کاوش در بزرگترین محوطه‌های روباز پارینه سنگی
کاوش در محوطه تاریخی میرک که به دلیل نوع و پراکنش دست افزارها و ابعاد محوطه در زمره یکی از بزرگترین محوطه‌های روباز پارینه سنگی در ایران و خاورمیانه به شمار می‌رود، انجام شد.
به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، این مطلب را حامد وحدتی نسب سرپرست هیأت کاوش میرک سمنان گفت: «محوطه‌های میرک و دلازیان که بنام تپه‌های میرک و دلازیان نیز خوانده شده‌اند، نخستین بار در خلال بررسی‌های باستان‌شناختی استان سمنان توسط مهریار و کبیری از کارشناسان استان سمنان در سال 1364 خورشیدی شناسایی و معرفی شدند.»
این باستان‌شناس افزود: «مهمترین ویژگی این دو محوطه وجود پراکنش بسیار گسترده دست‌افزارهای سنگی بر روی سطح محوطه بود که مورد توجه هیأت بررسی کننده قرار گرفت و با دعوت از مرحوم عنایت الله امیرلو تصمیم به مطالعه دست‌افزارهای سنگی گرفته شد.»
به گفته وحدتی نسب، با فوت نابهنگام امیرلو، اهمیت میرک و دلازیان از نقطه نظر باستان‌شناسی پارینه سنگی مغفول ماند و تنها با گمانه‌زنی در یکی از تپه‌های دلازیان سازه‌ای منتسب به دوره ماد به دست آمد. در سال 1387 برای نخستین بار نمونه‌برداری تصادفی توسط وحدتی نسب و روستایی از سطح محوطه دلازیان انجام گرفت و نتایج این پژوهش مقدماتی در کنگره باستان‌شناسی خاورمیانه کهن در دانشگاه ساپیانزای رم ارائه شد.
به دنبال آن در سال 1388 با صدور مجوز بررسی کامل این منطقه جغرافیایی، وحدتی‌نسب و تیم همراه به مدت یک ماه به شناسایی، نمونه‌برداری روشمند و طبقه‌بندی آثار به دست آمده از میرک و دلازیان پرداختند.
وی تصریح کرد: «دومین فصل از طرح 5 ساله بررسی‌های پارینه سنگی شمال کویر مرکزی با انجام کاوش در محوطه میرک سمنان با هدف بازسازی اقلیمی، رسوب‌شناسی، تدوین نحوه شکل‌گیری محوطه و ارائه گاهنگاری قطعی انجام شد.»
این باستان شناس اظهار داشت: «نتایج حاصل از این فعالیت میدانی که در قالب چندین مقاله، سخنرانی و پایان‌نامه به چاپ رسیده حاکی از آن است که میرک به لحاظ نوع و پراکنش دست افزارها و ابعاد محوطه در زمره یکی از بزرگترین محوطه‌های روباز پارینه سنگی در ایران و چه بسا خاورمیانه است.»
به گفته وی ، در این کاوش استقرارهای انسانی به وضوح در اعماق 3 و 5 متری از سطح فعلی شناسایی شد و لایه استقراری که در 3 متری زیر زمین واقع شده است در چندین مربع 1متر در 1 متر مورد کاوش روشمند باستان‌شناسی پارینه سنگی قرار گرفت.
وحدتی نسب افزود: «یافته‌های به دست آمده از لایه‌های استقراری قرارگرفته در عمق 3 متری زیرزمین به طور مشخص دارای تمامی ویژگی‌های سنت‌های رایج تراشه‌برداری در پارینه سنگی میانی بوده (فراوانی تکنیک ساخت لوآلوآ) و این امر انتساب آن را به نوعی از انسان منقرض شده بنام انسان نئاندرتال قوت می‌بخشد. از دیگر دستاوردهای درخور توجه این کاوش می‌توان به دستیابی به توالی‌های اقلیمی بر اساس جنس رسوبات اشاره کرد بطوریکه با مطالعه دیواره باز شده از نوک تپه تا عمق 3 متری از سطح زمین توالی‌های رسوباتی که در محیط‌های خشک و مرطوب شکل می‌گیرند مشخص شد.»
به گفته او یافته‌های رسوبی به وضوح نشان می‌دهد که محوطه کویری میرک روزگاری محیطی مرطوب و چه بسا به شکل تالاب یا نیمه جنگلی بوده است.
وحدتی نسب تصریح کرد: «پس از پایان فصل نخست کاوش در تپه شماره 8 محوطه میرک، نمونه‌برداری‌های دقیق برای تکمیل بازسازی اقلیمی شمال کویر مرکزی و همچنین سن‌یابی شامل؛ نمونه‌برداری رسوب‌شناسی، نمونه‌برداری گرده، نمونه‌برداری Micromorphology و نمونه‌برداری برای تعیین قدمت لایه‌های رسوبی و استقراری با استفاده از روش OSL انجام گرفت.»
وی با اشاره به کشف تعداد قابل ملاحظه‌ای دست‌افزار سنگی از کاوش در لایه‌های برجای باستانی و قطعات استخوان جانوری افزود: «در کنار موارد یاد شده برای نخستین بار از تکنیک ژئومغناطیس برای ردیابی رسوبات دوران مرطوب در لایه‌های زیرین محوطه استفاده شد.»
وی عنوان کرد: «در این طرح که با همکاری کوروش محمدخانی انجام گرفت مشخص شد که می‌توان با استفاده از این روش غیر مخرب به ردیابی لایه‌های رسوبی متفاوت در بستره محوطه پرداخت.»
این باستان‌شناس با اشاره به قرار گرفتن میرک در حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران خاطر نشان ساخت: «میرک نخستین محوطه استقراری پارینه سنگی روباز در ایران است که مورد کاوش قرار گرفته است.»
وی اظهار داشت: «در این کاوش سعی بر آن بوده تا با انجام تمامی آزمایشات تکمیلی تصویری روشن از قدمت حضور و وضعیت اقلیمی محوطه میرک ارائه شود.»
وی گفت: «گاهنگاری مطلق لایه‌های استقراری در کنار بازسازی اقلیمی 100 هزار سال گذشته حاشیه شمالی کویر مرکزی راه را برای انجام دیگر تحقیقات در ادوار پارینه سنگی این محدوده مهم جغرافیایی هموار ساخته و اجازه خواهد داد تا محوطه میرک همچون شاخصی برای ارائه گاهنگاری برای دیگر محوطه‌ها در حاشیه شمالی کویر مرکزی بکار گرفته شود.»
انتهای پیام/
