بر اساس تحقیقات صورت گرفته؛
آلایندگی ازن خطرناک‌تر از آلودگی ذرات معلق است
آلایندگی ازن خطرناک‌تر از آلودگی ذرات معلق است این در حالی مطرح می‌شود که امسال تعداد روزهای آلوده ذرات ازن از تعداد روزهای آلوده سال قبل بیشتر بوده است.
به گزارش خبرنگار محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، موضوع آلاینده‌های ذرات معلق و ازن و اثرات زیان‌بار این آلاینده‌ها بر کسی پوشیده نیست اما با این‌حال امسال روزهای آلوده کمتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته‌ایم، این در حالی است که بر اساس آمار، هفت روز آلوده از ابتدای سال داشته‌ایم که بررسی‌های سال قبل نشان می‌دهد این آمار سه روز کاهش داشته است. اما وضعیت هوا در خصوص ذرات معلق ازن متفاوت بوده است و تعداد روزهای آلاینده ازن در چهار ماه ابتدای سال هفت روز از سال گذشته بیشتر بوده است.
یکی دیگر از مشکلات آلایندگی هوا، گاز ازن است. ازن یک آلاینده گازی ثانویه است که حاصل ترکیب آلاینده‌های دیگر مانند اکسیدهای نیتروژن و ترکیب‌های آلی فرار با اکسیژن در اثر تابش خورشید است. وجود این گاز در سطح زمین می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی نظیر برونشیت، آسم، گرفتگی ریه، درد قفسه سینه و غیره شود.
یکی از وسایلی که سبب تولید ازن در هوا می‌شود خودروهای دیزلی است. دوده خروجی از اگزوز خودروهای دیزلی مضرات و اثرات زیانباری برای سلامتی افراد جامعه دارد. بر اساس یافته‌های اپیدمولوژیک سازمان بهداشت جهانی، دود خروجی از خودروهای دیزلی را در گروه یک مواد سرطان‌زا قرار داده است. به همین دلیل دوده خروجی از خودروهای دیزلی باید با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و در دسترس نظیر تجهیزات پس‌پالایش (فیلتر ذرات) کاهش یابد.
اما سال‌هاست که در کاربردهای سنگین مانند اتوبوس، قطار، کشتی، قایق و تراکتور از خودروهای دیزلی استفاده می‌شود. این موضوع به دلیل مزیت خودروهای دیزلی نسبت به سایر خودروها در مصارف سنگین است. با توجه به اینکه هر لیتر سوخت دیزل 15 درصد انرژی بیشتری نسبت به سوخت بنزین ایجاد می‌کند، کار خروجی بیشتری می‌توان از هر لیتر این سوخت دریافت کرد. با این وجود آلایندگی دوده خروجی از این خودروها به‌شدت مضر و سرطان‌زاست.
به همین دلیل برای کنترل آلایندگی خودروهای دیزلی، هیئت وزیران مصوبه‌ای را در سال 93 تصویب کرد و نصب فیلتر دوده بر روی ناوگان در حال تردد دیزلی را الزامی کرده است. بر همین اساس پیگیری‌های متعدد از وزارت کشور برای نصب فیلتر ذرات بر روی ناوگان تحت پوشش شهرداری‌های کلان‌شهرهای کشور در جلسات مختلف انجام شد اما تاکنون اقدام مؤثری در این خصوص صورت نگرفته است.
خودروهای دیزلی سبک، معایبی را نسبت به خودروهای بنزینی دارند. موتورهای دیزلی به دلیل نسبت تراکم بالاتر و در نتیجه لزوم استفاده از مواد مستحکم‌تر عموماً از همتایان بنزینی خود گران‌تر هستند و به همین دلیل هزینه نگهداری بالاتری نیز دارند. در کنار این، آلودگی صوتی بالاتری تولید می‌کنند. اما نکته قابل توجه این است که تهیه و توزیع سوخت دیزل با محتوای گوگرد پایین عموماً بسیار دشوارتر از بنزین استاندارد است. در حال حاضر بنزین یورو 4 برای همه خودروهای بنزینی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما با وجود آنکه خودروهای دیزلی کشور مربوط به ده‌ها سال قبل است، سوخت دیزل یورو 4 با محتوای گوگل کمتر، تنها مورد استفاده ناوگان دیزلی تولید شده پس از سال 96 است. باید به این نکته اشاره کرد که آلاینده‌های اصلی خودروهای دیزلی، اکسیدهای نیتروژن یا ناکس و ذرات معلق است.
این در حالی است که آلاینده‌های اصلی خودروهای بنزینی، مونواکسید کربن و HC هستند. کنترل آلاینده‌های کربنی در خودروهای بنزینی با استفاده از قطعه‌ای به‌نام کاتالیست سه‌راهه به سادگی امکان‌پذیر است. اما کنترل ذرات معلق و اکسیدهای نیتروژن خروجی از خودروهای دیزلی تنها با استفاده از فناوری‌های پیشرفته امکان‌پذیر است.
موتورسیکلت‌ها نیز یکی دیگر از تولیدکننده‌های آلایندگان ازن به حساب می‌آیند در حال حاضر بیش از 9.5 میلیون موتورسیکلت فرسوده در کشور وجود دارد که با توجه به سهم 97 درصدی موتورسیکلت‌های کاربراتوری، حدود 9 میلیون موتورسیکلت فرسوده کاربراتوری در کشور تردد دارد. باید گفت هر موتورسیکلت کاربراتوری بین 6 تا هشت برابر یک خودروی یورو 2 ایجاد آلودگی دارد. حذف این وسیله نقلیه از چرخه مصرف بسیار اهمیت دارد.
نکته قابل توجه این است که با افزایش تابش خورشید امکان تشکیل این آلاینده بیشتر می‌شود و افزایش غلظت این آلاینده به‌طور معمول در نیمه گرم سال بیشتر است. ازن یک آلاینده ثانویه است که یکی از منابع اصلی تشکیل‌دهنده آن، اکسیدهای نیتروژن است و منشأ اصلی انتشار اکسیدهای نیتروژن، اگزوز خودروهای دیزلی فاقد فیلتر دوده، موتورسیکلت‌های کاربراتوری و خودروهای بنزینی بدون کاتالیست و دارای کاتالیست نامرغوب است.
برای کاهش غلظت ازن باید سیستم پساپالایش بر روی خودروهای دیزلی در حال تردد و شماره‌گذاری نصب شود. نوسازی موتورسیکلت‌های کاربراتوری و تبدیل این ناوگان به موتورسیکلت‌های انژکتوری یا برقی می‌تواند یکی دیگر از راه‌های حذف این آلاینده‌ها باشد. استفاده از کاتالیست مرغوب در این مسیر می‌تواند کمک‌کننده باشد.
انتهای پیام/4087/
انتهای پیام/
دایرة المعارف دانشبنیانها ۱۱۱؛
