نصراللهی: رسانه‌ها در بحران‌ها به روح و روان مردم شلیک می‌کنند
استاد علوم ارتباطات و رسانه گفت: فعالیت رسانه‌ها در بحران‌ها به دوره حین بحران محدود می‌شود و به نیازهای مردم بحران زده بعد از بحران یا توجه نمی‌کنند.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، نشست تخصصی «بحران و رسانه» با تأکید بر رسانه و بحران؛ سناریوهایی برای آینده؛ که نهمین کنگره بین‌المللی سلامت در حوادث و بلایا بود، با حضور دکتر اکبر نصراللهی رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه، دکتر صدیقه اعتماد سعید، دکتر جلیل عرب خردمند و دکتر احمد سفیدی در دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد.
رسانه‌های رسمی نمی‌توانند در مورد آرایش جدید رسانه‌ای بی‌تفاوت باشند
اکبر نصراللهی با اشاره به مصرف رسانه‌ای شهروندان بیان کرد: مصرف رسانه‌ای مردم و منبع تأمین اخبار، اطلاعات و حتی سرگرمی مخاطبان به نفع فضای مجازی تغییر کرده است و هرگونه بی‌توجهی و کم‌توجهی به این امر مهم، کشور را در بحران‌ها آسیب‌پذیر می‌کند.
او همچنین به تغییر در آرایش رسانه‌ای اشاره و تأکید کرد: رسانه‌های رسمی نمی‌توانند در مورد این آرایش جدید و تغییر در مصرف و منبع رسانه‌ای بی‌تفاوت باشند و در خودشان تغییر ایجاد نکنند.
نویسنده کتاب راهنمای پوشش خبری سهم فضای مجازی از مصرف رسانه‌ای مردم در سراسر دنیا را حدود سه و نیم ساعت در روز اعلام کرد و افزود: در کشور ما این میزان از علاقه مردم به فضای مجازی بنا به دلایلی حتی بیشتر از کشورهای دیگر است و در این وضعیت، اگر مسئولان و رسانه‌های رسمی، فضای مجازی را به رسمیت نشناسند و در آن حضور فعال نداشته باشند، بازیگران غیرمسئول با تولید و انتشار اخبار نادرست و بی‌اعتبار و همچنین تولید و انتشار گسترده و بی‌قیدوشرط محتوای مغایر با دین و فرهنگ، سلامت جامعه را در معرض تهدید قرار خواهند داد.
استاد علوم ارتباطات و رسانه، با انتقاد از عملکرد رسانه‌های رسمی در بحران‌ها گفت: متأسفانه چون آستانه تحمل برخی مسئولان کم است و رسانه‌های رسمی نیز در تأمین به‌موقع و جامع اخبار موردنیاز مردم به‌ویژه در بحران‌ها ناتوان بوده‌اند، مردم در کسب خبرهای رسمی به منابع غیررسمی و فضای مجازی روی آورده‌اند. رویکرد سنتی و راهبرد انفعالی و واکنشی رسانه‌های رسمی و مسئولان در بحران‌ها آرامش روانی مردم و امنیت ملی را در معرض چالش قرار داده است.
بیشتر آسیب‌های روانی ناشی از بحران‌ها دیده نمی‌شود
رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بحران‌خیز بودن کشور ایران گفت: ایران یکی از ۱۰ کشور پر تلفات دنیا در بحران‌ها است، در سال‌های اخیر ۱۸۰۰۰۰ نفر فقط در بحران‌های طبیعی و عمدتاً زلزله جان باختند و در سال جاری هم سیل مشکلات زیادی در استان‌های مختلف کشور ایجاد کرده است.
نصراللهی با تأکید بر ضرورت توجه به آسیب‌های روانی ناشی از بحران‌ها بیان کرد: در بحران‌هایی مثل سیل و زلزله، آسیب‌های روانی به افراد مثل یک کوه عظیم یخی است که قسمت اعظم آن زیر آب قرار دارد و دیده نمی‌شود. قربانیان و مجروح شدگان در بخش‌های بیرونی آب قرار گرفته ولی عواقب روانی بحران‌ها که گاهی تا پایان عمر باقی می‌ماند، بدنهٔ اصلی این کوه یخی را تشکیل می‌دهد.
