکه اتحادیه اروپا با همین روش، بلوک اقتصادی قدرتمندی را تشکیل داده است.
گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا – محمدپارسا نجفی؛ هر ایده اقتصادی بین‌المللی قبل از آنکه در میان دولت‌ها اجرا شود ابتدا باید در میان ملت‌ها پذیرفته شود و این مهم بیش از هر چیز به‌شدت به فعالیت رسانه‌ای وابسته است. برای داشتن امنیت دسته‌جمعی و رسیدن به همگرایی لازم است که منافع اقتصادی کشورهای یک منطقه درهم‌تنیده شود. در این صورت واگرایی که به جنگ و تنش و تروریسم منجر شود از میان می‌رود و جای آن را همکاری و سود مشترک خواهد گرفت.
تنها و تنها رسانه است که می‌تواند این واقعیت غیرقابل‌انکار را برای همه ملت‌های یک منطقه توضیح دهد و زمینه پذیرش همگرایی و اتحاد را فراهم آورد. نیازهای تجاری و ظرفیت تولید متفاوت کشورهای همسایه ایران این فرصت بی‌نظیر را فراهم کرده که بتوان ایده منطقه آزاد تجاری با عنوان «منطقه آزاد غرب آسیا» میان کشورهای ایران، عراق، افغانستان، پاکستان، سوریه و حتی ترکمنستان را مطرح کرد. منطقه‌ای که ظرفیت تعمیم به تاجیکستان و ازبکستان را هم دارد و می‌تواند در بلندمدت به یک بازار مشترک نیز تبدیل شود.
رسانه‌های برون‌مرزی به‌ویژه شبکه سحر این قابلیت را دارند که بتوانند این ایده را در میان مخاطبان خود که از تعدد بسیاری هم برخوردار هستند ترویج دهند.
در حال حاضر کانال کردی از مجموعه کانال‌های چهارگانه شبکه سحر برای کشورهای غرب ایران، کانال آذری سحر برای همسایگان شمالی، کانال اردوی سحر برای پاکستان و شبکه‌های الکوثر و العالم برای عراق و سوریه فعالیت دارند. این مجموعه رسانه‌ای تاکنون توانسته در پیرامون مرزهای ایران مخاطبان بسیاری را جذب کند. این رسانه‌ها قابلیت ترغیب ملت‌ها به مشارکت اقتصادی و همکاری برای داشتن دنیایی بهتر را به‌خوبی دارد.
منطقه آزاد تجاری چه منافعی دارد؟
همگرایی اقتصادی و رسیدن به یک جامعه اقتصادی مشترک نه‌تنها برای ایران بلکه برای خود این ملت‌ها و حتی دولت‌هایشان بسیار سودمند است، چراکه می‌توانند محصولات خود را به بازاری بسیار بزرگ بدون تشریفات دست و پا گیر گمرکی عرضه کنند و نیازهای خود را از تولیدکنندگان عمده در این بازار به قیمتی به‌مراتب ارزان‌تر خریداری کنند.
در منطقه ما هر کشور تولیدات و خدماتی دارد که کشورهای دیگر به آن نیاز دارند و کالاهایی را از نقاط دور دست وارد می‌کند که در کشور همسایه‌اش تولید می‌شود. جای بسی شگفتی است که چرا تاکنون ایده جامعه اقتصادی مشترک در میان کشورهای غرب آسیا اجرانشده است.
برای مثال محصولات نساجی پاکستان برای ایران قابلیت مصرف دارد. در مقابل گاز طبیعی و دارو که در ایران تولید می‌شود مورد نیاز پاکستان است. محصولات غذایی و لوازم‌خانگی و سیمان ایران در عراق بازار خوبی دارد و صنایع شوینده در افغانستان دارای متقاضی است. سوریه تولیدکننده بزرگ فسفات است که ایران به آن نیاز دارد و ده‌ها زمینه دیگر همکاری میان کشورها.