استاد علوم ارتباطات و بحران افزود: در پژوهشی که در رابطه با اختلالات روانی در بین بازماندگان زلزلهٔ رودبار در سال ۱۳۶۹ انجام شده بیانگر این است که ۶۸ درصد از افراد مورد مطالعه، مبتلا به افسردگی اساسی بودند. همچنین در بررسی به عمل آمده در زلزلهٔ بم نیز، ۸۲ درصد بزرگسالان و ۸۴ درصد کودکان از مشکلات روانشناختی رنج می‌بردند.
فعالیت رسانه‌ها در بحران‌ها به دوره حین بحران محدود می‌شود
نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران با اشاره به مراحل مختلف واکنش‌های روانی و رفتاری پس از بلایا توضیح داد: مرحلهٔ سرخوردگی یا مواجهه با واقعیت ۲ الی ۳ ماه بعد از وقوع حادثه بروز می‌کند، بازماندگان بعد از این دوره متوجه وسعت خسارت و فقدان‌هایشان می‌شوند و از نظر روانی احتیاج به حمایت بیشتری دارند اما بررسی‌ها حاکی از این است که متأسفانه فعالیت رسانه‌ها در بحران‌ها به دوره حین بحران محدود می‌شود و به نیازهای مردم بحران زده بعد از بحران یا توجه نمی‌کنند یا توجه ناکافی دارند.
او وظیفه دیگر رسانه‌ها را بعد از بحران و پیگیری وعده‌ها دانست و افزود: رسانه‌ها اولاً نباید وعده‌های غیرقابل محقق را منتشر کنند. چون وعده‌های غیرعملی در بحران زده‌ها موجب انتظار، عصبانیت و خشم می‌شود. ثانیاً رسانه‌ها باید بعد از بحران هم، وعده‌ها را پیگیری کنند و اجازه ندهند مسئولان با وعده‌های بی‌اساس، از بحران‌ها بهره‌برداری سیاسی کنند.
رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه بیان کرد: سیاست‌گذاری رسانه‌ای در بحران‌ها باید متناسب با منطقه، نوع، زمان و وسعت بحران و همچنین سن، جنس، قومیت، شغل و فرهنگ باشد تا آسیب‌های جسمی و روحی کمتری بر مردم وارد شود.
لزوم ارتقاء سواد رسانه‌ای مسئولان، مردم و خبرنگاران جهت کاهش خسارت ناشی از بحران
نصراللهی ترویج همدلی، دادن اطلاعات صحیح و به موقع، ایجاد حس امنیت، دادن امید واقعی، بالا نبردن توقعات، ترویج فرهنگ صبر و برخورد صحیح با امدادگران را از جمله وظایف رسانه‌ها در بحران‌ها عنوان کرد.
رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه همچنین با تأکید بر ضرورت آموزش برای مواجهه درست در بحران‌ها گفت: برای کاهش تلفات و خسارت‌ها باید سواد رسانه‌ای در سه سطح مسئولان، مردم و خبرنگاران ارتقاء یابد. اما متأسفانه مسئولان خود را بی‌نیاز از آموزش می‌دانند. خبرنگاران غیرمتخصص با انتشار اخبار و گزارش‌های نادرست از حوادث و بلایا آدرس غلط می‌دهند و مردم هم به دلیل سواد رسانه‌ای پایین، برخورد فعالانه و هوشمندانه‌ای با پیام‌های فضای مجازی ندارند.
نصراللهی در پایان تصریح کرد: تحولات سریع در بحران‌ها، هرگونه پیش‌بینی مدل مداخله بحران رسانه‌ای را با مشکل روبرو کرده است. بنابراین با ادامه بی‌توجهی و برخورد غیرحرفه‌ای با مخاطرات و بحران‌های موجود، دو سناریو تبدیل مخاطرات به بحران‌ها و تشدید بحران‌های موجود پیش‌بینی می‌شود. ضرورت دارد تا رسانه‌ها و مسئولان جهت مدیریت مسئولانه، از مخاطرات آگاه شوند تا بتوانند مردم را آگاه و حساس کنند و از مشارکت آنان استفاده کنند.
منبع: شفقنا
انتهای پیام/4071/
انتهای پیام/