برای دولت‌ها هم به دو دلیل دارای اهمیت است، اول اینکه وقت و هزینه‌های مرزبانی و گمرک داری برای دولت‌ها حذف می‌شود و در بلندمدت می‌تواند به درآمد «مالیات بر مصرف» تغییر کند و دوم آنکه می‌توانند از فرصت سرمایه‌گذاری مشترک و نیز تولید مشترک هم بهره‌مند شوند.
همچنین دیگر نیازی نیست از واحدهای پول دیگر کشورها استفاده کنند و در ابتدا از تجارت پایاپای به سمت واحد پولی مشترک در بلندمدت حرکت کنند. امری که قطعاً فرصت‌ها و چالش‌های یک ملت را با دیگر ملت‌ها مشترک می‌کند و زمینه اختلافات را کاهش می‌دهد.
نمونه‌های موفق در جهان
کشورهای اروپای غربی نمونه موفق همگرایی هستند که اولین گام‌های خود را با زمینه‌سازی رسانه‌ها در کشورهای خود آغاز کردند. دو دهه بعد از جنگ جهانی دوم ابتدا رسانه‌های آلمان و فرانسه این ایده را زمینه‌سازی کردند. چراکه با داشتن یک اقتصاد به‌هم‌پیوسته که تهدیدها و فرصت‌ها مشترک می‌شوند درنتیجه می‌توان خطر جنگ را با امنیت منطقه‌ای جایگزین کرد.
رسانه‌ها قدم‌به‌قدم «جامعه مشترک اقتصادی» را ترویج کردند که درنهایت به تشکیل اتحادیه اروپا منجر شد. منطقه آزاد تجاری، شینگن، بازار مشترک و پول مشترک یورو هم دقیقاً به همین شکل جلو رفت. این اتحادیه برای جذب دیگر کشورهای اروپا بازهم از رسانه‌ها استفاده می‌کرد.
به همین دلیل است که با وجود شبکه‌های قدرتمند تلویزیونی جهانی در کشورهای اروپای غربی، باز هم «یورو نیوز» راه‌اندازی شد. موفقیت اقتصادی و تأمین امنیت در اروپا که قرن‌ها درگیر جنگ‌های وحشتناک و رقابت‌های ویرانگر بود و اختلاف‌های زبانی و مذهبی بسیاری دارد فقط به دلیل فعالیت رسانه‌های آن منطقه برای همگرایی در میان ملت‌های آن منطقه بود.
ابتدا رسانه‌ها مردم را متقاعد می‌کنند و سپس مردم اروپا دولت‌ها را مجبور کردند که به سمت همگرایی پیش روند. دقیقاً برعکس واگرایی که مسیری وارونه از بالا به پایین را طی می‌کند و به منطقه‌ای پر از جنگ منتهی می‌شود.
نمونه مشابه دیگر را می‌توان در کشورهای شرق آسیا و منطقه اقتصادی «آ سه آن» دید. اما نمونه‌های غیر موفق هم وجود دارند مانند سازمان ایگاد در شرق افریقا و سازمان اکو در غرب آسیا، جامعه مرکوسور، سازمان آند هر دو در امریکای لاتین و اتحادیه عرب. این سازمان‌ها بدون همکاری رسانه‌ها تشکیل شدند درنتیجه به‌جای همراه شدن ملت‌ها فقط توافق‌نامه‌ای میان دولت‌ها باقی ماند بدون تأثیر همگرایی.
استفاده درست از رسانه‌های برون‌مرزی کشورمان نظیر سحر و الکوثر و العالم که برد منطقه‌ای دارند، می‌تواند زمینه همگرایی تا تشکیل یک اتحادیه قدرتمند را در منطقه زمینه‌سازی کند. محصول این همگرایی دور شدن تهدیدهای امنیتی و چالش‌های اجتماعی و ایجاد همکاری اقتصادی و فرصت‌های مالی است.
به بیان دیگر؛ شبکه‌های سحر، الکوثر و العالم که به زبان‌های مختلف برای همسایگان ایران فعالیت می‌کنند این فرصت را دارند که بر همگرایی و پیشنهادهایی مانند اتحادیه گمرکی و بازار مشترک تأکید کنند تا به موفقیت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در سراسر منطقه غرب آسیا امیدوار شد.
انتهای پیام/4106/
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۶؛
